Հենց այնպես ոչինչ չի լինում (պատմվածք)

Վերարկուն իրենը չէր: Թեթևակի նեղություն ճամփին ևս զգում էր, բայց այն որոշակիացավ ավտոտնակը բացելիս, ապա, երբ ձգվելով վառեց լույսը: Այդպես էլ կար. հանդերձարանում, անուշադիր լինելով, ուրիշինն էր հագել: Այս մեկը մուգ էր, ոչ թե կապտին տվող, ինչպես իրենը, այլ սև, գուցե թե` ավելի նոր: Կաշկանդվածությունը դրա՞ պատճառով էր, թե՞ փոքր լինելու: Կարևորը, սակայն, դա չէր:

Տաճատը տենդագին արագությամբ վրա բերեց դարպասը և վերստին մեքենա նստեց: Մինչև թատրոն հինգ-տասը րոպեի ճամփա է, հավանաբար հասցնի, միայն թե մյուսն իր պես առաջին դուրս եկողներից չլինի: Ասա ինչո՞ւ չսպասեց հանդերձապահուհուն…

Երկու թե երեք րոպե կորցրեց պետավտոտեսուչի պատճառով, ավելի ստույգ` իր. առանց թարթիչը միացնելու վազանց կատարեց: Ժամանակ շահելու համար դրամ առաջարկեց: Տեսքը, թե՞ մեքենայի համարանիշերը վստահություն չներշնչեցին. Ոստիկանը զգուշացավ, փորձում էր արձանագրություն կազմել: Հարկադրված` ներկայացավ, ասաց` որտեղ է աշխատում:

– Կարգ չխախտողն առաջինը դուք պետք է լինեք,- դիտողություն արեց տեսուչը, այդու առանց տուգանելու թույլատրեց գնալ:

Թատրոնի մերձակայքում մարդ գրեթե չկար: Ներսում լույսերը, սակայն, չէին մարել, և դուռը բաց էր: Մուտքին մերձ խցիկում երկուսը պատրաստվում էին ընթրել:

– Հանդերձապահուհին որտե՞ղ է,- հարցրեց:

– Ի՞նչ կա,- մարդը շարունակեց երշիկ կտրել, մյուսը թեյ էր լցնում:

Տաճատը դժվարացավ միտքը ձևակերպել ու, ինքն իրենից դժգոհ, դիմեց հանդերձարանի կողմը:

– Սպասիր, ո՞ւր ես քշում,- մարդը դրեց թեյնիկը և, շրջանցելով ընկերոջը, ելավ սրահ:- Թատրոնը փակ է, ետ արի:

Տաճատը կանգնեց, սակայն հայացքը հանդերձարանի կողմն էր: Դատարկ կախիչները, լքյալ անկյունը հույսի տեղ չէին թողնում:

– Իմի փոխարեն ուրիշինն են տվել,- պահի տակ հորինեց. հավանաբար գործեց պաշտպանական բնազդը:- Տանը նոր նկատեցի:

– Չի կարող պատահել,- խցիկում մնացածն էր:

– Պատահել է,- Տաճատը ետ տարավ վերարկուի փեշերը:- Իմը չէ:

– Ժետոն ունեի՞ր,- սա ևս առաջ եկավ:

– Իհարկե,- Տաճատը նեղվում էր նրանց հարձակողական տոնից, բայց այլ ելք չուներ:

– Բա էն մյուսը… ինչո՞ւ բան չասաց: Կարո՞ղ է ավելի թանկանոցն է եղել:

– Չէի ասի. գրեթե չեն տարբերվում: Գույնն է ուրիշ,- նույն պահին նկատեց,- մեկ էլ ուսերը` իմը կտրած են, սրանը` թափվող:

– Այ քեզ մարդ: Ուրիշի շորը հագել գնացել է, գլխի չէ… Հո խմած չե՞ս:

Տաճատը հապաղեց. ի՞նչ պատասխաներ:

– Չէ,- ասաց:

– Սոֆիկը տուն հասած կլինի՞,- ավելի տարեցն էր:- Հարո, քաշե՞մ համարը:

– Որ զանգեցինք, ի՞նչ: Մենակ եմ տվել շորերը: Ինքը շուտ գնաց. հարսը գործի էր, պուճուրին պահող չկա: Սպասիր, սպասիր,- նա դարձավ Տաճատին,- բայց ես չեմ հիշում, թե քեզ պալտո տված լինեմ: Չլինի՞ խաբում ես:

– Նման մարդու տպավորությո՞ւն եմ թողնում,- Տաճատը փորձեց խիստ լինել, սակայն միտքը, որ դիմացինը ճիշտ է, թույլ չտվեց:

– Ի՞նչ իմանամ` ով ես: Հլա գնանք ցույց տուր, որտե՞ղ էր կախած,- ու առաջ ընկավ:

Տաճատն ակամա հետևեց նրան:

– Ներքևի շարքում էր` նախավերջինը,- հետո հիշեց,- 222 համարը:

Մարդը հանեց արույրից թվօղակը.

– Սա՞ էր:

– Ոնց որ:

– Թե ցած ընկած լինի, հետո սխալմամբ ուրիշ տեղ կախած լինեմ…- նա ավելի շուտ ինքն իր հետ էր խոսում, հետո դարձավ Տաճատին:- Որ սպանես, չեմ հիշի: Մեղավորը դու ես: Թափվել էիք գլխիս, հնարավոր է և խառնել եմ,- մարդը համոզված էր` գործի լրջանալու դեպքում կմեղադրեն, և ջանում էր պատնեշ կառուցել:

– Աշխատանքից հանել չտվինք, պաշտպանվում ես:

– Տվածներն ի՞նչ է, որ վախենամ: Թող էգուց էլ հանեն,- հետո բորբոքվեց,- Բայց խի՞…

– Նման դեպք էլի եղե՞լ է,- Տաճատը փորձում էր ելք գտնել:

– Գողություն` հա, բայց որ երկուսն էլ սուսուփուս հագնեն գնան` չէ: Քսանհինգ տարի կնոջս հետ էս գործին ենք, քիչ չկարծես:

– Հիմա ի՞նչ անենք,- Տաճատը հուսալքվում էր:

Սկսել էր ձյուն տեղալ: Սպասելը դառնում էր անիմաստ:

– Ես, երևի, գնամ: Եթե կարելի է, ձեր համարը վերցնեմ, իմն էլ մի տեղ գրեք: Թե գա, թող զանգի:

Պահակը դարակից հանեց կարճլիկ մատիտը:

– Վերցրու: Հենց պատի վրա քո ձեռքով էլ գրի:

Տաճատը, չկամենալով հանդերձ, օրացույցի ազատ եզրին գրեց հեռախոսահամարները:

– Սա տան համարն է, մյուսը` երկարը, ձեռքինս է:

– Ախպեր, ուզո՞ւմ ես մի բաժակ էն մյուսից… Տրամադրությունդ, տեսնում եմ, ընկած է,- հանդերձապահը գլուխը սեղանի տակ մտցրեց:

– Շնորհակալություն, մեքենայով եմ: Եթե վերարկուս գտնվի, խոստանում եմ դատարկաձեռն չգալ: Ձեր համարը չտվիք,- նա ձեռքը տարավ, որպեսզի հանի բջջայինը: Այն սովորաբար կոնքի վրա էր կրում, վերարկու հագնելիս տեղափոխում ծոցագրպանը. այդպես ավելի հեշտ էր:

Գրպանում երկու հեռախոս կար: Շփոթահար` փորձեց շոշափելով որոշել, թե որն է իրենը: Երկրորդը ևս պատյանով էր, բայց, կարծես, ավելի բարալիկ: Մինչ կհաներ իրենը, որպեսզի հիշողությանը հանձնի պահակի ասած համարը, հանդերձապահը սեղանին բացված թերթին գրելով թվերը` պարզեց Տաճատին:

Բարի գիշեր մաղթելով` դուրս եկավ: Համոզված էր` բանը թատրոն զանգելուն այլևս չի հասնի, որովհետև գործը հեշտանում էր: Մեքենայում բջջայինի օգնությամբ կփորձեմ գտնել տիրոջը,- որոշեց:- Տեղեկատուի վրա ծանոթ-բարեկամների, գուցե թե հենց տան հեռախոսահամարը լինի:

Չհամբերելով` վառեց սրահի լամպը և գրպանից հանեց բջջայինը: Անծանոթ հեռախոս էր` նուրբ, արծաթավուն փայլով: Սեղմեց տեղեկատու էջը: Երկնագույն էկրանին հիմնականում բջջային համարներ էին, երկուսը` բնակարանի, դեպի դուրս զանգերի էջում` ոչինչ չասող անուններ` Արմեն, Նորա… Ուշադրությունը գրավեց Լիլիթ անունը: Այն հանդիպում էր թե մուտքի, թե ելքի էջերում: Որոշ զանգեր անպատասխան էին մնացել։ Վերստին սեղմեց կոճակը: Այո, նույն համարն էր: Կամուկացի մեջ չգիտեր որն է ճիշտ` տեղնուտեղը մեկնումեկին զանգելը, թե՞ սարքը միացրած սպասելը:

Մինչ կորոշեր անելիքը, հեռախոսը ծլնգաց: Տաճատը, փոքր ինչ հուզված, այն ականջին տարավ.

– Լսում եմ:

– Ալո, Գագիկի բջջայի՞նն է,- հարց տվողը կին էր:

– Գուցե,- Տաճատը շարժիչը, որ տաքանալու համար գործի էր գցել, անջատեց:

– Ձեր անո՞ւնը:

– Տաճատ:

– Չլսեցի:

– Տաճատ, Տաճո է անունս:

– Էլի լավ չհասկացա, բայց ոչինչ… Էդ ձեռքի հեռախոսը ձեզ որտեղի՞ց: Գիտե՞ք…

– Հա՛: Սխալմունք է… Ես հիմա թատրոնի մոտ եմ, եթե, ի՞նչ ասիք անունը, Գագո՞, եթե նա հիմա գա, կփոխենք. ես իմը կվերցնեմ, նա` իրենը:

– Գագիկի ինքնաթիռը տասը րոպեից կթռչի: Բջջայինն անջատած էր, թե չէ ավելի շուտ իմաց կտայինք: Նա մի շաբաթից նոր կգա: Խնդրեց վերցնել, իսկ վերարկուները կմնան հետո:

– Պարզ է,- մի շաբաթ առանց վերնազգեստի մնալու հեռանկարը Տաճատին տխրեցրեց:- Դուք նրա ի՞նչն եք,- հարցրեց և տեղնուտեղն զգաց` սխալ է թույլ տալիս:

Պատասխանը սառը հնչեց.

– Ի՞նչ կարևոր է: Եթե չեք վստահում, ուրիշ խնդիր:

– Վստահելը վստահում եմ, բայց ներկայացման ավարտից հազիվ մի ժամ է անցել: Եթե պիտի թռչեր, այդ ժամին թատրոնում…

– Հյուրեր ուներ, չգնալ չէր կարող: Տեղավորել է, կեսից դուրս եկել:

Տաճատը թեթևություն զգաց. ուրեմն` առաջին սխալը նա է թույլ տվել, կամ հանդերձապահուհին, որը, հավանաբար, այդ պահին դեռ տուն գնացած չի եղել:

– Հեռախոսի ետևից դուք կգա՞ք, թե՞ ինքս բերեմ:

– Հիմա քանի՞սն է:

– Տասներկուսը դեռ չկա` քսան պակաս:

– Ուշ է, սակայն ոչինչ… Մամիկոնյանի արձանի մոտ հարմա՞ր է:

– Հինգ-յոթ րոպեից այնտեղ կլինեմ: Ես սև վերարկուով եմ, այսինքն` ինձնից լավ գիտեք… Իսկ ձեր արտաքի՞նը:

Կինը ծիծաղեց.

– Դե, ո՞նց ասեմ` երեսուն տարեկան եմ, բարձրահասակ…

– Շիկահեր, երկար ոտքերով, բարակ իրանով:

Կինը քրքջաց.

– Չտեսած` հաճոյախոսում եք: Որտեղի՞ց իմացաք:

– Ձայնից: Ուզո՞ւմ եք ասեմ` ինչ վերարկուով եք լինելու:

– Շարունակեք:

– Մոխրագույն, փեշերը` երկար, նույն գույնի վզնոցով և գլխարկով:

– Ստիպված` մուշտակ եմ հագնելու, այլապես…

– Դուք ոտքով եք գալու, թե՞ մեքենայով:

– Տնից հեռու չէ` նախկին «Ռիգա» գաստրոնոմի մոտ եմ ապրում:

– Պայմանավորվեցինք:

Տաճատը գործի գցեց շարժիչը: Փողոցում անցուդարձ չկար: Սահքից խուսափելու համար դանդաղ էր ընթանում:

…Իր բնակարանը ևս այդ թաղամասում է: Հետաքրքիր է… Հենց այնպես ծնված միտքը դարձավ կանխազգացում: Եթե իրենց շենքի… Հարկը չգիտի, անունը` նմանապես: Վերջերս է տեսել մտնել-ելնելիս, մի քանի անգամ վերելակում են հանդիպել: Ո՞ւմ արտաքինն էր ինքը հեռախոսով նկարագրում, ենթագիտակցությունն ինչո՞ւ այդ ուղղությամբ տարավ…

Տաճատը վերջին պահին նկատեց մեքենայի դեմով փողոցը կտրող կնոջը: Նա էր` մոխրագույն վերարկուով, նույներանգ վզնոցով… Ուսերին, գլխարկին ձյուն կար նստած:

Իջեցրեց կողապակին:

– Լիլիթ…

Կինը շրջվեց, տեսավ Տաճատին.

– Բարև ձեզ:

– Բարև: Տեսա՞ք, որ ճիշտ էի,- Տաճատը հայացքով տնտղում էր կնոջը:- Հագուստը նկատի ունեմ:

– Հեշտ ճանաչվելու համար այսպես հագնվեցի,- արդարացավ կինը:- Սպասեք, սպասեք, ձեր դեմքը…- նա բարձրացրեց ձեռքը, ասես կամենում էր մի կողմ տանել շեղությամբ թափվող խոշորափաթիլ ձյունը:

– Նույն շենքից ենք,- Տաճատը ծիծաղեց,- բայց ազնվորեն եմ ասում` չգիտեի, որ ձեզ հետ եմ խոսում:

– Իսկ անո՞ւնս…

– Պատահաբար թռավ բերանիցս:

– Չհավատացի: Ինչ-որ մեկից լսած կլինեք, թեև… ես նոր բնակիչ եմ` ո՞ւմ եմ ճանաչում, բարևում, որ…

– Այսուհետ կճանաչեք` Տաճատ է անունս:

– Տաճա՜տ։ Ես էլ հեռախոսով լսում եմ` տաճար: Ասում եմ` այ քեզ անուն…

– Նստեք:

Կինը նազանքով օրորեց գլուխը:

– Ուզո՞ւմ եք` ոտքով գնանք: Հրաշալի ձյուն է, հրաշալի գիշեր, դուք` առավել:

Կինը շարունակում էր լռել:

– Լավ, դուք ոտքով գնացեք` մայթով, ես մեքենայով կհետևեմ: Հարմա՞ր է:

– Որ ի՞նչ:

– Որպեսզի չփախցնեն:

– Փորձվածն եք, հա,- կինը քայլ արեց և, մինչ Տաճատը կշրջանցեր մեքենան, բացելով առջևի դուռը` նստեց:

– Ո՞ւր գնանք:

– Իհարկե, տուն: Թե՞ վախենում եք շենքում միասին տեսնեն:

– Ձեզ համար եմ անհանգիստ:

– Անհոգ մնացեք: Եթե այս ժամին դուրս եմ եկել…- նա միտքը չհասցրեց ավարտել, որովհետև ծլնգաց հեռախոսը:

– Գագոյինն է,- Տաճատը բջջայինը մեկնեց կնոջը:

«Ալո» խոսքից հետո զանգողն ինչ-որ բան ասաց, որին հետևեց կնոջ պատասխանը.

– Արդեն վերցրել եմ:

Աղմուկ լսվեց, մեկի խռպոտ ձայնը, ապա կինն ականջից հեռացրեց հեռախոսը.

– Անջատվեց, ինքնաթիռից էր զանգում: Ուր որ է կթռչեն։

Առժամանակ երկուսն էլ չէին խոսում:

– Այդպես էլ չասացիք` անունս որտեղի՞ց գիտեք,- լռությունն առաջինը խզեց կինը:

– Բջջայինի տեղեկատուում կարդացի, մուտքագրած զանգերի էջում: Հենց այնպես ասացի, համընկավ:

– Հենց այնպես ոչինչ չի լինում,- խորհրդավոր նկատեց կինը,- ապա թե`- Տրամադրության փոփոխությունը զանգի՞ պատճառով է:

Խոսքի նման ոճը համարձակության էր մղում:

– Իսկ դո՞ւք: Հենց այնպե՞ս այս վերարկուն հագաք, թե՞… հատուկ:

– Փորձեք գուշակել:

Բջջայինը վերստին ձայնեց: Տաճատը տեսավ` կինը դժկամությամբ պայուսակից հանեց հեռախոսը: Մինչ այդ հասան: Նա բացեց դուռն ու, քանի որ կինը խոսում էր, սպասեց: Վերջինս ձեռքը նրբորեն երկարելով` հասկացրեց, որ օգնի:

Քանի դեռ նա զբաղված էր հեռախոսազրույցով, Տաճատը բացեց ավտոտնակը և ձյունածածկ մեքենան ներս տարավ: Կինն ավարտել զրույցը, սանդղահարթակին սպասում էր:

Մուտքի լամպը չէր վառվում: Տաճատն անվարան բռնելով նրա դաստակից` խարխափելով առաջացավ, այնուհետ նույն կերպ գտավ սեղմակը. վերելակը նրանց էր սպասում:

– Ո՞ր հարկ:

– Ութերորդ,- կինը ձեռքը պարզեց վահանակին:

– Իմը հինգերորդն է, բայց ես ևս ձեր հարկ եմ գալիս:

– Եվ ո՞ւմ տուն:

– Լիլիթի,- շեղակի նայելով կնոջը` ասաց Տաճատն ու մատը հպեց կոճակին, իսկ ազատ ձեռքով ետ տարավ նրա` գլխարկից դուրս պրծած մազափունջը:

Լիլիթը գլուխը թեքելով` պարանոցով սեղմվեց Տաճատին և, դեմքին հմայիչ ժպիտ, շշնջաց.

– Վերարկուն իսկը ձեր հագով է, էլ չտաք Գագիկին:

– Վերարկուն` չգիտեմ, բայց քեզ հաստատ չեմ տա: Դու իմն ես:

Արամ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

«OPEL-ի աղջիկը» շարքից: