«Արցախյան պատերազմ 2020, կորուստներ, մարտահրավերներ եւ դիմակայության զարգացման հնարավորություններ» հետազոտության ներկայացման ժամանակ Aravot.am-ը զրուցեց այդ հետազոտության նախաձեռող «Աննա Աստվածատրյան» հիմնադրամի նախագահ, բարերար, ամերիկաբնակ հայ գրող, իրավաբան, Վեսթբրուք բնակավայրի քաղխորհրդի անդամ Աննա Թերքոտ-Աստվածատրյանի հետ:
-Տիկին Աստվածատրյան: Ինչպե՞ս ծագեց նման նախաձեռնությամբ հանդես գալու գաղափարը:
-Ինքս 90-ականների սկզբին Բաքվից փախստական եմ ու գիտեմ դա ինչ է: Վերջին տասը տարիներին, երբ ես օգնում էի Արցախին, բոլորն ինձ էին հարցնում, թե Բաքվում քանի հայ է զոհվել, քանի բնակարան ենք թողել այնտեղ: Այդպիսի տեղեկություն չկար: Եվ ես չցանկացա, որ նույնը կրկնվի Արցախում, արցախցիների հետ:
-Այս հետազոտությունը նախաձեռնելուց առաջ ճշտե՞լ էիք՝ Հայաստանում կամ Արցախում այդ ուղղությամբ աշխատանքներ իրականացնո՞ւմ են, թե ոչ:
Կարդացեք նաև
-Ես գիտեի, որ նման բան չի արվել: Սփյուռքում չէին հասկանում, թե ինչպես կարելի է օգնել: Նույնիսկ Արցախի եւ Հայաստանի պետությունները չգիտեին թվերը, թե ինչ է կատարվում, մարդիկ որտեղ են ապրում: Ես երկուսի հետ էլ զրուցել, հարցրել եմ, թե դա ունե՞ն, այսպիսի բան ձեզ պե՞տք է: Պատասխանել են, որ չունեն, բայց իրենց շատ պետք է: Դրա համար որոշեցի ինչ-որ ձեւով լցնել այդ դատարկությունը: Դրամահավաք սկսեցինք, գտանք փորձագետների, որոնք էլ օգնեցին այս ամենն անել:
-Ըստ տեղեկությունների, Արցախի կառավարությունը ձեր հետ բավականին արդյունավետ համագործակցում է: Իսկ Հայաստանի՞ կառավարությունը…
-Հայաստանի կառավարությունը իմ հետ չի համագործակցում: Այնտեղ նույնիսկ չգիտեն, թե ինչ է կատարվում: Ես չգիտեմ՝ դա անտարբերությո՞ւն է, արդյոք: Ես այս հարցի շուրջ նրանց հետ չեմ խոսում:
-Ձեր կազմած վիճակագրությունը հանձնել կամ պատրաստվում եք հանձնել կառավարությանը: Տեղյա՞կ եք, որ այսօր արցախցի փախստականներին նպաստներից են զրկում, ժամկետներ են դնում են ժամանակավոր կացարանները ազատելու համար: Ձեր մեկնաբանությունը:
–Չեմ զարմանում, որովհետեւ նույնը կատարվում էր նաեւ 90-ականների սկզբին՝ Բաքվի ջարդերից հետո: Այդ պատճառով փախստականների մեծ մասը հեռացավ Հայաստանից: Այդպես կլինի նաեւ արցախցիների հետ, եթե պետությունը եւ հասարակությունը չընդունեն մարդկանց նրանց համար ամենասարսափելի ժամանակներում:
Աշոտ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
