Գտնել ընդհանուր շահեր

Հայաստանում էր Թուրքիայի խորհրդարանի ընդդիմադիր պատգամավոր Կարո Փայլանը: Ինչպես եւ մնացած դեպքերում, այս դեպքում էլ մեր հասարակության վերաբերմունքը ծայրահեղական էր: Մի մասի համար նա ազգի հերոս է, հայկական դարավոր երազանքների մարմնավորումը, մյուս մասի համար` Թուրքիայից Էրդողանի կողմից ուղարկված լրտես: Զուտ էմոցիաների վրա հիմնված այս երկու ծայրահեղություններն, ինձ թվում է, իրականության հետ որեւէ կապ չունեն: Դավադրության տեսության կողմնակիցներին հիշեցնեմ, որ Հայաստանում չկան գաղտնիքներ, որոնք Փայլանը կարող է իմանալ եւ հայտնել իր երկրի ղեկավարին:

Բայց մյուս կողմից պետք չէ մոռանալ, որ գործ ունենք Թուրքիայի քաղաքացու, այս երկրի խորհրդարանի պատգամավորի հետ, թեեւ ընդդիմադիր: Բայց ընդդիմադիր լինելը տվյալ դեպքում շատ մեծ նշանակություն չունի: Դժվար է ենթադրել, չէ՞, որ ընդդիմադիր Մանե Թանդիլյանը եւ իշխանական Արմեն Աշոտյանը Բաքվում տրամագծորեն տարբեր դիրքորոշումներ արտահայտեն:

Փայլանի տեսակետը Ցեղասպանության եւ հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցում տարբերվում է պաշտոնական Անկարայի մոտեցումներից, միևնույն ժամանակ շատ բնական է, որ Թուրքիայի խորհրդարանի պատգամավորն արտահայտում է իր պետության շահերը: Այնպես, ինչպես ինքն է դրանք հասկանում: Հետեւաբար, հարցնել նրան, թե երբ է Արարատի գագաթին ծածանվելու հայկական դրոշը, առնվազն անտակտություն է:

Փայլանի եւ նրա՝ Ժողովուրդների դեմոկրատիայի կուսակցության կռիվը հանուն ժողովրդավարության է, որի անբաժանելի մասն են նրանք համարում ազգերի իրավահավասարությունը, Թուրքիայում ապրող ազգային փոքրամասնությունների իրավունքները: Ցեղասպանության մասին խոսքը պետք է դիտել հենց այդ համատեքստում: Ձեռնտո՞ւ է արդյոք մեզ այս օրակարգը: Ինձ թվում է՝ այո, անկախ նրանից, թե ինչ խորքային պատճառներով է քաղաքական ուժը տվյալ օրակարգը ձեւավորում:

Բաժանել աշխարհը բարեկամների եւ թշնամիների, սպասել բարեկամներից միայն բարեկամական վարք եւ հիասթափվել, թե ինչու են մարդիկ, պետությունները, ազգերն իրենց պահում ոչ այնպես, ինչպես մենք ենք ակնկալում՝ այդ ամենը հատուկ է անփորձ, տվյալ դեպքում քաղաքական եւ պետական փորձ չունեցող մարդկանց, ժողովուրդներին: Ինձ թվում է, մեր պատգամավորները պետք է ակտիվորեն աշխատեն, համագործակցեն Փայլանի եւ նրա կուսակցության հետ՝ այն սահմաններում, որոնք թելադրում են մեր երկրների պետական շահերը: Բնականաբար, պետք է փորձեն շփվել նաեւ Թուրքիայի խորհրդարանի այլ խմբակցությունների հետ, եթե վերջիններս այդպիսի հետաքրքրություն դրսեւորեն:

Բնականաբար, ես որեւէ պատրանք չունեմ Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի ներկայիս ղեկավարների նպատակների վերաբերյալ. ընդհանուր առմամբ, նրանց նպատակն է, որ այդ տարածաշրջանում ոչ միայն հայկական պետություն, այլեւ ոչ մի հայ չլինի: Բայց դա՝ «ընդհանուր առմամբ», որից զատ կան երանգներ, ներքին հակասություններ, մարտավարական խնդիրներ եւ այլն, այսինքն՝ այն ամենը, ինչն ընդունված է անվանել «քաղաքականություն»: Եվ այստեղ մենք ունենք աշխատելու հսկայական դաշտ:

Արամ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ