Կա այդպիսի արտահայտություն, որը լսել են գրեթե բոլորը՝ «գեբելսյան քարոզչություն»: Այն տարբեր փորձագետներ, մեկնաբաններ ժամանակ առ ժամանակ գործածում են, որպեսզի բնորոշեն փաշինյանական քարոզչության էությունը: Հիմնականը. «գեբելսյան քարոզչության» ամբողջ էությունը բացարձակ սուտը իրականության տեղ հրամցնելն ու ներարկելն է, սուտը կամ ցանկալին այնպես փաթեթավորելը, որ ոչ թե հազարավորները, այլ ժողովրդական լայն զանգվածները միարժեքորեն դա ընդունեն որպես իրականություն:
Իսկ առկա իրականությունն այն է, որ դեռևս կարելի է հանդիպել միանգամայն իրական մարդկանց (ոչ ֆեյսբուքյան ֆեյքերի), որ մնացել են փաշինյանական ագրեսիվ քարոզչության տակ: Օրինակ՝ կարելի է հանդիպել մարդկանց, որ շարունակում են կրկնել որևէ քննադատության ու քննական ընկալման չդիմացող քարոզչակաղապարները, թե՝ «30 տարի բանակ չենք ունեցել…, 30 տարի բանակը չեն զինել…, Ղարաբաղը Նիկոլը չի տվել…, առաջ շատ վատ էր ժողովուրդն ապրում, հիմա շատ լավ է…» ու նման բաներ:
Ճիշտ հասկանանք խնդիրը. ոչ ոք հակված չէ իդեալականացնել անցյալը, ասել, թե՝ անսխալ է եղել ամեն ինչ ու նման բաներ: Քավ լիցի: Եթե անցած տասնամյակներում ամեն ինչ «վարդագույն» լիներ, Նիկոլ Փաշինյանի նման երևույթ ի հայտ չէր գա, ավելին՝ այս խումբը ոչ մի կերպ չէր կարող գալ իշխանության, էլ ավելին՝ ութ տարի անել այն ամենը, ինչի համար հասան իշխանության: Ինչևէ:
Հարկավ, մանավանդ վերջին մի շարք ցնցումային զարգացումներից հետո, իսկապես էլ, շատ-շատերի աչքերը բացվեցին ու շարունակվում են բացվել:
Կարդացեք նաև
Այդ ամենը կա: Բայց… չպետք է մոռանալ, որ փաշինյանական քարոզչության տակ մնացածներ էլ դեռ կան: Հա, ու խոսքը միայն վերջին ութ տարվա քարոզչության մասին չէ, իսկ «փաշինյանական» ասելով՝ նաև նկատի ունենք անցած առնվազն 15-20 տարում որոշակի շրջանակների կողմից իրականացված ինտենսիվ քարոզչությունը: Սա հատկապես չպետք է մոռանան ընդդիմադիր ուժերը, նոր ձևավորվող կամ փորձառու ուժերի ներկայացուցիչները. կա հանրության որոշակի շերտ, որի հետ պետք է շարունակել ինտենսիվ բացատրական աշխատանքները: Երբեք չի կարելի տրվել այն մոլորությանը, թե մարդիկ առանց դրա էլ ամեն ինչ գիտեն, ամեն ինչ հասկանում են:
Իմիջիայլոց, փաշինյանական քարոզչությունը զգալիորեն գերազանցում է «գեբելսյան քարոզչությանը» իր թե՛ ցինիզմով, թե՛ անպատկառությամբ: Օրինակ՝ Գեբելսի մտքով չանցավ, որ կարելի է կապիտուլյացիան ներկայացնել որպես… հաղթանակ, որպես «իրական Գերմանիայի» ստեղծում, այս, այն: Փաշինյանը այդ առումով «լոքերով» է առաջ անցել նրանից. զիջումներն ու կորուստները հռչակում է որպես ձեռքբերում, Արցախի կորուստը ներկայացնում է որպես… Հայաստանի պահպանում, թշնամական օրակարգերի սպասարկումը որպես «ինքնիշխանություն» և այդպես շարունակ: Ու նման բացահայտ անհեթեթությունները հալած յուղի տեղ ընդունողներ դեռևս կան: Քչանում են, բայց… կան:
Արմեն ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Փաստ» թերթի այսօրվա համարում։
