Ամիրյան 2 հասցեի Ավետիք Իսահակյանի անվան գրադարանի նախկին շենքը պետության կողմից պահպանվող հուշարձան շենքերի ցանկում է: Այս շենքի տարածքում, հիշեցնենք, օրերս շինաշխատանքների ժամանակ շենքի մի հատված քանդել են, սակայն քաղաքացիների միջամտությունից, բարձրացրած աղմուկից հետո, քանդելը դադարեցրել են: Քաղաքացիներին շինարարները վստահեցրել են, որ իրենք քանդում են ոչ հուշարձանային տարածքը, այլ այն հատվածը, որը խորհրդային տարիներին որպես կցակառույց է կառուցվել: Այսօր Երեւանի քաղաքապետին էլ, ըստ պաշտոնական հաղորդագրության, զեկուցվել է, որ արտաքին գործերի նախարարության շենքից դեպի ձախ գտնվող, 1896 թվականին կառուցված արական գիմնազիայի երկհարկանի հուշարձան շենքի պահպանված ճակատամասին կից 1980-ական թվականներին կառուցվել է երկհարկանի կցակառույց, որը չհանդիսանալով հուշարձան շենքի մաս, նախանշվել է որպես ապամոնտաժման ենթակա հատված:
Լուսանկարը` Հովիկ Չարխչյանի ֆեյսբուքյան էջից
Aravot.am-ի հետ զրույցում մշակույթի նախարարության պատմության եւ մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալության Երեւանի տարածքային բաժնի պետ Կարո Այվազյանն ասաց, որ կառավարության 2004 թվականի 1616-Ն որոշմամբ հուշարձանների ցանկ կա, 201 համարի ցուցիչով նշված է Ամիրյան 2 հասցեի շենքը: Այվազյանի ներկայացմամբ՝ 1980-ականներին, որպեսզի գրադարանի շենքը պատշաճ աշխատի, վերակառուցվել է, հետեւի մասը քանդվել է. «Իսկ փողոցի կողմից կցակառույց են արել նույն սեւ տուֆով: Մեր լիազորություններն են պահպանել հուշարձան շենքը, այսինքն` 1896 թվականին կառուցված հուշարձանը պահպանելն է մերը, իսկ կցակառույցը, որը վերաձեւաորվել է, դա հուշարձանի մաս չէ»:
Թե քանի քառակուսի է հուշարձան շենքը, Այվազյանը դժվարացավ ասել, բայց նշեց, որ փաստաթղթերում դա նշված է: Եւ որպեսզի որեւէ կառուցապատող թույլտվություն ստանա պատմամշակութային շենքի հատվածում շինարարություն անելու, նախարարության համաձայնությունը պետք է ունենա: «Բոլորին թվում է՝ հուշարձան շենք է քանդվում: Այն, ինչը վերաձեւավորվում է, այսինքն` 1980-ականներին է կառուցվածը, մեր հուշարձանի մասը չի նսեմացնում, այդ մասը հետ են տանում, որ հուշարձան շենքը ընդգծվի: Կառուցապատողը նույնիսկ ուզում էր ապամոնտաժեր ու նորից վերականգներ, ասացինք՝ ոչ, 80-ականերին էդ մասը ուժեղացվել է, դա կարող է մնա, կարիք չկա ապամոնտաժելու»,-ասաց նախարարության պաշտոնյան:
Կարդացեք նաև
1998-2000 թվականներին,երբ հուշարձան շենքի տարածքում Կրեդիտ-Երեւան բանկն էր «տիրություն» եւ շինարարություն անում, Երեւանի գլխավոր ճարտարապետն էր Համլետ Խաչատրյանը, որն Aravot.am-ի հետ զրույցում ասաց. «Գրադարանին հարկ են ավելացրել, քանի որ առաջին հարկը բանկն էր վերցրել: Իսկ 80-ականներին այդտեղ արանք կար, դա լցրել են, դարձել է մեկ ամբողջություն»:
Ուշագրավ է 1980-ականներին գրադարանի շենքի վերականգնման ճարտարապետ Բորիս Քոչարյանի պարզաբանումը: Նա Aravot.am-ի հետ զրույցում վստահեցրեց, որ որեւէ կցակառույց չի կառուցվել, որեւէ արանք չի լցվել, որեւէ նոր բան չի արվել, իրենք ուղղակի գրադարանի շենքն են վերականգնել: Բորիս Քոչարյանի պատմելով՝
1982-83 թվականներին՝ գրադարանի շենքի դալանը չկար. «80-ականներին գրադարանի շենքի՝ դեպի կառավարական 2 շենք քանդված ու թեք մնացած պատ կար ու քանի որ էդ հատվածով դեպի շենքի ներս անցում պետք է լիներ, մենք դալան կառուցեցինք, այդ ոճով արեցինք, որպեսզի շենքն ամբողջական ու գեղեցիկ լինի, բայց դալանը հին քանդված պատի հատվածում արեցինք: Այսինքն, մենք նոր բան չենք կառուցել»: Ինչ վերաբերում է պաշտոնական պարզաբանումներին, թե 80-ականներին երկհարկանի կցակառույց է կառուցվել եւ դա են քանդելու, Բորիս Քոչարյանն ասաց, որ իրենք որեւէ կցակառույց չեն կառուցել՝ ոչ գրադարանի ձախ, ոչ էլ՝ աջ կողմում: Ընդ որում, գրադարանի ձախ կողմի հարեւանությամբ, ճարտարապետի պատմելով, եւս սեւ հին սեփական տուն է եղել, եւ այս երկու շենքերի միջեւ որեւէ արանք չի եղել, որ մի բան էլ լցնեին ու այդ արանքը փակեին:
«80-ականերին այդտեղ նոր բան չի կառուցվել, իսկ Իսահակյանի գրադարանը մենք որպես հուշարձան վերականգնել ենք: Փայտի ծածկերը վնասված էին, փոխարենը երկաթբետոնյա ենք արել, պատերի սիստեմը նույն են մնացել, ներքին պատերը՝ նույնպես: Բակի կողմից փայտի պատշգամբ կար, որն էլի քանդված էր, դա էլ ենք երկաթբետոնյա արել, եւ աստիճանավանդակներ կառուցեցինք, նկուղը աղբով լցված էր, մաքրել են: Նորից եմ ասում՝ ամրացրել ենք շենքը, հինն ենք վերականգնել, ոչ մի նոր բան չենք կառուցել: 80-ականներին կոմունիստների ժամանակ հինը վերականգնել են, իսկ հիմա սրանք եկել են՝ քանդում են, չգիտես՝ ինչ են ասում: Բանը հասել է նրան, որ Ամիրյան փողոցում են հուշարձանները քանդում, փողոցում ճարտարապետագեղարվեստական հարցեր են լուծում: Ինչպես կարելի է»,-բավականին մտահոգված ասաց հուշարձան շենքի վերականգնման ճարտարապետ Բորիս Քոչարյանը:
Երեւանի քաղաքապետարանից Aravot.am-ին տեղեկացրեցին, որ Ամիրյան 2 հասցեի կառուցապատողը «ԷՍ ՋԻ ԱՅ» ՍՊԸ-ն է, կառուցվում է բազմաֆունկցիոնալ համալիր, իսկ գիմնազիայի ֆասադը պահպանվելու է:
Նելլի ԲԱԲԱՅԱՆ
Իսկ փորձել եք խոսել գրադարանի տնօրենի հետ, ով ժամանակին առանց պայքարելու սուսուփուս այդ հրաշակերտ շենքը փոխեց մի խոնավահրաշ նկուղի հետ