Միջազգային վարկանշային Moody’s գործակալությունը իջեցրել է «Հայաստանի Էլեկտրական ցանցեր» (ՀԷՑ) ՓԲԸ-ի երկարաժամկետ կորպորատիվ վարկանիշը (CFR) «Ba2»-ից «Ba3», իսկ դեֆոլտի հավանականության վարկանիշը (PDR)՝ «Ba2-PD» մակարդակից մինչև «Ba3-PD»: Այս մասին տեղեկանում ենք գործակալության հաղորդագրությունից:
Կանխատեսումը «կայունից» փոխվել է «բացասականի»։
Ավելի վաղ վարկանիշները գտնվել են վերանայման փուլում՝ իջեցման հնարավորությամբ։ Այս վարկանիշային գործողությամբ ավարտվում է ՀԷՑ-ի վերաբերյալ 2025 թվականի հունիսի 20-ին սկսված վերանայումը։
Գնահատականների հիմնավորման մեջ Moody’s-ը նշում է. «ՀԷՑ-ի վարկանիշների այսօրվա իջեցումը արտացոլում է ընկերության բարձր զգայունությունը կառավարության ազդեցության և կարգավորող ռիսկերի նկատմամբ, որոնք առաջացել են 2025 թվականի հուլիսին օրենսդրական փոփոխությունների ընդունումից, որոնք թույլ են տալիս կառավարությանը ազգայնացնել ընկերությունը, իսկ կարգավորող մարմնին որոշակի դեպքերում սկսել որոշակի վարչական վարույթներ:
Կարդացեք նաև
Ընդունված օրենսդրական փոփոխությունները թույլ են տալիս կարգավորող մարմնին միջամտել կարգավորվող ոլորտներում՝ ծառայության շարունակականությունն ապահովելու համար, եթե էներգետիկ ոլորտի հուսալիությունը վտանգված է: Մասնավորապես, կարգավորող մարմինը լիազորված է դադարեցնել լիցենզիաները կամ նշանակել ժամանակավոր կառավարիչներ:
Այս օրենսդրական փոփոխությունների հիման վրա կարգավորող մարմինը նշանակել է ՀԷՑ-ի ժամանակավոր կառավարիչ երեք ամսով, երկարաձգման հնարավորությամբ:
Բացի այդ, փոփոխությունները սահմանում են կառավարության նախապատվությունը ռազմավարական ակտիվներ ձեռք բերելու հարցում, սահմանում են փոխհատուցման սահմանաչափեր՝ հիմնվելով շուկայական արժեքի վրա, և ապահովում են բաժնետոմսերի հարկադիր օտարման մեխանիզմներ, եթե կամավոր վաճառքը ձախողվի:
Թեև մենք չենք սպասում որևէ կոնկրետ վարկային բացասական սցենարի իրականացմանը, վերջին օրենսդրական և կարգավորող զարգացումները ցույց են տալիս ՀԷՑ-ի ենթարկվածության աճը կարգավորող և գործարար միջավայրի հետ կապված իրադարձությունների ռիսկերի հանդեպ:
Արդյունքում, մենք այլևս չենք համարում ընկերության վարկանիշը համապատասխանաբար ավելի բարձր, քան Հայաստանի կառավարության ինքնիշխան վարկանիշը (Ba3 կայուն)»:
Ավելի վաղ գործակալությունը նշել էր, որ վարկանիշները «Rating Watch Negative» ցուցակում են հայտնվել այն բանից հետո, երբ հաղորդվել էր, որ ՀՀ վարչապետն առաջարկել է ազգայնացնել ընկերությունը և որ ՀԷՑ-ի սեփականատեր, «Տաշիր» ընկերությունների խմբի նախագահ, գործարար Սամվել Կարապետյանը ձերբակալվել է։
Moody’s-ը նշում է, որ «Ba3» վարկանիշը դեռևս հաշվի է առնում ՀԷՑ ընկերության մենաշնորհային դիրքը՝ Հայաստանում էլեկտրաէներգիայի բաշխման ոլորտում, ինչը նրան երկրի համար կենսականորեն կարևոր ենթակառուցվածքային ընկերություն է դարձնում։
Moody’s-ի հաղորդագրության մեջ նշվում է. «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր»-ի կորպորատիվ կառավարման վրա վերջին իրադարձությունների ազդեցության շուրջ անորոշության պատճառով մենք ընկերության վարկունակության վարկանիշը «CIS-2»-ից փոխել ենք «CIS-3»՝ արտացոլելով այն փաստը, որ թեև կորպորատիվ կառավարման գործոնները սահմանափակ ազդեցություն ունեն ներկայիս վարկանիշի վրա, այնուամենայնիվ ժամանակի ընթացքում դրանք կարող են ավելի բացասական ազդեցություն ունենալ»։
Նշվում է նաև, որ «բացասական» կանխատեսումն արտացոլում է կարգավորող և գործարար միջավայրի զարգացման շուրջ պահպանվող անորոշությունը, այդ թվում՝ ընկերության հնարավոր ազգայնացումը, ինչպես նաև վերջին իրադարձությունների ազդեցությունը ՀԷՑ-ի կառավարման, գործունեության, ներդրումային ծրագրի, ֆինանսական քաղաքականության, վարկային ցուցանիշների, իրացվելիության և միջազգային ֆինանսավորման հասանելիության վրա:
Moody’s-ը նշում է. «Հետագա 12-18 ամիսների ընթացքում ՀԷՑ-ի վարկանիշները, հաշվի առնելով բացասական հեռանկարը, քիչ հավանական է, որ բարձրացվեն։
Մենք կարող ենք դիտարկել հեռանկարը կայունի փոխելու հնարավորությունը, եթե ընկերության համար նվազեն օրենսդրական, կարգավորող և իրադարձությունների ռիսկերը։
Ժամանակի ընթացքում վարկանիշի բարձրացման ճնշումը կախված կլինի Հայաստանի սուվերեն վարկանիշի բարձրացումից և աշխարհաքաղաքական ռիսկերի նվազումից, եթե կարգավորող և գործարար միջավայրը բարենպաստ լինի, և ընկերությունը պահպանի իր ամուր ֆինանսական պրոֆիլը՝ գործառնական միջոցները (FFO)/տոկոսային ծախսերը 4.0x-ից բարձր և պահպանված դրամական հոսքը (RCF)/պարտքը կայուն հիմունքներով 15%-ից բարձր:
Վարկանիշի բարձրացման համար մենք նաև ակնկալում ենք, որ ՀԷՑ-ը կպահպանի կայուն իրացվելիություն՝ հավասարակշռված պարտքի մարման պրոֆիլով, միջազգային կապիտալի շուկաներին շարունակական մուտքով և վերաֆինանսավորման կարիքների խելամիտ կառավարմամբ՝ ժամանակին»:
