Արագածոտնի թեմի առաջնորդի՝ Տ․ Մկրտիչ եպիսկոպոս Պռոշյանի ծառայության չարձանագրված ակնթարթներ
Մաս գ (Արցախ)
Տարիներ շարունակ Մկրտիչ եպիսկոպոս Պռոշյանը եղել է Արցախի անխոնջ ու նվիրյալ աջակիցներից՝ իր ծառայությամբ, նախաձեռնություններով և անձնապես մշտապես կանգնելով հայ զինվորի, Արցախի բնակչության ու Պաշտպանության բանակի կողքին։
Նրա այցելություններն ու մարդասիրական ծրագրերը երբևէ չեն սահմանափակվել նյութական աջակցությամբ, դրանք եղել են հոգևոր ամրության, ապրող հավատքի և ազգային միասնականության կենդանի խորհրդանիշներ։
Կարդացեք նաև
Ստորև ներկայացված դրվագները երբեք չեն հրապարակվել․ դրանք պատմում են Սրբազան Հոր հոգևոր առաքելության, ինչպես նաև նրա ոգու և Արցախն իր սրտում կրելու մասին։
Սրբազան Հոր արցախյան հուշերից առանձնահատուկ է 2015 թվականի Նոր տարվա գիշերը, որը նա մտաբերում է առանձնակի ջերմությամբ։ Չնայած որ նա մշտապես էր այցելում Արցախ և բազմաթիվ անգամներ էր եղել սահմանապահ զինվորների կողքին, բայց հենց այդ տարվա ամանորյա այցը եղավ տպավորիչ ու հիշարժան և՛ նրա, և՛ ողջ զորամասի համար։
Ամանորյա այդ գիշերը Սրբազանը որոշեց անձամբ տեսնել հայ զինվորի ծանր ու պատասխանատու ծառայությունը, ուստի ուղևորվեց դեպի Հադրութի պաշտպանական գիծ։
Շնորհավորանքի խոսքով, օրհնությամբ և նվերներով շրջեց մարտական դիրքերով՝ զինվորների հետ անցկացնելով տարվա ամենասրբազան գիշերը։
Սրբազանի ներկայությունը դարձավ հոգևոր ամրության զորավոր աղբյուր զինվորների համար։ Նրա բերած խաղաղությունն ու հայրական խոսքը նոր ուժ և հույս ներշնչեցին՝ հիշեցնելով, որ հայ հոգևորականը մշտապես կանգնած է հայրենիքի պաշտպանների կողքին։
Ապրիլյան քառօրյա պատերազմի օրերն էին, պատերազմ, որը դարձավ մեր նորագույն պատմության ամենածանր փորձություններից, բայց միևնույն ժամանակ՝ մեր ազգային ոգին բացահայտող և ամրացնող հանգրվաններից։
Այդ օրերին Մկրտիչ սրբազանը դարձյալ Արցախում էր․ նա այն հոգևորականներից էր, որ առաջինը առանց երկմտելու շտապեց դեպի ամենաթեժ մարտական դիրքերը։
Տպավորիչ էր նրա այցելությունն այն մարտական դիրքը, որտեղ մեր զինվորները խոցել էին հակառակորդի ուղղաթիռը։
Այնտեղ՝ այդ խոնարհ, բայց ոգեշնչող դիրքում, ժամանակը կարծես կանգ էր առել։ Զինվորները, որոնց աչքերում շողում էին հաղթանակի գիտակցումն ու մեծագույն պատասխանատվությունը, պատմում էին տեղի ունեցածը՝ առանց չափազանցության, հանգիստ, ինչպես անում են քաջ հայորդիները։
Սրբազանի համար այդ հանդիպումը դարձավ ոչ միայն զինվորների քաջության վկայություն, այլ նաև խորին գնահատանքի առիթ։ Մկրտիչ սրբազանը լսում էր նրանց, ովքեր մարտի դաշտում կրում էին սեփական հայրենիքը կյանքի գնով պաշտպանելու պատասխանատվությունը։
Չնայած իրական վտանգին՝ կրակոցներին, շարունակվող թեժ մարտերին, Սրբազան հայրը մնաց զինվորների կողքին։ Նրա աղոթքը, հայրական խոսքն ու սատարումը դարձան ոչ միայն բարոյական աջակցություն, այլ նաև հոգևոր ուժ, որը մարտի դաշտում հաճախ ավելի հզոր է, քան զենքը։
Այդ օրերին ևս մեկ անգամ հաստատվեց պարզ և անխուսափելի իրողությունը՝ հավատը կարող է ամրակայել այնտեղ, որտեղ ամեն ինչ թվում է խոցելի, իսկ հոգևորականի ներկայությունը կարող է լռեցնել վախի ձայնը, անգամ երբ շուրջը թնդում է պատերազմը։
Ապրիլյան քառօրյա մարտերից հետո Սրբազան Հայրը ձեռնարկեց ու մշակեց Արցախին և Պաշտպանության բանակին օգնելու նոր ծրագրեր՝ խորապես ըմբռնելով բանակի առաջնային կարիքները։ Նրա միջոցով Հադրութի հրաձգային դիվիզիային տրամադրվեցին գիշերային բարձրորակ դիտարկման սարքեր, որոնք ամրապնդեցին դիրքերի պաշտպանունակությունը և մեծացրին հայկական ստորաբաժանումների հնարավորությունները։ Սրբազան Հոր նախաձեռնությամբ մեծ աջակցություն (այդ թվում՝ էլեկտրոնային գրատախտակներ և այլ անհրաժեշտ պարագաներ) ստացան նաև Մարտունու շրջանի Ճարտար քաղաքի դպրոցները՝ նպատակ ունենալով բարձրացնել սահմանամերձ շրջանների կրթության մակարդակը:
Մկրտիչ եպիսկոպոս Պռոշյանը յուրահատուկ հոգևոր կապվածություն ուներ հատկապես Հադրութի դիվիզիայի ենթակայության ներքո գործող Մեխակավանի զորամասի հետ: Նրա հոգատարությունը և նվիրվածությունը պաշտպանական շրջանին դրսևորվեց հատկապես 2017 թվականի հոկտեմբերի 1-ին, երբ նրա ձեռամբ օծվեց Մեխակավանի Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։
Եկեղեցին դարձավ ոչ միայն այդ շրջանի հոգևոր կենտրոնը, այլ նաև մի լուսավոր խորհրդանիշ՝ զորամասի զինվորականների միասնության, տոկունության և ներքին ուժի համար։
Չնայած հետագա ողբերգական իրադարձություններին, երբ Արցախի կորստից հետո եկեղեցին ավերվեց բարբարոս ազերիների կողմից, այն մնաց որպես անմար հիշատակ յուրաքանչյուր զինվորի սրտում՝ հիշեցնելով, որ հավատն ու հոգևոր միությունը երբեք չեն ավերվում։
2020 թվականի Արցախյան քառասունչորսօրյա պատերազմը Մկրտիչ Սրբազանի կյանքի ամենածանր ու դժվարին փորձություններից մեկն էր։ Այսօր էլ նա անվերջ ցավով է հիշում Արցախի կորուստը՝ որպես վերք, որը երբեք չի սպիանա:
Սրբազանը պատերազմի օրերին կրկին առաջնագծում էր՝ զինվորներին հասցնելով սնունդ, անհրաժեշտ պարագաներ, գիշերային սարքեր և այն ամենը, ինչ հնարավոր էր, սակայն, հերթական այցերից մեկի ժամանակ՝ հոկտեմբերի 7-ին նրա մեքենան հայտնվեց ծանր ռմբակոծության տակ։ Չնայած մեքենայի լիովին վնասմանը՝ Սրբազանն ու նրա ուղեկիցները փրկվեցին հրաշքով։ Այս դեպքը դարձավ նրա անսասան հավատքի և անմնացորդ նվիրումի խորհրդանիշ:
Հակառակ ցավալի պարտությանը՝ Սրբազանը երբեք չհրաժարվեց իր առաքելությունից։ Պատերազմից հետո նա Առաջին Բանակային զորամիավորմանը տրամադրեց հարյուրավոր դիմացկուն վրաններ, որոնք ապահովեցին զինվորների գիշերակացը ծանր ձմեռային օրերին։
Մկրտիչ եպիսկոպոս Պռոշյանն արել է այն, ինչը քչերին է հաջողվում՝ նա ողջ կյանքը նվիրել է հայրենիքին ու հավատքին։
Նրա աշխատանքը բազմաշերտ է, խորքային և անմոռանալի, իսկ նրա սերը, հոգու նվիրումը Արցախին ու հայ զինվորներին արտահայտվել են ոչ միայն նյութական աջակցությամբ, այլ նաև հոգևոր սպասավորությամբ։
Սրբազան Հոր կյանքն ու գործը մեզ տալիս են արժեքավոր օրինակ, անսպառ ոգեշնչում՝ առանց տարակուսելու շարունակելու հավատքի և ծառայության ճանապարհը։
Ցավոք, այսօր Մկրտիչ Սրբազանը անարդարացիորեն կանգնած է դատարանի առջև՝ միայն նրա համար, որ սիրում է հայրենիքն ու Եկեղեցին։ Բայց որևէ դատավճիռ չի կարող խեղդել այդ սերն ու անձնվիրումը։ Մկրտիչ Սրբազանի անունը կմնա որպես հավատքի, խիզախության և նվիրումի խորհրդանիշ։
ԱՐԱԳԱԾՈՏՆԻ ԹԵՄ
