Թուրքական լարախաղացութիւնը հարուստ աւանդոյթ ունի։ Մշտապէս գետը մտած ու յաճախ չոր դուրս եկած ասոյթը, ահա, բնորոշ է թուրքական «դիւանագիտութեան», դեռ օսմանական կայսրութեան վաղորդայնին…։
Աւելի դիպուկ բնութագիրը կըլինի այն, որ երբ թքում են նրա երեսին, նա վկայակոչում է անձրեւը…։
Եւ այսպէս՝ նէո-օսմանիզմի «ռահւիրա» Էրդողանը երրորդ հազարամեակի անցնող աւելի քան երկու տասնամեակի թուրքական լարախաղացութեան կենտրոնական դէմքն է հանդիսացել ու պէտք է խոստովանել նաեւ, որ դրանում արդիւնաւէտ ձեռքբերումների է հասել թէ՛ ներքին, թէ՛ արտաքին ճակատներում…։ Իսլամադաւանութեան ու լայիզմի խառնուրդով յաջողել է ներքին մրցակիցներին գերազանցել, ու այդ ճամբին, հարկ եղած դէպքում, շինծու յեղաշրջման սցենարներ պատրաստելով, սեփական իշխանութիւնն է երկարաձգել…։
Արտաքին ճակատում, սակայն, Էրդողանի Թուրքիան կատարելագործել է սեփական ցեղի բնորոշ յատկանիշը՝ լարախաղացութիւնը։
Կարդացեք նաև
Ահաւասիկ.
– ՆԱՏՕ-ի անդամ է ու միաժամանակ ձգտում է ռուսական S-400 հակաօդային պաշտպանութեան հրթիռներ ձեռք բերել. դրանով իսկ ԱՄՆ-ին պարտադրում է, որ երկրի օդուժը ապահովի F-35 ռազմօդանաւերով։
– Թուրքիան լինելով ՆԱՏՕ-ի դաշինքի անդամ, անտեղի չի համարում նոյնպէս մաս կազմել «ՇԱՆՀԱՅ»–ի դաշինքին, լպստելու համար Ռուսաստանին եւ Չինաստանին։ Իսկ սրան էլ միաժամանակ, Ղրիմի հարցով շահագրգռւած՝ ռազմաքաղաքական օգնութիւն է ցուցաբերում Ուկրաինային, ընդդէմ Ռուսաստանի։
– Թուրքիան մինչեւ վերջերս, իր կրտսեր լարախաղաց Ադրբեջանի հետ համատեղ՝ մանկասպան Իսրայէլի տնտեսութիւնն ու մասնաւորապէս էներգետիկ ռեսուրսներն էր ապահովում, իսկ այսօր՝ դարձել է «Թրամփեան խաղաղութեան» Շարմ էլ Շէյխի գագաթնաժողովի մասնակից ու Գազայի հրադադարի համահեղինակ – հաշտարար երկիր…։
Նոյն այս Թուրքիան, ահա, Սիրիայում ձեւաւորել-կեանքի է կոչել երբեմնի վայրագ ԴԱԷՇ-ական իշխանութիւն եւ նոյն Իսրայէլի հետ տարածքներ է փոխանակում, երկուստեք վերահսկողութիւն սահմանելով փաստացի մասնատւող Սիրիայում…։
– Պատեհապաշտ Թուրքիան, ինչ խօսք՝ սրանից շուրջ երեք տասնամեակ առաջ, սադդամեան պարտադրեալ պատերազմից յետոյ, միացաւ Իրանի դէմ արեւմուտքի կողմից կիրառւող տնտեսական սանկցիա-պատժամիջոցներին, որոնց հաշւին էլ զարկ տւեց իր երկրի առանց այն էլ անմխիթար տնտեսութեանը։ Այսօր, սակայն, շատ փորձագէտներ նոյնիսկ այն կարծիքի են, որ Էրդողանի գերդաստանի միլեարդային հարստութիւնը արդիւնքն է միեւնոյն սանկցիաների, որոնց ուղղակի, թէ՛ անուղղակի մասնակից է ինքը՝ Թուրքիան…։
– Որպէս տարածաշրջանի հնամենի մրցակից՝ Իրանի դէմ գաղափարախօսական հէնքի վրայ եւս Թուրքիան, այսօր, առաւել քան երբեւէ, իր յղփացած կրտսեր եղբօր հետ համադրւած՝ նէո-օսմանական ու պանթուրանական նպատակները մշակւած կերպով կեանքի կոչելու են լծւած։ Այդ ճամբին էլ, չեն խորշում ոչ մի կարմիր գծից, մինչ այն աստիճան, որ արդէն Իրանին սահմանակից՝ «Զանգեզուրեան Հանրապետութեան» կեանքի կոչման լկտի յայտարարութիւններ են անում…։ «Հանրապետութի՜ւն», որի առերեւոյթ տեսքը հրամցւում է նոյն անւամբ կոչւող միջանցքով, որի փայատէրերն են լինելու պաշտօնապէս՝ ԱՄՆ-ն, իսկ անպաշտօն կերպով՝ սիոնիստական Իսրայէլը…։ Ահաւասիկ, Իրանի ազգային-պետական անվտանգութեան իրական-օբիեկտիւ սպառնալիքները, դրանցից բխող բոլոր անպատեհ հետեւանքներով…։
* * *
… Հաւաքական արեւմուտքը կամ նոյնինքն՝ ՆԱՏՕ-ն, անցնող գարնանը Գերմանիայի Կանցլերի շուրթերով յայտարարում էր, որ իրենց փոխարէն Իրանի դէմ «տհաճ ու կեղտոտ պատերազմի պատասխանատւութիւնն է ստանձնել Իսրայէլը»։
Մեր կողմից, սակայն, աւելացնենք, որ այդ կեղտոտ պատերազմողի հետ ըստ էութեան համատեղելի են թուրքական թէեւ չերեւացող, բայց մշտապէս պատեհապաշտ ու լարախաղաց դաւադրութիւնները…։
Դերենիկ Մելիքյան
