Առցանց «Առավոտի» «Դեմ առ դեմ» հաղորդաշարում թեման քննարկում են
միջազգային փորձագետ Հովհաննես Իգիթյանը եւ Գլոբալիզացիայի եւ տարածաշրջանային զարգացման ինստիտուտի տնօրեն Ստեփան Գրիգորյանը:
Արամ Աբրահամյան.– Իմ սուբյեկտիվ ընկալմամբ՝ մեր Մայդանը եղել է, այնուամենայնիվ, ոչ թե մարտի 1-ին 2008թ., այլ 1988 թվականին` մինչեւ 1990թ,. որի արդյունքում իմ տարիքի եւ իմ միջավայրի մարդիկ` Ստեփան Գրիգորյանն ու Հովհաննես Իգիթյանը, առանց կոպեկ ծախսելու, դարձան Գերագույն խորհրդի պատգամավորներ՝ զուտ իրենց գաղափարների շնորհիվ: Համաձա՞յն եք, որ իսկական Մայդանը 1988-ին էր:
Հովհաննես Իգիթյան.– Նայած` մենք ինչ նկատի ունենք Մայդան ասելով: Ընդհանրապես Մայդանը՝ որպես Նարնջագույն հեղափոխության վայր, կայացել է 2004 թվականին: Կամ եթե համեմատենք նաեւ վրացական այդ Վարդերի հեղափոխության հետ, Մայդան համարվում էր մի ըմբոստություն, որն այս կամ այն ձեւով կապված էր կեղծված ընտրությունների հետ: Ես համաձայն եմ, երբ ուզում եք Մայդան համարեք հենց 1988-90 թվականները, երբ ոչ ընտրություններ են եղել, ոչ էլ իշխանության գալու հնարավորություն է եղել: Երբ որ մենք դուրս էինք գալիս փողոց, մենք երկու տարբերակ ունեինք` կամ կվերադառնանք տուն, կամ կլինենք ԿԳԲ-ի նկուղներում: Այն ժամանակ մենք իշխանության մասին չէինք մտածում, եւ այն մարդիկ, որոնք այսօր ասում են, որ այս մարդիկ եկան իշխանության՝ օգտագործելով Ղարաբաղյան շարժումը, դա այդպես չէր: Եթե մենք փորձենք այսօրվա Մայդանը Ուկրաինայում, որպես գաղափարական ըմբոստություն, համեմատել ինչ-որ հայկական իրադարձության հետ, դա, իհարկե, միայն 1988թ. կարող է լինել:
Ա. Ա.- Քանի որ Հայաստանում շատ են դիտում ռուսաստանյան երեք դաշնային ալիքները, այնտեղ «Նարնջագույն հեղափոխությունը» բացասական լույսի տակ է ներկայացվում՝ որ դա ամերիկյան կամ ինչ-որ մասոնների, կամ եվրոպացիների, կամ ինչ-որ մեկի մութ ծրագիրն է, որը վատություն է ուզում անել Ռուսաստանին: Ի՞նչ է նշանակում «նարնջագույն»:
Կարդացեք նաև
Ստեփան Գրիգորյան.- Նախ ուզում եմ ասել, որ շատ կարեւոր են ինֆորմացիոն հոսքերը: Հայաստանի ինֆորմացիոն դաշտը վտանգված է: Ես մեկ-մեկ զարմանում եմ, որ հայ ժողովրդի կամ մեր փորձագետների շրջանակներում այսպես պրիմիտիվ ընկալում կա Ուկրաինայի պրոցեսների, հետո հասկացա, որ դա գալիս է նրանից, որ մենք առանց մտածելու, առանց վերամշակելու մեր ուղեղներում, այդ թվում նաեւ լրագրողները, «վերահեռարձակում ենք» ռուսական ալիքների ասածները: Պնդում են, որ ֆաշիստական հեղափոխություն է Ուկրաինայում, մինչդեռ այնտեղ գնում է դասական ժողովրդավարական պրոցես, որ մենք անվանում ենք Մայդան, նախկինում ասում էին՝ Ազատության հրապարակ Հայաստանում, երբ որ ժողովուրդը ոտքի կանգնեց: Մոսկվայից լսում էինք, որ մենք էքստրեմիստ ենք, սեպարատիստ ենք, բայց ժողովուրդը գործոն դարձավ ու ստիպեց իշխանություններին որոշակի քայլերի գնալ:
Ա. Ա.– Յանուկովիչը կոռումպացված էր` փախավ: Իսկ Պարաշենկոն, Տիմոշենկոն, Ավակովը… նրանք կոռումպացվա՞ծ չեն:
Հ. Ի.– Քանի որ նրանք ընդդիմադիր են, կոռումպացված բառը դժվար է նրանց հանդեպ օգտագործել, բայց որ նրանք ժամանակին օգտագործել են իրենց պետական դիրքը՝ հարստանալու համար, դա ակնհայտ է: Սա է պատճառը, որ Մայդանում եւ ամբողջ Ուկրաինայում ժողովուրդը ինչպես որ չի վստահում իշխանությանը, այնպես էլ չի վստահում ընդդիմությանը: Սա է հենց «Մայդան» երեւույթը, երբ ժողովուրդը, արդեն ճարը կտրած, իր ինչ-որ մի ուժ պառլամենտում ներկայացված լինելով՝ կարող է իր շահերը առաջ տանել, արդեն հուսահատվում է այդ հնարավորությունից եւ դուրս է գալիս փողոց: Եվ դա է պատճառը, երբ նույն Յացենյուկը, որ իրեն համարում էր ընդդիմության լիդերներից, երբ ինքը փորձում էր Մայդանում ղեկավարել կամ ելույթ ունենալ, արժանանում էր սուլոցների կամ անհամաձայնության:
Ա. Ա.- Ես հաճախ եմ կարդացել մեր լրատվամիջոցներում, որ եթե մարտի 1 չլիներ, Կիեւում այդքան արյունալի բախումներ չէին լինի, այսինքն՝ դա մի փորձ էր իշխանությանը արյան մեջ թաթախելու ժողովրդական ընդվզումը, եթե մեկը դատապարտվեր, մյուսը չէր լինի:
Ս. Գ.- Կարելի է անցկացնել զուգահեռներ, բայց ես համաձայն չեմ: Ուկրաինայի նկատմամբ Եվրոպայի, Ռուսաստանի, Միացյալ Նահանգների հետաքրքրությունը մի հարյուր անգամ ավելի բարձր է, քան Հայաստանի: Հասկանալի է՝ մեծ երկիր է, ունի նաեւ մեծ շուկա, աշխարհագրական դիրքը շատ կարեւոր է հենց եվրոպական կոնտեքստով. դա է պատճառը, որ Եվրոպան, Միացյալ Նահանգները ծրագրեր են անում Ուկրաինայում, այդ թվում նաեւ՝ հասարակության: Հայաստանում նույն Եվրամիությունը, նույն Միացյալ Նահանգները անում էին ծրագրեր, ու այն մարդիկ, ում նրանք ֆինանսավորում էին, այսօր «պրոմաքսային» դիրք են բռնել: Ուկրաինայում դա բացառվում է, այնտեղ հստակ աշխատում են իրոք մարդկանց հետ, ովքեր եվրոպական արժեքների կրողներ են: Կարեւորությունը Ուկրաինայի շատ մեծ էր: Եվրոպայում կամ Ամերիկայում կդատապարտեին «մարտի 1-ի» սպանդը, թե ոչ՝ ուղղակի կապ չունի: Ուկրաինայի դեպքում դատապարտելը անխուսափելի էր:
Պատրաստեց ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆԸ
Քննարկումն` ամբողջությամբ
«Դեմ առ դեմ» հաղորդաշարը իրականացվում է Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանի կողմից: Սույն հաղորդման մեջ տեղ գտած տեսակետները եւ վերլուծությունները արտահայտում են մասնակիցների կարծիքը եւ հաստատված չեն Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանի կամ նրա խորհրդի կողմից։ Սույն հաղորդման պատրաստումը հնարավոր է դարձել Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանի ամբողջական ֆինանսական օժանդակության շնորհիվ՝ ԶԼՄ-ների աջակցման ծրագրի շրջանակներում, դրամաշնորհ N18624։
