«Մեր առաջարկներից մեկն է` առողջապահական իրավունքների հաշտարարի ինստիտուտի ստեղծումը, որպեսզի մարդիկ իմանան, թե ինչ իրավունքներ ունեն և ինչպես կարող են դրանք պաշտպանել»,-Aravot.am-ի հետ զրույցում ասաց Օքսֆամի հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Մարգարիտա Հակոբյանն`անդրադառնալով «Բնակչության առողջության առաջնային պահպանման ծառայություններ» զեկույցին:
Հիշեցնենք, հետազոտությունն անցկացրել են Տնտեսական զարգացման և հետազոտությունների կենտրոնը (ՏԶՀԿ) և Օքսֆամ հայաստանյան գրասենյակը: Ըստ այդմ, ՀՀ բնակչությունը քիչ է դիմում պոլիկլինիկաներ, թեև տարեցտարի պետությունն ավելացնում է մեկ բնակչի առողջության առաջնային պահպանմանն ուղղվող ծախսերը: 2016 թվականին, օրինակ, պետական բյուջեից այս նպատակով ուղղվել է ավելի քան 11 մլրդ դրամ: Դա կազմում է առողջապահության պետական ծախսերի շուրջ 12,7 տոկոսը: Մարդիկ, ըստ Մարգարիտա Հակոբյանի, իրազեկված չեն, թե ի՞նչ ծառայություններ են իրենց մատուցվելու, լա՞վն են դրանք, թե`վատը, ինչպիսի՞ դեղորայք եւ ի՞նչ քանակությամբ է իրենց տրամադրվելու, այդ պատճառով է պոլիկլինիկաներ դիմելիության մակարդակը շատ ցածր է:
«Երկուստեք պետք է աշխատանք տարվի՝ և բուժհաստատությունների, և առողջապահության նախարարության կամ կազմակերպությունների կողմից, որպեսզի հանրամատչելի լինի, թե ինչպիսի ծառայություններից կարող են օգտվել մարդիկ, ինչ որակյալ ծառայություններ կան, ի՞նչ իրավունքներ ունեն թե՛ քաղաքացիները, թե՛ բժիշկները»,- ասաց մեր զրուցակիցը:
Ըստ հետազոտության, պոլիկլինիկաներից չեն օգտվում ոչ շատ աղքատ, ոչ էլ հարուստ խավը: Սա տիկին Հակոբյանը պայմանավորում է հիմնականում ծառայություների որակի նկատմամբ վստահության բացակայությամբ. մարդիկ միանգամից դիմում են հիվանդանոց` շրջանցելով առաջնային օղակը, ակնկալելով, որ հիվանդանոցում ավելի բարձր որակի ծառայություններ կստանա. «Սա դարձյալ իրազեկվածության ցածր մակարդակի հետևանք է»:
Կարդացեք նաև
Զեկույցի հեղինակները մեկ առաջարկ էլ ունեն` պոլիկլինիկաների կողմից տրամադրվելիք դեղորայքը չպետք է գնեն հենց բուժհաստատությունները: «Ակնհայտ է, որ նման առաջարկությունը ի հայտ է եկել որոշակի ռիսկայնության արդյունքում, հետևաբար մենք առաջարկում ենք, որպեսզի դեղորայքի ձեռք բերման գործընթացն իրականացնի երրորդ կողմը, որն ավելի անկողմնակալ կլինի ու ավելի վստահելի»:
Անդրադառնալով հետազոտությանը, մասնավորաբար այն արդյունքին, որ քաղաքացիները խուսափում են օգտվել պոլիկլինիկաներից, առողջապահության փոխնախարար Սերգեյ Խաչատրյանն էլ նշեց, որ նման խնդիր իսկապես գոյություն ու այն լուծելու համար հարկավոր է ընդհանուր ռազմավարություն մշակել, որին նպաստում են քաղաքացիական հասարակության հետ քննարկումները. «Հիմա լուծման ճանապարհների որոնման փուլում ենք և կարծում եմ, որ շատ շուտ մենք կարձագանքենք: Նախարարությունը վիճակագրությունն ամփոփում է տարեվերջին և, կարծում եմ, այս հետազոտության արդյունքում ի հայտ եկած թվերն ու մեր թվերը իրարից փոքր-ինչ տարբերվելու են, ինչը դեռ պետք է հասկանանք, թե ինչո՞ւ է այդպես լինում: Ամեն դեպքում ես վստահեցնում եմ, որ բոլոր թվերը կուսումնասիրվեն և ըստ այդմ շտկումներ կարվեն 2017 թվականի պետական բյուջեի մեջ»:
Եվրամիության պատվիրակության ներկայացուցիչ Ալեսանդրո Զանոտտան էլ նշեց, որ հետազոտության հիմքում վիճակագրություն է, իսկ դա կարևոր է կառավարության հետ աշխատելու դեպքում. դա օգնում է փաստարկված ներկայացնել առաջարկությունները. «Այսպիսի փաստերի վրա հիմնված աշխատանքն է, որ քաղաքացիական հասարակությունը պետք է տանի կառավարության հետ, իսկ կառավարությունն, իր հերթին, պետք է ականջալուր լինի այն առաջարկություններին, որոնք տվյալ փաստերի վրա հասարակական կազմակերպությունները ներկայացնում են: Եվ վերջապես Եվրամիությունը մի բան է ցանկանում՝ ավելի լավ սոցիալական միջավայր Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիների համար»:
Նելլի ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
