Նիկոլ Փաշինյանի երեկվա գրառումը հերքեց իր և իր «գաղափարակիցների» պնդումները, թե վարչապետի ծավալած արշավը ուղղված չէ եկեղեցու, այլ միայն որոշ հոգևորականների և կաթողիկոսի դեմ։ Անկասկած է, որ այս արշավը հակաեկեղեցական բնույթ ունի, և հենց այդ գրառմամբ ավելի հստակ է դառնում՝ եկեղեցու կազմաքանդման և կործանման ակնհայտ միտումը։
Չունենալով գեթ մեկ լիազորություն Հայ Եկեղեցու ներքին կյանքին խառնվելու, եկեղեցական կանոններ փոխելու կամ կարգավորելու հարցում, Փաշինյանը եկեղեցին ներքաշում է դիլետանտության հարթակ, որտեղ այս պահին գտնվում է իր ղեկավարած Հայաստանը՝ գոյաբանական խնդիրներով, հայրենիքի կորստով, տնավեր հայերնակիցներով, գերիներով և անորոշ ապագայով:
Այսպիսի դիլետանտությունը ենթադրում է․
- Հայ Եկեղեցու նվիրապետական կարգը 1700-ամյա պատմության մեջ երբևէ չի ունեցել առաջարկ, որտեղ կարող է շարքային «հավատացյալը»՝ իր շուրջ հավաքել հակաեկեղեցական խմբակի, իրեն իրավունք վերապահել քահանային տեղապահ նշանակել, այն էլ այն դեպքում, երբ եկեղեցին գահընկեց չէ և ունի օրինավոր գահակալը։ Նման ապակառուցողական մի պատմություն՝ տեղապահ նշանակելու մասով, հիշեցնում է 2008թ. նախադեպը, երբ Թուրքիայում, օրվա Պատրիարք Մեսրոպ Արքեպիսկոպոս Մութաֆյանը, ծանր հիվանդության պատճառով ի վիճակի չէր առաջնորդելու Կոստանդնուպոլսի Հայոց Պատրիարքությունը։ Թուրքական իշխանությունը, ցանկանալով թուլացնել Հայոց Պատրիարքությունը, շուրջ 10 տարի արգելեց նոր պատրիարքի ընտրություն անցկացնելը: Նոր պատրիարքն ընտրվեց միայն 2019թ-ին:
Թուրքերից ոգեշնչված՝ Հայաստանի իշխանությունները նույն գործելաոճն են որդեգրել այս պարագային թուլացնելու համար Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին:
Կարդացեք նաև
- Հաջորդ դիլետանտությունը Վարչապետի քրիստոնյա լինելու առնչությամբ նրա բերված կեղծ նորմերին է վերաբերում.
ա. Մկրտված լինելը պարտադիր, բայց ոչ բավարար պայման է իրական քրիստոնյա լինելու համար: Անհատը կարող է մկրտված լինել, բայց երկնքի արքայությունը չժառանգել օրինակ՝ Վասակ Սյունին, Պղինձ Արթինը, Ռես Ավեն, Հարություն Մկրտչյանը (Թայլաթի գործակալը և այլք, ովքեր մկրտված էին, սակայն ուրացման կրոնը)։
բ. Հիսուս Քրիստոսին ընդունում են նաև մուսուլմանները, սակայն դա բավարար չէ քրիստոնյա լինելու համար, որովհետև տիեզերական եկեղեցու դավանանքը նախևառաջ հիմնված է Սուրբ Երրորդության հավատքի վրա (մանրամասների մեջ չենք մտնում. «սևին սապոնն ինչ կանի, խևին` խրատը»)։
գ. Խրախուսելի է Աստվածաշունչ կարդալը, սակայն առավել կարևոր է կարդացածը կյանքի կոչելը և աստվածաշնչային պատգամներով ապրելը, իսկ ինչ վերաբերվում է Աստվածաշունչը գոնե մեկ անգամ կարդացած լինելուն` եկեղեցու իրական հավատացյալները գիտեն, որ տարվա ընթացքում ամբողջ Աստվածաշունչը` մասնակի բացառություններով, եկեղեցիներում ընթերցվում է․ և գիտեն ավելին, որ Աստվածաշունչը հենց եկեղեցին և եկեղեցականներն են նվիրել ժողովրդին (ճնճղուկը բազեի հետ մարտի է բռնվել …., խելքի աշեցեք),
դ. Մեծ Պահքը դարձյալ եկեղեցական կարգապահական և բարեպաշտական ավանդույթ է, սակայն միայն պահք պահելով չեն փրկվում (կարդացեք Եզնիկ Կողբացի), բոլոր կրոններն էլ պահեցողությունն ունեն, ուստի իրական քրիստոնյա լինելու համար, ավելի կարևոր է զղջալ, ապաշխարել և Սուրբ Հաղորդության արժանանալ:
ե. Եկեղեցին այն կենդանի մարմինն է, որ ամեն օր ժամակարգությունների միջոցով աղոթում և աղոթքի է հրավիրում իր հավատացյալ հոտին։ Ներկաները ինքնին ապացուցում են իրենց աղոթող լինելը, մնացյալ պարագաներում Աստծուն է միայն հայտնի եկեղեցուց դուրս գտնվողներն ամեն օր աղոթում են, թե ստատուսներ են գրում աղոթքի մասին (ես պատարագում էի և աղոթում, դուք այդ ժամանակ ստատուս էիք գրում),
զ. Նախնիներից ու մեր հայրերից մի խոսեք, ոչ էլ խոսեք Հայ Եկեղեցու նորոգման մասին, քանի որ նախնիների թողած ավանդությունները ու կանոնակարգերը տևական ժամանակ փորձում եք քանդել:
Հիմա իրական քրիստոնյա լինելու մասին հավելենք ևս երկու կետ․
Վարչապետի կողմից վերը նշվածները թվացյալ պատրանք են ստեղծում, թե նա լավատեղյակ է քրիստոնեական կյանքին և եկեղեցական կանոններին, սակայն իր արածն ավելին չէ, քան իր թերի գիտելիքների արդյունքում հայ եկեղեցու 1700 տարիների ընթացքում ամեն օրվա ասածը կցկտուր մեջ բերելը և անտրամաբանական համակարգելը:
Ուստի.
- Իրական քրիստոնյան նա է, ով ընդունում է Հիսուս Քրիստոսի հիմնադրած եկեղեցու նվիրապետական կարգը («…առաքյալներին, մարգարեներին, վարդապետներին…» Ա Կորընթացիս 12:27-28), և ով չի ընդունում` չի ընդունում Հիսուս Քրիստոսին:
- Իրական քրիստոնյա լինելու առաջին և գլխավոր պայմանը Հիսուս Քրիստոսի հետ հաղորդակցվելն է. ով չի արժանանում Սուրբ Հաղորդությանը, նա չի կարող իրեն համարել և լինել իրական քրիստոնյա:
Իսկ բարոյախրատական դաշտում առաքյալն ասում է. «Եթե մեկն ասում է, թե սիրում եմ Աստծուն և իր եղբորն ատում է, նա ստախոս է» Ա Հովհաննես 4:20):
Ամենավերջում «Կանոնագիրք Հայոց»-ի մասին։
Իսկապես, «Կանոնագիրք Հայոց»-ը Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու կարևոր գրքերից մեկն է, սակայն ոչ միակը։ Հայ Եկեղեցին կառավարելու համար «Կանոնագիրք Հայոց»-ը իբրև անցյալի հարուստ ժառանգություն օգտագործվում է արդի ժամանակներում՝ եկեղեցական որոշ հարցեր կանոնակարգելու և լուսաբանելու համար։ Մինչդեռ այսօր Հայ Եկեղեցին առաջնորդվում է Հայ Եկեղեցու Կանոնադրությամբ։
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի ընտրությունը կատարվում է համաձայն այս կանոնադրությամբ, և ոչ թե «Կանոնագիրք Հայոց»-ով, ուստի, որքան էլ ձեր կողմից «արհեստավարժորեն» խմբագրվի «Կանոնագիրք Հայոց»-ը, միևնույն է չի կարող փոխարինել Հայ Եկեղեցու Կանոնադրությանը։ Սա բացարձակ և անբեկանելի ճշմարտություն է:
Տեր Փառեն քահանա Առաքելյան
