ՊԵԿ նախկին նախագահ Դավիթ Անանյանը գրում է.
«Պաշտոնական տվյալներով՝ հոկտեմբերին 12-ամսյա գնաճը կազմել է 3․7%։ ԿԲ-ի մեկնաբանությամբ՝ դա «թիրախային միջակայք» է, այսինքն՝ թվերով՝ վերահսկվող երևույթ։ Միևնույն ժամանակ՝ միջին անվանական աշխատավարձերի աճը տարվա ընթացքում եղել է շուրջ +5–6%։ Թվաբանական համադրությունը՝ կարծես հավասարակշռված է։
Սակայն մարդկանց իրական կյանքում այս թվաբանական հանգստությունն ընդհանրապես չի գործում։
1️⃣ Մարդը չի զգում 3․7% գնաճ, նա զգում է իր ամսական վճարումների ծանրացումը
Կարդացեք նաև
Գնաճի պաշտոնական ցուցիչը չի արտացոլում մարդկանց կյանքի իրական թանկացումը։ Մարդուն չի հետաքրքրում «թիրախային միջակայքը», նրան հետաքրքրում է՝ որքան դրամ է մնում նրա ձեռքին ամսվա վերջում։
2025թ․ հունվար–հոկտեմբեր ժամանակահատվածում սննդամթերքի «լուռ» թանկացումները, կոմունալների բարձրանումը, տրանսպորտային ծախսերի աճը, դեղերի ու բժշկական ծառայությունների գնաճը վերջնարդյունքում ստեղծում են մի միջավայր, որտեղ պաշտոնական 3․7%-ը ոչ մի կապ չունի մարդկանց ապրած իրականության հետ։
2️⃣ Վարկային բեռն է դարձել ընտանիքների իրական «գնաճը»
2025թ․ հունվար–հոկտեմբերին բանկային վարկերի ընդհանուր ծավալը հասել է մոտ 7.7 տրիլիոն դրամի, իսկ դրամային կարճաժամկետ վարկերի տոկոսադրույքը հոկտեմբերին հասել է մոտ 13–14%։
Վարկային աճի ամենամեծ նպաստն ապահովել են սպառողական վարկերը և հիփոթեքային վարկերը, այսինքն՝ այն վարկատեսակները, որոնցով մարդիկ պարտավորության տակ են մտնում ոչ թե ներդրումային նպատակով, այլ՝ ամենօրյա գոյատևման համար։
Այս պայմաններում աշխատավարձի +5–6% աճը չի կարող նվազեցնել մարդու վճարային ծանրաբեռնվածությունը։ Ամենավատը՝ պարտավորությունները աճում են ավելի արագ, քան եկամուտները։
3️⃣ Մարդիկ ապրում են ոչ թե գների, այլ պարտավորությունների շարունակական աճով
Երբ ընտանիքի բյուջեն ծանրաբեռնված է բարձր տոկոսադրույքով վարկերով, կոմունալների և կենսական ծառայությունների գներով և առողջապահության ու կրթության անընդհատ բարձրացող միջին արժեքով, թվային գնաճը դառնում է պարզապես վիճակագրական ցուցիչ, որը քիչ կապ ունի մարդկանց ապրած իրականության հետ։
Այսինքն՝ մարդիկ ապրում են ոչ թե 3․7% գնաճի, այլ մշտապես աճող պարտավորությունների միջավայրում։
4️⃣ Պարտքի վրա հիմնված կյանքը կտրում է երկիրը ժողովրդագրական և սոցիալական ապագայից
Քանի դեռ պարտքային ֆինանսավորումը դարձել է բնակչության առօրյա գործիք, քանի դեռ ընտանիքները չեն կարողանում ապրել միայն իրենց աշխատանքի դիմաց ստացված եկամուտներով, քանի դեռ եկամտի և ծախսի միջև եղած գլուխկոտորուկը լուծվում է վարկով, 👉 ծնելիության և սոցիալական քաղաքականության մասին խոսել առանձին ուղղությամբ պարզապես անկարելի է։
Եթե տնտեսությունը մարդկանց մղում է դեպի պարտք, եթե քաղաքացին ապրում է ոչ թե իր ստեղծած արժեքով, այլ բանկային առաջարկների թվացյալ կայունությամբ, ապա երկիրը չի կարող ունենալ ո՛չ ժողովրդագրական աճ, ո՛չ սոցիալական կայունություն և ո՛չ էլ՝ տնտեսական վերականգնում։
❓Հիմնական հարցը պարզ է․Կարո՞ղ է երկիրը զարգանալ, երբ իր քաղաքացին ապրում է պարտքով, ոչ թե եկամտով»։
