Նախորդ անգամ Հայ առաքելական եկեղեցին պառակտվել է 1956 թվականին: Դավանաբանական հակասություններ Էջմիածնի եւ Անթիլիասի միջեւ, ինչպես հայտնի է, չեն եղել եւ չկան: Խնդիրը զուտ քաղաքական էր՝ «սառը պատերազմ», Սփյուռքի մեր ավանդական կուսակցությունների տարբեր դիրքորոշումները: Դրանից հետո, եւ հատկապես 1988 թվականի ազգային զարթոնքի պայմաններում մերձեցման որոշակի հաջողված քայլեր արվել են՝ հատկապես Վազգեն Ա Վեհափառ եւ Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոս Գարեգին Բ (որը հետագայում դարձավ Ամենայն Հայոց Գարեգին Ա կաթողիկոս) երջանկահիշատակ գործիչների ջանքերով:
Արդյո՞ք բոլոր հակասությունները հարթվել են: Հոգեւորականներն ու մասնագետները պնդում են, որ՝ ոչ, կան խնդիրներ, որոնք մնում են: Պառակտումը տեղի է ունեցել 70 տարի առաջ, իսկ հետեւանքները մենք շարունակում ենք կրել այսօր ու գուցե կրելու ենք հետագայում:
Այսօր մենք կանգնած ենք նոր պառակտման եզրին, եւ պատճառները դարձյալ դավանաբանական չեն: Թե որոնք են՝ դժվարանում եմ ասել: Հայաստանի ներկայիս անպատասխանատու ղեկավարի հոգեկան խնդիրնե՞րը, դատարկ տեղն առաջացած տիեզերական ամբիցիանե՞րը, ինֆանտիլիզմի հասնող ինքնահաստատվելու ձգտո՞ւմը: Կամ գուցե եկեղեցին եւ պետությունը քանդելու մտածված ծրագի՞րը, որը հովանավորներ ունի Հայաստանից դուրս:
Բոլոր դեպքերում պառակտելու վտանգն ակնհայտ է: Հեղաշրջման դեպքում ինձ նման մարդիկ Հայաստանում եւ առավել եւս Սփյուռքում չեն ընդունի նիկոլական կաթողիկոսին եւ նրան ենթարկվող հոգեւորականներին: Եթե հեղաշրջումը չհաջողի, սակայն այս իշխանությունը մնա, պետական կատաղի քարոզչությունը, բռնաճնշումները հոգեւորականների դեմ կշարունակվեն: Հաստատ կգտնվեն տասնյակ հազարավոր մարդիկ (ՔՊ-ական ձեւակերպմամբ՝ «ժողովրդի» ներկայացուցիչներ), ում դա դուր է գալիս:
Կարդացեք նաև
Ինչպես կանխել այդ պառակտումը՝ ես չգիտեմ: ՀՀ քաղաքացիների մեջ անդունդն այնքան է խորացել, որ նույնիսկ վստահ չեմ, թե անգամ իշխանափոխությունը կարող է շտկել իրավիճակը:
…Իսկ հետեւանքների բեռը կրելու են մեր թոռներն ու ծոռները: Եթե, իհարկե, իրենց հայ համարեն:
Արամ Աբրահամյան
Նկարը գեներացվել է արհեստական բանականության միջոցով
