168.am–ի խնդրանքով ՀՀ ԶՈՒ ԳՇ նախկին պետ, գեներալ-լեյտենանտ Արտակ Դավթյանն անդրադարձել է ՀՀ ԶՈՒ-ի ղեկավարման/կառավարման/ մոդելի փոփոխության խնդիրներին:
– Այս առումով ի՞նչ կասեք 2020թ. 44-օրյա պատերազմի ժամանակ, երբ մեր հակառակորդը միայն Ադրբեջանը չէր, այլ առկա էր ՆԱՏՕ-անդամ Թուրքիայի ուղիղ մասնակցությունը: Սա մարտահրավեր չէ՞ր մեր զինված ուժերի համար:
– 44-օրյա պատերազմն ապացուցեց առկա ղեկավարման (կառավարման) արդյունավետությունը՝ միաժամանակ ի հայտ բերելով մի շարք խնդիրներ և թերություններ, որն առավել շատ վերաբերում էր պետություն-պաշտպանության նախարարություն, պաշտպանության նախարարություն-Գլխավոր շտաբ օղակին և ավելի քիչ՝ Գլխավոր շտաբ-զորքեր օղակին։
Ներկայում ակտիվ խոսակցություններ են ընթանում, որ ՀՀ ԶՈՒ-ի ղեկավարման (կառավարման) համակարգում պատրաստվում են իրականացնել և անցնել լիովին ՆԱՏՕ-ական մոդելին, եթե դա այդպես է, ապա դա խիստ մտահոգիչ է հետևյալ նկատառումներից ելնելով՝
Կարդացեք նաև
– գործող, կայացած համակարգը կարելի է զարգացնել, հղկել, բայց ոչ «քանդել»,
– կենտրոնական ապարատի (գլխավոր շտաբ) սպաներն ունեն բարձր մասնագիտական կարողություններ, որոնք ձևավորվել են 10-15 տարուց ոչ պակաս ծառայության շնորհիվ՝ համապատասխան պաշտոններում (զորքերում ևս ծառայելով 7-10 տարուց ոչ պակաս), և կադրերի կորուստը հնարավոր չի լինի վերականգնել 10-15 և ավել տարում, եթե նրանց կրճատեն և զորացրեն,
– պետության նորմատիվ-իրավական բազան և ԶՈՒ-ի ղեկավարման (կառավարման) գործող կառույցն իրար համապատասխանեցված են (հնարավորինս), և պետք է սկզբից վերանայել այդ բազան, որից հետո նոր միայն կատարվեն փոփոխություններ,
– ԶՈՒ-ի համար գործող նորմատիվ-իրավական բազան (կանոնագրքերը, հրահանգները, ուղեցույցները, հրամանները և այլն) ամբողջությամբ պետք է վերանայվի և փոփոխվի,
– ԶՈՒ-ի սպայական կազմը պետք է վերապատրաստվի,
– Պետության մեջ ղեկավարման համակարգը՝ երկրի նախապատրաստումը պատերազմին, ռազմական դրության և պատերազմի պայմաններում գործողությունների կարգը պետք է
փոփոխվի՝ ելնելով ԶՈՒ-ի ղեկավարման (կառավարման) համակարգի փոփոխություններից։ Իսկ ներկայում պետական և ոչ պետական կառույցներում որոշ չափով կա համագործակցություն և ընդհանուր պատկերացում, որը «բարեփոխումներից» առաջ պետք է վերանայվի,
– ԶՈՒ-ի նյութա-տեխնիկական հագեցվածությունը, շարքային,սերժանտական կազմի մասնագիտական պատրաստվածությունը չի ապահովում ղեկավարման (կառավարման) համակարգի կտրուկ փոփոխությունների դեպքում արդյունավետ խնդիրների կատարում։
Այսինքն, ռազմավարական պլանավորման փաստաթղթերում հստակ պետք է արտացոլել՝ ինչպիսի պատերազմի ենք պատրաստում ԶՈՒ-ին (չքննարկելով երկրից դուրս որոշ խնդիրների կատարումը)։
Հայաստանի համար տեսականորեն վտանգը լինելու է մեր երկու հարևանից (կամ նրանց տարածքից, որը նույնն է), ուստի չմտնելով մանրամասների մեջ, կարելի է գալ եզրահանգման՝ մեզ սպասվում է երկարատև, ուժերի գերլարումով համաժողովրդական պատերազմ, որտեղ բանակը (գործող կազմով) պետք է ապահովի առաջին հարվածների դիմագրավումը և հնարավորություն ստեղծի պետության անցումը ռազմական դրության:
Մարիամ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «168 ժամ»-ում։
