Պատասխանող նախարարությունը դատաքննության ժամանակ հայտնել էր, որ «Հայաստան-ՆԱՏՕ Անհատական գործընկերության գործողությունների 2014-2016թթ.» ծրագրի տեքստը պաշտոնապես չի հրապարակվել նախարարության կողմից, եւ եթե այն, ինչ որ զարտուղի ճանապարհով հայտնվել է մամուլում կամ համացանցի տիրույթում, դրանից չի բխում, որ նախարարությունը պարտավոր է հայցվորին տրամադրել 2017-2019թթ. ծրագիրը
Նոյեմբերից սկսվում են դատական գործերի արխիվավորումը, փոխանցումը գալիք տարվան, ամփոփոփումները:
Ամփոփումներն անում են ոչ միայն դատական համակարգի մասնագետները, այլ լրատվամիջոցները, ովքեր հատկապես զբաղվում են դատական ժուռնալիստիկայով, դատական գործընթացների լուսաբանմամբ:
Հոկտեմբերի 13-ին վարչական դատարանի արխիվ հանձնվեց ողջամիտ դիտորդների գնահատմամբ տարվա ամենաարտառոց գործը:
Կարդացեք նաև
«Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեա» Վանաձորի գրասենյակը (ներկայացուցիչ՝ Ալբերտ Նալբանդյան) հղում կատարելով «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրնքին, տեղեկատվություն ստանալու հարցում էր ներկայացրել ՀՀ արտաքին գործերի նախարարություն՝ պահանջելով տրամադրել 2017 թ. հաստատված «Հայաստան-ՆԱՏՕ անհատական գործընկերության գործողությունների 2017-2019թթ.» ծրագրի տեքստի պատճենը:
Նախարարությունը, հղում կատարելով «Պետական եւ ծառայողական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն ընդունված նախարարության համակարգի գաղտնագրման ենթակա տեղեկությունների ընդլայնված ցանկը հաստատելու մասին ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի 2017 թ. հունիսի 16-ի թիվ 1002-Ն հրամանի հավելվածի 4-րդ կետին, հայտնել է, որ ՆԱՏՕ-ի աշխատակարգի համաձայն՝ ԱԳԳԾ-ն հանդիսանում է սահմանափակ հասանելիության ծառայողական փաստաթուղթ, եւ ՀՀ-ՆԱՏՕ ԱԳԳԾ-ի բովանդակությունը հասանելի է միայն ծրագրում ներգրավված ՀՀ շահագրգիռ գերատեսչություններին:
Նաեւ հղում էին կատարել «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածին, համաձայն 2-րդ կետի` «Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան նախատեսված են սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրի նորմերը»: Վարչական դատարանի 2024թ. փետրվարի 26-ի վճռով հայցը մերժվել էր, Վերաքննիչ դատարանի 2024թ. ապրիլի 25-ի որոշմամբ ընդունվել էր վարույթ:
Դատական գործընթան ավարտվեց վերջերս, երբ Վճռաբեկը մերժեց իրավապաշտպան կազմակերպության բողոքը:
1995 թվականի հունվարի 13-ին Բրյուսելում ՀՀ կառավարության եւ Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի կազմակերպության միջեւ ստորագրվել է «Անվտանգության համաձայնագիր» միջազգային պայմանագիրը, որը ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից վավերացվել է 1999 թվականի մարտի 17-ին:
Համաձայնագրով սահմանվել են կողմերի միջեւ գաղտնի փաստաթղթերի փոխանակման կարգը եւ այդ կապակցությամբ նրանց ստանձնած պարտականությունները: Կողմերը պարտավորվել են պահպանել եւ երաշխավորել միմյանց տրամադրած տեղեկատվության եւ նյութերի գաղտնիությունը, օգտագործել դրանք միայն ըստ սահմանված ծրագրերի, առանց փոխադարձ համաձայնության չփոխանցել դրանք որեւէ երրորդ կողմի: Բացի այդ, տեղեկատվության հրապարակայնացման վերաբերյալ կարգավորումներ առկա են նաեւ ՆԱՏՕ-ի ուղեցույց-աշխատակարգում, որտեղ ներկայացված է ՆԱՏՕ-ի փաստաթղթերի դասակարգումն ու դրանց հրապարակայնացման ընթացակարգը, եւ ըստ ուղեցույց-աշխատակարգի՝ ՀՀ-ՆԱՏՕ 2017-2019թթ. ԱԳԳԾ-ն դասակարգված է որպես սահմանափակ հասանելիության փաստաթուղթ:
Համաձայն նախարարության համակարգի գաղտնագրման ենթակա տեղեկությունների ընդլայնված ցանկը հաստատելու մասին ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի 2017 թ. հունիսի 16-ի թիվ 1002-Ն հրամանի հավելվածի 4-րդ կետի՝ գաղտնագրման ենթակա տեղեկությունների ընդլայնված գերատեսչական ցանկում է միջազգային պայմանագրերի եւ պայմանավորվածությունների վերաբերյալ տեղեկատվությունը, որի գաղտնի լինելու մասին առկա է պայմանավորվող կողմերի համաձայնությունը կամ ՀՀ միջազգային պարտավորություններին համապատասխան ենթակա չէ բաց հրապարակման:
Իսկ «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքի 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն՝ տեղեկատվություն տնօրինողը, բացառությամբ նույն հոդվածի 3-րդ մասում սահմանված դեպքերի, մերժում է տեղեկության տրամադրումը, եթե դա պարունակում է պետական, բանկային, առեւտրային գաղտնիք կամ սահմանափակ տարածման ծառայողական տեղեկություն:
«Պետական գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքի 29-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ սահմանափակ տարածման ծառայողական տեղեկության հասանելիությունը սահմանափակվում է որոշակի ժամկետով Հայաստանի պաշտպանության, ազգային անվտանգության ապահովման, ինչպես նաեւ արտաքին հարաբերությունների, քաղաքական եւ տնտեսական շահերի պաշտպանության նպատակով՝ ելնելով ծառայողական անհրաժեշտությունից, եւ սահմանափակման ամբողջ ժամկետի ընթացքում հրապարակման ենթակա չէ:
Բացի այդ, ըստ նախարարության, հնարավոր է, որ նախորդ ծրագիրը դարձել է հասանելի, երբ ավարտված է եղել դրա գործողության ժամկետը, իսկ բողոքաբերի կողմից պահանջվող 2017-2019թթ. ծրագրի գործողության ժամկետը պարբերաբար երկարաձգվում է, եւ այն հանդիսանում է ներկա պահին գործող փաստաթուղթ:
Պատասխանող կողմը գտել էր, որ անհիմն է բողոքաբերի փաստարկն այն մասին, որ եթե ծրագիրը գաղտնագրման ենթակա տեղեկատվություն է պարունակել, ապա հանրային հրապարակումը եւս պետք է սահմանափակված լիներ:
Պատասխանող կողմը նշում է, որ գաղտնի է համարվում փաստաթղթի բովանդակությունը, իսկ 2014-2016թթ. եւ 2017-2019թթ. ծրագրերի բովանդակությունները տարբեր են, իսկ եթե տեսականորեն կողմերի համաձայնությամբ որոշվի հրապարակել նախորդ փաստաթուղթը, ապա դա չի նշանակում, որ կարող է հրապարակվել նաեւ հաջորդը:
Նախարարությունն արձանագրել էր, որ միջազգային պայմանագրերի եւ պայմանավորվածությունների վերաբերյալ տեղեկությունները, որոնց գաղտնի լինելու մասին առկա է պայմանավորվող կողմերի համաձայնությունը կամ ՀՀ միջազգային պարտավորություններին համապատասխան՝ ենթակա չեն բաց հրապարակման, իսկ 1995 թվականի հունվարի 13-ին Բրյուսելում ՀՀ կառավարության եւ Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի կազմակերպության միջեւ ստորագրված «Անվտանգության հարցերով պայմանագիր» վերտառությամբ պայմանագրի համաձայն՝ կողմերը պարտավորվել են պաշտպանել մյուս կողմի տեղեկություններն ու նյութերը եւ երաշխավորել դրանց անվտանգությունը:
Հելսինկյան գրասենյակը փաստել էր, որ պատասխանողի կողմից պահանջվող տեղեկատվությունը չտրամադրելը եղել է ինքնանպատակ, անհիմն, որի արդյունքում խախտվել է հայցվորի տեղեկատվություն ստանալու իրավունքը, ինչպես նաեւ կամայականության արգելքի սկզբունքը:
Ռուզան ՄԻՆԱՍՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
01.11.2025
