ԱՄՆ-ի «Արդարություն» դաշինքի շտաբի ներկայացուցիչ Արմեն Զատիկյանն առաջարկում է այդ դեմքը գտնել Սփյուռքում
– Պարոն Զատիկյան, «Արդարություն» դաշինքի ԱՄՆ գրասենյակի՝ Հայաստանի ընդդիմությանն ուղղված դիմում-հայտարարությունը Հայաստանում միանշական չընկալվեց: Նույնիսկ կարծիքներ հնչեցին, թե այդ հայտարարությունը «դրսի ձեռքի», անգամ Ջորջ Սորոսի գործն է, որը փորձում է Հայաստանում հեղափոխություն անել: Դուք ինչպես եք վերաբերվում այդ եւ Հայաստանում Արեւմուտքի «տրոյական ձի» լինելու մեղադրանքին:
– Ցավն այն է, որ Հայաստանը, անկախությունից 15 տարի հետո էլ իշխանություններով, ընդդիմությունով, ժողովրդով հանդերձ, մինչեւ հիմա չի կարողանում հասկանալ Սփյուռքի ռեալ ուժը, Սփյուռքի կարեւորությունը մեր ազգի համար: Երեւի այդ է պատճառը, որ մեր առաջարկությունն այդպես է մեկնաբանվել: Ես դրանք լուրջ չեմ համարում: Օտարության մեջ ապրող իմ եւ ինձ նման շատ-շատերի մտահոգությունը միակն է եղել. Հայաստանը պետք է իր շրջանակներից դուրս իր ազգակիցների մեջ փնտրի նաեւ այն հարցերի պատասխանները, որոնք այսօր Հայաստանում ի վիճակի չեն գտնել:
– Օրինակ, ինչպիսի՞:
– Օրինակ, ճահճացման այն իրավիճակը, որ առաջացել է Հայաստանում եւ որը ոչ մի կերպ չի լուծվում, մտել է փակուղի՝ ինչի՞ արդյունք է: Գուցե նրա, որ դա լուծելու համար պետք է նոր մտածելակերպ, թարմ ուժ, որոնք Հայաստանի այս պայմաններում չե՞ն կարող զարգանալ:
– Դուք ակնարկում եք Սփյո
ւռքո՞ւմ փնտրել այդ նոր մտածելակերպն ու նոր դեմքերին: Կարծում եք դրսի մեր հայրենակիցներն իրավունք ունե՞ն ակտիվ մասնակցություն ունենալ ՀՀ ներքաղաքական պրոցեսներին:
– Ախր, հակառակը շատ տարօրինակ է. ինչո՞ւ ոչ: Հայաստանը բոլոր հայերի Հայրենիքը չի՞: Եթե չի՝ թող Հայաստանի վրա գրեն «հայաստանցիների հանրապետություն»: Ու, եթե այդպես է, ուրեմն՝ մենք իրոք այս վիճակում էլ պետք է մնանք եւ ոչնչի չխառնվենք, որ հանկարծ մեր առաջարկություններում դրսի կամ սորոսների հետքը չփնտրեն:
– Որքան հասկացա, մեր ընդդիմությանն ուղղված ձեր նամակից, գոհ չեք հայաստանյան ընդդիմության գործունեությունից: Դուք բավարա՞ր եք գնահատում այսօրվա նրա գործողությունները:
– Բավարար ասել չի կարելի, բայց դա բնական եմ համարում. այդպես էլ պետք է լիներ: Կարծում եմ, դուք ինքներդ էլ Հայաստանում բավարարված չեք, որովհետեւ ձեր սպասելիքները չեն իրականանում: Ես գիտեմ, որ Հայաստանում ընդդիմությանը համարում են թույլ, որը չի կարողանում հարցեր լուծել:
– Ուզում եք ասել, որ պետք է առաջնորդ փնտրել դրսի մեր հայրենակիցների մե՞ջ:
– Հայաստանում ամեն ինչ ճահճացած է եւ ընդդիմությունն էլ դա պետք է հասկանա: Արամ Գ.Սարգսյանը, Արշակ Սադոյանը, Վազգեն Մանուկյանը, այդ հավերժ ընդդիմությունը, պետք է իրենք ընդունեն, որ Հայաստանին նոր մտածելակերպ, թարմություն է պետք: Այդ մի քանի քաղաքական գործիչները, որ 15 տարի քաղաքական հարթակը զավթել են, պետք է հասկանան, որ փրկությունն իրենցից դուրս է, գուցե՝ մնացած 8 մլն հայության մե՞ջ: Իսկ իրենք այնքան մեծամիտ են, որ չեն հասկանում:
– Թարմ դեմք, դրսից եկած այսօր մեր ընդդիմության մեջ էլ կա ի դեմս Արամ Կարապետյանի: Գուցե ձեր ասած մարդը հենց նա՞ է:
– Ավելի լավ է դուք օգնեք ինձ այդ հարցին պատասխանել վերը նշածիս համատեքստում: Ինչո՞ւ ոմանց կարելի է, ոմանց՝ ոչ: Ուրեմն կա մեկը, որի գոյությունը նպատակահարմար է իշխանությունների համար: Մյուս կողմից, եթե Հայաստանն ինքը դրսի իր հայրենակիցներին տեսակավորում է, դա ինքնին խոսուն փաստ է:
– Իսկ ձեր կարծիքով ընդդիմությունն ի՞նչ պետք է աներ, որ չի արել: Եվ արդյոք այսօր ընդդիմությունից հասարակության հիասթափության պատճառը ժամանակին ավելի վճռական լինելու պակասը չէր:
– Իհարկե, նաեւ դա է, բայց հասարակությունն ու ընդդիմությունը, կներեք, իրար արժանի են: Ընդհանրապես եւ իշխանությունները, եւ ընդդիմությունն ու այն, ինչ կա՝ հասարակության արգասիքն են: Նրանք իրար լրացնում են: Գոնե հասարակության մի հատվածը: Հայաստանում որեւէ մեկն, այդ թվում այդ հասարակության այն հատվածը, որն ապրում է Սփյուռքի իր հարազատներից, բարեկամներից ստացվող փողերով պատկերացնո՞ւմ է սփյուռքահայի վիճակը, թե նա ինչ գին է վճարում այստեղ ապրելով եւ Հայաստանն, այսպես ասած, պահելով: Ամեն րոպե մենք գնում ենք դեպի հյուծում, անհայրենիք, վիզներս ծռած՝ սպասելով, որ Հայրենիքը վաղը մեզ տուն է կանչելու, բայց Հայրենիքն առհասարակ մոռացել է Սփյուռքի մասին: Նա միայն ժամանակ առ ժամանակ է հիշում այդ Սփյուռքը, երբ պետք է դրամահավաք անել ինչ-որ ասֆալտապատումների համար: Այս հարցում տարբերություն չկա իշխանությունների, ընդդիմության, ժողովրդի կեցվածքում: Ասում են՝ Ադրբեջանը նավթ ունի, Վրաստանը՝ ծով, մենք էլ՝ Սփյուռք: Իրոք, դա այդպես է, ուրեմն ինչպե՞ս կարելի է այդ ուժը չգնահատել:
ՆԱԻՐԱ ՄԱՄԻԿՈՆՅԱՆ