2022 թ․ վարչապետի ավտոշարասյան կողմից վրաերթի զոհ դարձած հղի կնոջ՝ Սոնա Մնացականյանի գործով շուրջ 3 տարի անց հիմնական դատալսումներն ավարտվեցին։ Դրանից առաջ՝ նախորդ 1 տարում, Երեւանի քրեական դատարանը դատաքննության լրացման փուլում էր․ պաշտպանական կողմը շարունակ հանդես էր գալիս նոր միջնորդություններով, տուժող կողմը՝ առարկում դրանց դեմ։
Ողբերգական դեպքը, հիշեցնենք, տեղի է ունեցել 2022 թ․ ապրիլի 26-ին Լեո-Պարոնյան խաչմերուկում։ 28-ամյա Սոնա Մնացականյանը փողոցը հատում էր կանաչ լույսի ներքո՝ հետիոտնային գծանմուշներով, երբ վարչապետի ավտոշարասյան առաջին մեքենան հարվածեց նրան։ Շարասյունն առաջնորդում էր «Ճանապարհային ոստիկանության» ուղեկցող սպայական վաշտի դասակի հրամանատար, Ոստիկանության մայոր Արամ Նավասարդյանը։
Նա այժմ մեղադրվում է ճանապարհային երթեւեկության կանոնները խախտելու, ինչպես նաեւ պատահարի վայրը թողնելու համար եւ առաջադրված մեղադրանքը չի ընդունում։
Հատուկ նշանակության տրանսպորտային միջոցների ուղեկցման եւ էսկորտ ուղեկցման համար արդյո՞ք միայն վարորդն է պատասխանատու, թե՞ պիտի լինեն այլ պատասխանատու պաշտոնյաներ եւս։ Ի՞նչ կարգ էր սահմանված, եւ ինչպե՞ս է Կառավարությունը փոփոխել այդ կարգը պատահարից հետո։ Ի՞նչ պատճառներով է ձգձգվել գործի քննությունը կամ ձգձգվե՞լ է արդյոք՝ համանման այլ գործերի համեմատությամբ։ Ինչպիսի՞ն է եղել գործը քննող դատավորի ծանրաբեռնվածությունն այս ընթացքում, եւ ի՞նչ հաճախականությամբ է վերջինս նշանակել նիստեր Սոնա Մնացականյանի եւ հանրային հնչեղություն ստացած այլ գործերով։
Կարդացեք նաև
«Ինֆոքոմն» ամփոփել է դատաքննության ընթացքը՝ փորձելով գտնել այս հարցերի պատասխանները։
Ուսումնասիրելով Սոնա Մնացականյանի վրաերթի գործը քննող դատավոր Կարեն Ֆարխոյանի ծանրաբեռնվածությունը՝ ստացել ենք հետեւյալ պատկերը. Սոնա Մնացականյանի գործով նշանակվող նիստերի հաճախականությունը այս տարիների ընթացքում պարբերաբար փոփոխվել է․ եթե առաջին տարում նիստերի միջին ամսական քանակը 1 է, 2023-ին այն դարձել է է 0․83, 2024-ին՝ 0․5 և միայն այս տարի՝ 2025-ին՝ վերջին ամսում նշանակված երկու նիստերի շնորհիվ կրկին աճել՝ հասնելով 0․83-ի։ Ընդ որում, հարկ է նկատի ունենալ, որ նշանակված նիստերի քանակը կարող է չհամընկնել փաստացի կայացած նիստերին։
Օրինակ՝ նախորդ տարի՝ 2024 թ-ին, նշանակվել է 6 նիստ, որոնք, ըստ դատական տեղեկատվական համակարգի, կայացել են։ Սակայն ինչպես փաստում է իրավապաշտպան Կանայանը, նաեւ՝ Սոնայի ընտանիքի շահերի ներկայացուցիչ Րաֆֆի Ասլանյանը, նախորդ տարի փաստացի կայացել է միայն 3 նիստ (որպես կանոն, դատավորները նիստը բացելը եւ որեւէ պատճառով հետաձգելը համակարգում նշում են կայացած, սակայն հասկանալի է, որ դա ըստ էության կայացած նիստ չի կարող համարվել)։
Հարկ է նկատի ունենալ նաեւ այն հանգամանքը, որ նիստերի հաճախականությունը նվազել է դատավորի ծանրաբեռնվածության աճին զուգահեռ․ եթե 2022-ին՝ Սոնա Մնացականյանի գործը ստանալու տարում, նրա վարույթում եղել է 263 գործ, 2023-ին այն դարձել է 283, 2024-ին՝ 315։ Ծանրաբեռնվածությամբ պայմանավորված դատավորը երեք տարում էլ դիմել է Բարձրագույն դատական խորհրդին՝ իր անունը գործերի բաշխման ցանկից ժամանակավորապես հանելու համար։ Խորհուրդը բավարարել է այս դիմումները։
Ուսումնասիրել ենք նաեւ նույն ժամանակահատվածում դատավոր Կարեն Ֆարխոյանի քննած հանրային հնչեղություն ունեցող այլ գործեր՝ որպես դասակարգիչ ընտրելով մեղադրյալի անձը։ Այդպիսով փորձել ենք հասկանալ՝ արդյո՞ք անձի հասարակական-քաղաքական գործունեությունը կարող է ազդեցություն ունենալ գործի արագ կամ դանդաղ քննության վրա։
Ըստ այդմ, դիտարկել ենք, «5-րդ ալիք»-ի սեփականատեր Արմեն Թավադյանի (դատարանում է 2019 թ․-ի հոկտեմբերից), Պողոս Պողոսյանի սպանության մեջ մեղադրվող Աղամալ Հարությունյանի (դատարանում է 2021 թ․-փետրվարից), ազգությամբ եզդի իրավապաշտպան Սաշիկ Սուլթանյանի (դատարանում է 2021 թ․-ի օգոստոսից), «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանի եղբոր՝ Ռոբերտ Սուքիասյանի (դատարանում է 2021 թ․- նոյեմբերից), «Հայաստան» դաշինքի անդամ Նարեկ Մանթաշյանի (դատարանում է 2022 թ․-ի հոկտեմբերից), դաշնակցական Գերասիմ Վարդանյանի (դատարանում է 2022 թ․-ի հոկտեմբերից) եւ Ռոբերտ Քոչարյանի որդու՝ Լեւոն Քոչարյանի գործերը (դատարանում է 2024 թ․-ի փետրվարից)։
Ստացված պատկերը ցույց է տալիս, որ Սոնա Մնացականյանի գործի մեկնարկին հաջորդող տարիներին եղել է որոշակի միտում․ նրա գործով նիստերի հաճախականությունն աստիճանաբար նվազել է, մինչդեռ հասարակական-քաղաքական գործիչների ներգրավվածությամբ կամ մեծ հնչեղությամբ մյուս գործերով հիմնականում կամ չի նվազել, կամ որոշ դեպքերում նույնիսկ աճել է։ Միայն այս տարվա առաջին եռամսյակից սկսած է այս իրավիճակը որոշակի փոփոխության ենթարկվել․ նիստերը սկսել են ավելի հաճախակի նշանակվել։
Ընդհանուր առմամբ՝ կողմերը դժգոհ են գործի քննությունից
Տուժողների ներկայացուցիչ, փաստաբան Րաֆֆի Ասլանյանը մեր զրույցում չի բացառում, որ ընդդիմադիր գործիչներին վերաբերող՝ քաղաքական ենթատեքստ ունեցող գործերը ավելի արագ քննվեն, բայց եւ նշում է՝ նույն դատավորի մոտ ունի 3 այլ գործեր, եւ դատական նիստերի նշանակման հաճախականությունը նույնն է․ նիստերի միջեւ տեւական ընդմիջումները պայմանավորված են դատավորի ծանրաբեռնվածությամբ։
Միաժամանակ, սակայն, հարկ է նշել, որ տուժող կողմը, ըստ Ասլանյանի, տպավորություն է ունեցել, որ ի սկզբանե պլանավորված նպատակ է այն, որ լրանան քրեական պատասխանատվության ենթարկելու վաղեմության ժամկետները (տվյալ դեպքում՝ 5 տարի)․
«Պաշտպանական կողմը անընդհատ հանդես Էր գալիս դատաքննությունը լրացնելու բազմաթիվ միջնորդություններով, իսկ դա կալանքի տակ գտնվող մեղադրյալի դեպքում անհնարին կլիներ․․․ Ոչ թե քաղաքական կամքի բացակայություն Է, այլ դատավարական կամքի բացակայություն, ինչի վրա ազդեցություն ունի քաղաքական երեւույթը, թեեւ այս գործերը չպետք է կապ ունենան քաղաքականության հետ»։
Րաֆֆի Ասլանյան
Նյութն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում
