Հաջորդ շաբաթ Բաքվում Իրանը, Ռուսաստանը եւ Ադրբեջանը քննարկելու են Հյուսիս-Հարավ տրանսպորտային միջանցքի շրջանակներում համագործակցությունը։ Այդ մասին օրերս հայտնեց Իրանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Նասեր Քանաանին:
Փորձագիտական շրջանակների համար աքսիոմատիկ ճշմարտություն է այն տեսակետը, որ Հյուսիս-Հարավ տարածաշրջանային տրանսպորտային ու տնտեսական ուղին եւ՛ քաղաքականապես, եւ՛ տնտեսապես ձեռնտու է, որ անցնի Հայաստանի եւ Վրաստանի տարածքներով, իսկ դրա համար անհրաժեշտ է որոշ ճանապարհային ենթակառուցվածքներ բարելավել: Այն դեպքում, երբ Իրանը Ռուսաստանին ամենակարճ ճանապարհով կապող Կասպից ծովի ուղին է գործում, եւ Ադրբեջանով անցնող ու գործող ցամաքային ճանապարհներ էլ կան, կարելի է ենթադրել, որ Հյուսիս-Հարավի ենթակառուցվածքները կրկին այդ երկրով զարգացնելու լոբբինգը հենց Բաքվից է արվում, իսկ նպատակը տարածաշրջանային հաղորդակցության ուղիներից Հայաստանին առավելագույնս մեկուսացնելն է:
Ստացվում է, որ մի կողմից միջազգային կառույցների ու պետությունների ջանքերով խթանվում են հայ-ադրբեջանական բանակցությունները տարածաշրջանում համագործակցություն հաստատելու եւ հաղորդակցության ուղիները բացելու ուղղությամբ, մյուս կողմից՝ պաշտոնական Բաքուն շարունակում է նախկին քաղաքականության իներցիայով քայլեր ձեռնարկել Հայաստանին տարածաշրջանային ծրագրերից դուրս թողնելու ուղղությամբ: Դրա ակնառու օրինակներից են ՀՀ հարավային սահմանների մոտ Ադրբեջանի կողմից ճանապարհային ենթակառուցվածքների զարգացման վրա ահռելի գումարների վատնումը եւ նոր ծրագրերի առաջ մղումը: Այսպես՝ այն դեպքում, երբ, ըստ 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության, մոտ ժամանակներս սկսելու է գործել Ադրբեջանը Մեղրիով Նախիջեւանին միացնող ճանապարհը, Բաքուն մեծ գումարներ է ծախսում այն շրջանցող եւ Իրանով անցնող ուղիների զարգացման վրա՝ Արաքս գետի վրա վերականգնելով ու կառուցելով նոր կամուրջներ եւ դրանց հասնող ենթակառուցվածքներ: Ակնհայտ է, որ դրանով Բաքուն ձգտում է նույնիսկ ՀՀ-ի սահմանակից իրանական շրջանների տրանսպորտային ենթակառուցվածքները կապել ադրբեջանականին՝ շրջանցելով Հայաստանը:
Առկա աշխարհաքաղաքական դասավորության պայմաններում ակնհայտ է, որ Հարավային Ասիայի երկրների կապը Եվրոպայի հետ ամենաօպտիմալ տարբերակով անցնում է Հայաստան-Վրաստան-Սեւ ծով հատվածով, եւ այն առաջին հերթին տնտեսապես է շահավետ: Համաշխարհային հարաբերությունների պատմությունը փաստում է, որ եթե փորձ է արվում տնտեսապես շահավետ գործընթացները փոխարինել առավել ոչ շահավետ այլընտրանքներով, ապա այդտեղ միանշանակ առաջնային գործոն է քաղաքականությունը: Երեւույթին այլ բացատրություն տալ հնարավոր չէ:
Կարդացեք նաև
Արմեն ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթի այսօրվա համարում:
