Հարցազրույց Գոռ Նահապետյանի հետ, MoneyFest դպրոցի փորձագետ
Քանի որ աշխարհը գնալով ավելի է ինտեգրում թվային արժույթները տնտեսական համակարգում, Հայաստանը աստիճանաբար ձևավորում է իր ռազմավարությունը կրիպտոարժույթների նկատմամբ։ Ի՞նչ է սպասում շուկային առաջիկա տարիներին։ Ինչպե՞ս կարելի է անվտանգ ներդրումներ կատարել կրիպտոակտիվներում և ինչու՞ է ֆինանսական գրագիտությունը այս ոլորտում դարձել անհրաժեշտություն։ Այս մասին մենք զրուցեցինք կրիպտոարժույթների փորձագետ, MoneyFest Armenia դպրոցի դասախոս Գոռ Նահապետյանի հետ։
— Գոռ, շատերը Հայաստանում մինչ այժմ կրիպտոարժույթը համարում են «փուչիկ»։ Որքա՞ն արդարացված է այսօր այդ կարծիքը։
— Այդ կարծիքը արդիական էր, հնարավոր է, 2017 թվականին, երբ բիթքոյնի գինը առաջին անգամ կտրուկ աճեց։ Իսկ այսօր կրիպտոարժույթը համաշխարհային ֆինանսական համակարգի լիարժեք տարր է։ Ամենախոշոր բանկերը, ներդրումային հիմնադրամներն ու պետությունները, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ն, պաշտոնապես ինտեգրում են կրիպտոտեխնոլոգիաները։ Հայաստանը բացառություն չէ․ մենք ունենք աճող համայնք, մայնինգի ֆերմաներ, բլոքչեյն ստարտափներ և ամենակարևորը՝ երիտասարդության հետաքրքրությունը։ Այսպիսով՝ ոչ, սա փուչիկ չէ։ Սա նոր ֆինանսական իրականություն է։
— Իսկ ինչպե՞ս է կարգավորման վիճակը Հայաստանում։ Պատրա՞ստ է երկիրը կրիպտոարժույթային ապագային։
— Այս պահին Հայաստանում կարգավորումը գտնվում է սկզբնական փուլում։ Կենտրոնական բանկը արտահայտվում է զգուշավոր, բայց դրական, ուսումնասիրվում են այլ երկրների փորձերը։ Դա ճիշտ մոտեցում է։ Գլխավորը՝ չարգելել, այլ կրթել և ուղղորդել։ Հենց այդ պատճառով մենք MoneyFest-ում մեկնարկել ենք կրիպտոարժույթների վերաբերյալ դասընթաց, որպեսզի մարդիկ հասկանան՝ ինչպես օգտվել դրանից օրինական և անվտանգ ձևով։ Հայաստանը հնարավորություն ունի դառնալու տարածաշրջանային հանգույց այս ուղղությամբ, բայց միայն ճիշտ կրթական և օրենսդրական քաղաքականության դեպքում։
— Ի՞նչ ուղղություններն են այսօր կրիպտոտնտեսությունում ամենահեռանկարայինը հայ ներդրողների համար։
— Բացի բիթքոյն գնելուց՝ որպես «թվային ոսկի», այսօր ակտիվ զարգացում են ապրում DeFi նախագծերը (դեցենտրալիզացված ֆինանսներ), NFT-ները, կրիպտո խաղերը, մետավերսները և ստեյբլքոյն հարթակները։ Հայաստանի ներդրողների համար ամենաանվտանգ ուղին կրթությունն է, վերլուծությունը և պահպանողական ներդրումները ստուգված կրիպտոարժույթներում։ Մենք միշտ ասում ենք դասերի ժամանակ․ «Մի՛ ներդրիր այն, ինչ չես հասկանում»։ Ավելի լավ է նախ դասընթաց անցնել, քան հետո «ֆորումում բողոքել»։
— Ի՞նչն է առանձնացնում ձեր մոտեցումը MoneyFest-ում այլ դասընթացներից և ուսուցողական ծրագրերից։
— Մենք չենք վաճառում «կախարդական կոճակներ»։ Մենք սովորեցնում ենք ֆինանսական մտածողություն։ Մեր կրիպտոարժույթների դասընթացը համադրում է տեսությունը, պրակտիկան և ընթացիկ միտումների վերլուծությունը։ Մենք բացատրում ենք՝ ինչպես օգտագործել դրամապանակները, ինչպես պաշտպանել ակտիվները, ինչ նախագծերի կարելի է վստահել, իսկ որոնք են խաբեություն։ Մեր դասախոսները գործող ներդրողներ են, ոչ թե պարզապես տեսաբաններ։ Ահա թե ինչու մեր շրջանավարտների մեջ արդեն կան մարդիկ, ովքեր գրագետ ներդրումներ են անում և նույնիսկ մեկնարկում սեփական նախագծեր։
— Ի՞նչ խորհուրդ կտաք նորեկներին, ովքեր Հայաստանում նոր են հետաքրքրվում կրիպտոարժույթներով։
— Մի՛ վախեցեք, բայց նաև մի՛ գործեք պատահական։ Սկսեք հիմունքներից՝ ի՞նչ է բլոքչեյնը, ինչպես է աշխատում բիթքոյնը, ի՞նչ է թոքենը։ Բաժանորդագրվեք հեղինակավոր աղբյուրների, այցելեք միջոցառումներ, անցեք ուսուցում։ Եվ անպայման պաշտպանեք ձեր դրամապանակները ու մի՛ տրվեք «արագ շահույթի» խոստումներին։ Մենք MoneyFest-ում միշտ բաց ենք բոլորի համար, ովքեր ուզում են հասկանալ կրիպտոաշխարհը առանց ավելորդ աղմուկի։ Մեզ համար կրիպտոարժույթը հայփի մասին չէ, այլ ապագան հասկանալու մասին է։
Հայաստանը բոլոր հնարավորություններն ունի դառնալու ակտիվ խաղացող համաշխարհային կրիպտոտնտեսության քարտեզի վրա։ Բայց դրա համար կարևորագույն ռեսուրս է ոչ միայն տեխնոլոգիան, այլև գիտելիքը։ Այս ոլորտում կրթությունը ֆինանսական անկախության և գիտակցված ներդրումների բանալին է։ Եվ հենց նման դպրոցներն են, ինչպիսին է MoneyFest Armenia-ն, ձևավորում այս նոր կրիպտոսերունդը։
