Ալյասկայի Անքորիջ քաղաքի ամերիկյան «Էլմենդորֆ-Ռիչարդսոն» ռազմաօդային բազայում ժամեր տեւած բանակցությունների ավարտից հետո նախագահներ Վլադիմիր Պուտինը եւ Դոնալդ Թրամփը հանդես եկան համատեղ ասուլիսով:
Շնորհակալություն հայտնելով Թրամփին՝ Ալյասկա հրավիրելու համար՝ Վլադիմիր Պուտինը նշեց, որ բանակցություններն անցան գործնական եւ փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում, որ դրանք առարկայական էին եւ օգտակար: «Բարձր մակարդակներում ռուս-ամերիկյան հանդիպումներ չէին եղել ավելի քան չորս տարի: Դա մեծ ժամանակահատված է, եւ այդ ժամանակահատվածը հեշտ չի եղել երկկողմ հարաբերությունների համար: Ուղիղ ասենք. դրանք իջել, հասել են սառը պատերազմի ժամանակներից սկսած ամենացածր կետին: Դա օգուտ չէ ոչ մեր երկրների, ոչ էլ, ամբողջությամբ վերցրած, աշխարհի համար:
Ակնհայտ էր, որ վաղ թե ուշ իրավիճակը պետք էր կարգավորել, հակամարտությունից անցնել երկխոսության: Եվ այս առումով երկու պետությունների ղեկավարների անձնական հանդիպումը իրապես հասունացել էր»,-ասաց Վլադիմիր Պուտինը:
Ընդգծելով, որ ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների ակտիվացման գլխավոր հարցերից մեկը Ուկրաինայի շուրջ իրավիճակն է, ՌԴ նախագահը նշեց, որ իրենք տեսնում են ուկրաինական հակամարտությունը կարգավորելու՝ ԱՄՆ վարչակազմի եւ անձամբ նախագահ Թրամփի ձգտումը, նրա ցանկությունը՝ խորանալ եւ ընկալել հակամարտության էությունն ու ակունքները:
Կարդացեք նաև
«Ես մեկ անգամ չեմ ասել, որ Ռուսաստանի համար Ուկրաինայի իրադարձությունները կապված են մեր ազգային անվտանգության սպառնալիքների հետ: Ավելին, ես բազմիցս եմ այս մասին հայտարարել, որ մենք Ուկրաինայի ժողովրդին, որքան էլ դա այսօրվա պայմաններում տարօրինակ հնչի, միշտ համարել եւ համարում ենք եղբայրական: Մենք միեւնույն արմատներն ունենք եւ տեղի ունեցողն ամբողջությամբ մեզ համար ողբերգություն է ու ցավ: Այդ պատճառով մեր երկիրն անկեղծորեն շահագրգռված է, որպեսզի այս ամենին վերջ տրվի:
Բայց դրա հետ մեկտեղ մենք համոզված ենք, որ ուկրաինական հարցի կարգավորումը պետք է հաստատուն ու երկարատեւ բնույթ կրի, պետք է վերացվեն ճգնաժամի բոլոր նախադրյալները, ինչ մասին ասել ենք ոչ մեկ անգամ: Ապահովված պետք է լինեն Ռուսաստանի բոլոր մտահոգությունները, պետք է վերականգնվի Եվրոպայում եւ աշխարհում արդար հավասարակշռությունը: Ես համաձայն եմ նախագահ Թրամփի հետ: Նա այսօր այդ մասին խոսել է, որ անպայման պետք ապահովվի նաեւ Ուկրաինայի անվտանգությունը: Անշուշտ, մենք պատրաստ ենք դրա վրա աշխատել»:
Պուտինը հույս հայտնեց, որ Կիեւում ու Եվրոպայի մայրաքաղաքներում այս ամենը կընդունեն կոնստրուկտիվ եւ արգելքներ չեն ստեղծի, սադրանքների ու անդրկուլիսային ինտրիգների փորձեր չեն ձեռնարկի նախատեսվող առաջընթացը խափանելու համար: Նա շնորհակալություն հայտնեց Թրամփին այն բանի համար, որ վերջինը հստակ տեսնում է, թե ինքն ինչի է ուզում հասնել, անկեղծորեն հոգում է իր երկրի բարգավաճման համար ու միաժամանակ ըմբռնում է Ռուսաստանի՝ սեփական ազգային անվտանգության շահերը:
Վլադիմիր Պուտինն ու Դոնալդ Թրամփը համատեղ մամուլի ասուլիսի տեքստն՝ ամբողջությամբ
Վ. Պուտին. Հարգելի պարոն Նախագահ, տիկնայք և պարոնայք,
Մեր բանակցությունները անցան կառուցողական և փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում, շատ ընդգրկուն ու օգտակար եղան։
Կրկին ցանկանում եմ շնորհակալություն հայտնել իմ ամերիկացի գործընկերոջը՝ Ալյասկա գալու հրավերի համար։ Լիովին տրամաբանական է հանդիպել հենց այստեղ, քանի որ մեր երկրները, թեև օվկիանոսներով են բաժանված, իրականում մոտիկ հարևաններ են։ Երբ մենք օդանավերից դուրս եկանք և հանդիպեցինք, ես ասացի. «Բարի օր, սիրելի հարևան։ Շատ հաճելի է տեսնել Ձեզ առողջ ու ողջ»։ Եվ դա հնչեց իսկապես հարևանաբար, բարեկամորեն։ Մեզ բաժանում է միայն Բերինգի նեղուցը, որտեղ ընդամենը երկու կղզի կա, և ռուսական ու ամերիկյան կղզիների միջև ընդամենը չորս կիլոմետր է։ Սա փաստ է՝ մենք մոտիկ հարևաններ ենք։
Կարևոր է նաև, որ Ալյասկայի հետ կապված է Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի ընդհանուր պատմության զգալի մասը, բազմաթիվ դրական իրադարձություններ։ Մինչ օրս այստեղ պահպանվում է ռուսական Ամերիկայի դարաշրջանի մեծ մշակութային ժառանգությունը՝ ուղղափառ եկեղեցիներ, ավելի քան 700 աշխարհագրական անուն՝ ռուսական ծագումով։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին հենց Ալյասկայից էր սկսվում լենդ-լիզով ռազմական ինքնաթիռների և այլ տեխնիկայի մատակարարման լեգենդար ավիագիծը։ Դա վտանգավոր, բարդ երթուղի էր հսկայական սառցային տարածությունների վրայով, բայց երկու երկրների օդաչուներն ու մասնագետները անում էին ամեն ինչ՝ մոտեցնելու հաղթանակը՝ վտանգելով կյանքերը և զոհաբերելով իրենց ընդհանուր հաղթանակի համար։
Ես վերջերս Մագադանում էի՝ Ռուսաստանում։ Այնտեղ կանգնեցված է հուշարձան՝ նվիրված ռուս և ամերիկացի օդաչուներին, որի վրա տեղադրված են երկու երկրի դրոշները։ Գիտեմ, որ այստեղ ևս կա նման հուշարձան․ ընդամենը մի քանի կիլոմետր հեռավորությամբ ռազմական գերեզմանոցում թաղված են խորհրդային օդաչուներ, ովքեր զոհվել են այդ հերոսական առաքելության ընթացքում։ Շնորհակալ ենք ամերիկյան իշխանություններին և քաղաքացիներին՝ նրանց հիշատակը հարգելու համար։ Դա արժանապատիվ ու ազնիվ վերաբերմունք է։
Մենք միշտ կհիշենք նաև պատմության այլ օրինակներ, երբ մեր երկրները միասին կռվում էին ընդհանուր թշնամիների դեմ՝ մարտական ընկերակցության և դաշնակցային ոգով, օգնություն ու աջակցություն ցուցաբերում միմյանց։ Հաստատ համոզված եմ, որ այդ ժառանգությունը կօգնի մեզ նոր փուլում վերականգնելու և կառուցելու փոխշահավետ ու հավասարազոր հարաբերություններ՝ նույնիսկ ամենաբարդ պայմաններում։
Ինչպես հայտնի է, ռուս-ամերիկյան բարձրաստիճան հանդիպումներ չեն կայացել ավելի քան չորս տարի։ Դա երկար ժամանակահատված է։ Վերջին տարիներն իսկապես շատ բարդ էին երկկողմ հարաբերությունների համար, և, եթե անկեղծ ասենք, դրանք իջել էին ամենացածր մակարդակի՝ սառը պատերազմի ժամանակներից ի վեր։ Դա ոչ մեր երկրների, ոչ էլ ամբողջ աշխարհի օգտին չէ։
Ակնհայտ էր, որ շուտ թե ուշ անհրաժեշտ էր շտկել իրավիճակը, անցնել հակամարտությունից երկխոսության։ Եվ այդ առումով երկու երկրների ղեկավարների անձնական հանդիպումն իսկապես հասունացել էր՝ իհարկե, լուրջ և մանրակրկիտ նախապատրաստական աշխատանքի պայմաններում։ Նման աշխատանքն, ընդհանուր առմամբ, իրականացվել է։
Նախագահ Թրամփի և իմ միջև ձևավորվել են շատ լավ ուղիղ շփումներ։ Մենք բազմիցս անկեղծ զրուցել ենք հեռախոսով։ Ինչպես հայտնի է, ԱՄՆ նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ պարոն Ուիթքոֆը մի քանի անգամ այցելել է Ռուսաստան։ Մեր օգնականները, արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների ղեկավարները նույնպես պարբերաբար կապի մեջ էին։
Ինչպես դուք լավ գիտեք, հիմնական հարցերից մեկը Ուկրաինայի շուրջ իրավիճակն էր։ Մենք տեսնում ենք ԱՄՆ վարչակազմի և անձամբ նախագահ Թրամփի ձգտումը՝ նպաստելու ուկրաինական հակամարտության լուծմանը, նրա պատրաստակամությունը խորանալ դրա էության մեջ և հասկանալ դրա արմատները։
Ես բազմիցս ասել եմ, որ Ռուսաստանի համար Ուկրաինայի իրադարձությունները կապված են մեր ազգային անվտանգության հիմնարար սպառնալիքների հետ։ Ավելին՝ մենք միշտ ենք համարել ուկրաինական ժողովրդին եղբայրական, որքան էլ դա տարօրինակ հնչի այսօրվա պայմաններում։ Մեզ միավորում են ընդհանուր արմատներ, և այդ ամենը մեզ համար մեծ ողբերգություն է ու ծանր ցավ։ Այդ պատճառով էլ մենք անկեղծորեն շահագրգռված ենք այս ամենին վերջ դնելու հարցում։
Միևնույն ժամանակ համոզված ենք, որ որպեսզի ուկրաինական կարգավորումը լինի կայուն և երկարաժամկետ, պետք է վերացվեն ճգնաժամի բոլոր խորքային պատճառները, ապահովվի Ռուսաստանի բոլոր օրինական մտահոգությունների հաշվառումը, վերականգնվի արդար հավասարակշռությունը անվտանգության ոլորտում՝ Եվրոպայում և աշխարհում։
Ես համաձայն եմ նախագահ Թրամփի հետ․ նա այսօր նշեց, որ անպայման պետք է ապահովվի նաև Ուկրաինայի անվտանգությունը։ Իհարկե, մենք պատրաստ ենք աշխատել այդ ուղղությամբ։
Հուսով եմ, որ մեր ձեռք բերած փոխըմբռնումը կօգնի մոտենալ այդ նպատակին և կբացի ճանապարհ դեպի խաղաղություն Ուկրաինայում։
Մենք ակնկալում ենք, որ Կիևում և եվրոպական մայրաքաղաքներում ամեն ինչ կընկալեն կառուցողական մոտեցմամբ և չեն խոչընդոտի, չեն փորձի սադրանքների կամ կուլիսային ինտրիգների միջոցով խափանել սպասվող առաջընթացը։
Ի դեպ, ԱՄՆ նոր վարչակազմի գալուց հետո մեր երկկողմ առևտրաշրջանառությունը սկսել է աճել։ Դա դեռ սիմվոլիկ է, բայց, այնուամենայնիվ, գումարած 20 տոկոս։ Դա ցույց է տալիս, որ համագործակցության համար շատ հետաքրքիր ուղղություններ ունենք։
Ակնհայտ է, որ ռուս-ամերիկյան գործարար և ներդրումային գործընկերությունը մեծ ներուժ ունի։ Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ն ունեն շատ բան առաջարկելու միմյանց՝ առևտրի, էներգետիկայի, թվային ոլորտի, բարձր տեխնոլոգիաների և տիեզերքի յուրացման մեջ։
Ակտուալ է նաև համագործակցությունը Արկտիկայում, միջտարածաշրջանային շփումների վերականգնումը, այդ թվում՝ մեր Հեռավոր Արևելքի և ԱՄՆ արևմտյան ափի միջև։
Ընդհանուր առմամբ, մեր երկրներին կարևոր է թերթել էջը և վերադառնալ համագործակցությանը։
Խորհրդանշական է, որ մոտակայքում՝ Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի սահմանին, անցնում է այսպես կոչված ամսաթվի փոփոխության գիծը, որտեղ կարելի է բառացիորեն մեկ քայլով անցնել «երեկից» դեպի «վաղը»։ Հույս ունեմ, որ քաղաքականության մեջ նույնպես մեզ կհաջողվի դա անել։
Կրկին շնորհակալություն եմ հայտնում նախագահ Թրամփին համատեղ աշխատանքի, բարեկամական և վստահելի զրույցի համար։ Ամենակարևորը՝ երկու կողմերն էլ տրամադրված էին արդյունքի։ Մենք տեսնում ենք, որ ԱՄՆ նախագահը հստակ պատկերացում ունի, թե ինչի է ուզում հասնել, անկեղծորեն հոգ է տանում իր երկրի բարգավաճման մասին և միաժամանակ հասկանում է, որ Ռուսաստանն էլ ունի իր ազգային շահերը։
Հույս ունեմ, որ այսօրվա պայմանավորվածությունները կդառնան ոչ միայն ուկրաինական խնդրի լուծման ելակետ, այլև հիմք կդնեն Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև գործնական ու պրագմատիկ հարաբերությունների վերականգնման համար։
Եվ վերջում ուզում եմ ավելացնել հետևյալը։ Հիշում եմ, որ 2022 թվականին, նախորդ վարչակազմի հետ վերջին շփումների ժամանակ, փորձում էի համոզել իմ ամերիկացի նախկին գործընկերոջը, որ չպետք է հանգեցնել այն իրավիճակին, որի հետևանքով կարող են ծանր հետևանքներ լինել՝ ռազմական գործողությունների տեսքով։ Ես ուղղակիորեն ասացի, որ դա մեծ սխալ է։
Այսօր մենք լսում ենք նախագահ Թրամփին, ով ասում է. «Եթե ես նախագահ լինեի, պատերազմ չէր լինի»։ Կարծում եմ՝ հենց այդպես էլ կլիներ։ Ես հաստատում եմ դա, որովհետև ընդհանուր առմամբ ինձ և նախագահ Թրամփին հաջողվել է հաստատել շատ լավ, գործնական և վստահելի շփում։ Եվ բոլոր հիմքերն ունեմ ենթադրելու, որ այս ճանապարհով շարժվելով՝ մենք կարող ենք հասնել Ուկրաինայում հակամարտության ավարտին՝ որքան շուտ, այնքան լավ։
Շնորհակալություն ուշադրության համար։
Դ. Թրամփ. Շատ շնորհակալություն, պարոն նախագահ։ Սա իսկապես շատ խորքային ելույթ էր։
Կուզեմ ասել, որ մենք շատ արդյունավետ հանդիպում ունեցանք, քննարկեցինք բազմաթիվ հարցեր։ Կարծում եմ՝ դրանցից մի քանիսը իսկապես կարևոր էին։
Մենք դեռ չկարողացանք ամբողջական փոխըմբռնումի հասնել։ Ցավոք, առայժմ գործարք չկա։ Ես հեռախոսազանգեր կունենամ ՆԱՏՕ-ի ներկայացուցիչների հետ, կզրուցեմ անհրաժեշտ առաջնորդների, նախագահ Զելենսկու հետ, և նրան կտեղեկացնեմ այսօրվա հանդիպման մասին։
Ես համաձայն եմ արտաքին գործերի նախարար [Մարկո] Ռուբիոյի, նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ [Սթիվեն] Ուիթքոֆի և նրանց դիրքորոշման հետ։ Շնորհակալություն եմ հայտնում նրանց կատարված աշխատանքի և աջակցության համար։ Դուք հիանալի աշխատանք եք տանում։
Այստեղ նաև ներկա են գործարար աշխարհի ներկայացուցիչներ։ Եթե ցանկանում եք համագործակցել մեզ հետ, մենք սպասում ենք դրան մեծ ակնկալիքով։ Մենք ուզում ենք հնարավորինս արագ ավարտել այս հակամարտությունը։
Այսօր մենք հասանք զգալի առաջընթացի։ Ինձ և նախագահ Պուտինին կապում են շատ լավ հարաբերություններ։ Վլադիմիր Վլադիմիրովիչի հետ ունեցել ենք բազմաթիվ բարդ, բայց լավ հանդիպումներ։ Մենք գիտենք, որ ամերիկյան ընտրություններին «Ռուսաստանի միջամտության» մասին պատմությունը կեղծիք է… Նա [Պուտինը] դա գերազանց հասկանում է՝ հաշվի առնելով իր կարիերան։ Նա գիտի, որ այդ ամենը սուտ էր։ «Ռուսաստան, Ռուսաստան, Ռուսաստան»… Նա հասկանում է, որ դա հանցավոր մանիպուլյացիա էր։
Իհարկե, մենք լավ հնարավորություն ունենք միասին աշխատելու։ Ուզում եմ կարճ ասել, որ մի շարք զանգեր կունենամ եվրոպական առաջնորդների հետ և կտեղեկացնեմ նրանց մեր քննարկումների մասին։
Մենք արդյունավետ բանակցություններ ունեցանք։ Եվ ամենակարևորը՝ այսօր մենք ունենք բավական լավ հնարավորություն խաղաղ կարգավորման հասնելու։ Թեպետ առայժմ դրան չենք հասել, բայց ես շնորհակալություն եմ հայտնում նախագահ Պուտինին և նրա թիմին՝ այստեղ նստած բոլորին, որ ամեն ինչ արել են դրա համար։
Ես տեսնում եմ ձեր դեմքերը թերթերում։ Դուք գրեթե նույնքան հայտնի եք, որքան ձեր ղեկավարը, հատկապես այս պարոնն այստեղ [Ս.Լավրով]։
Տարիների ընթացքում մենք շատ արդյունավետ հանդիպումներ ենք ունեցել։ Իսկապես, նաև այսօրվա հանդիպումը շատ օգտակար էր։
Հազարավոր մարդիկ են զոհվում ամեն շաբաթ, և նախագահ Պուտինը, ինչպես և ես, ցանկանում է ավարտել այս հակամարտությունը։ Շնորհակալություն եմ հայտնում Ձեզ, պարոն նախագահ, և մենք շատ շուտով կշփվենք Ձեզ հետ։ Հուսով եմ՝ նորից կհանդիպենք։
Շնորհակալություն։
Վ.Պուտին. Հաջորդ անգամ՝ Մոսկվայում։
Դ.Թրամփ. Շատ հետաքրքիր առաջարկ է։ Գուցե ինձ դրա համար կքննադատեն, բայց կարծում եմ՝ դա լիովին հնարավոր է։
Շնորհակալություն Ձեզ, պարոն նախագահ։ Շնորհակալություն բոլորիդ։
Վ.Պուտին. Շատ շնորհակալություն։
Աշոտ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
