Ամերիկյան Stratfor հետազոտական ինստիտուտը վերլուծել է Հայաստանում տեղի ունեցած վերջին իրադարձությունները: Հոդվածն ամբողջությամբ ներկայացնում ենք թարգմանաբար:
Ինչ է տեղի ունեցել
Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հոկտեմբերի 3-ին հայտարարեց, որ չի ընդունում նախորդ իշխող Հանրապետական կուսակցության պահանջներն այն մասին, որ խորհրդարանական ընտրությունները պետք է տեղի ունենան 2019թ. մայիսին կամ հունիսին, և նշեց, որ դրանք կլինեն շատ ավելի շուտ՝ այս տարվա դեկտեմբերին: Փաշինյանն ասաց, որ երկիրը «քաղաքական ճգնաժամի» մեջ է, և ավելացրեց, որ «մենք կլուծենք այդ ճգնաժամը»: Մինչդեռ Հանրապետական կուսակցությունը պնդում է, որ կառավարությունն իրենց պետք է «ողջամիտ ժամանակ» տա ընտրություններին նախապատրաստվելու համար:
Նախապատմություն
Հոկտեմբերի 2-ին Հայաստանի խորհրդարանն ընդունեց օրինագիծ, որը նախաձեռնվել էր Հանրապետական կուսակցության կողմից և ստացավ «Բարգավաճ Հայաստան» և «Դաշնակցություն» կուսակցությունների աջակցությունը, և որով բարդանում է արտահերթ ընտրությունների անցկացումը: Փաշինյանը դա անվանեց «հակահեղափոխական» քայլ, և հոկտեմբերի 3-ին հայտարարեց, որ հրաժարական կտա վարչապետի պաշտոնից, ինչը կհանգեցնի արտահերթ ընտրությունների:
Խորհրդարանի քվեարկությունից անմիջապես հետո Փաշինյանը հեռացրեց կառավարության 6 անդամների, որոնց կուսակցություններն աջակցել էին օրինագծին: Այդ ընթացքում Փաշինյանի հազարավոր աջակիցներ հավաքվել էին խորհրդարանի շենքի դիմաց՝ իրենց բողոքը հայտնելով օրինագծի դեմ: Իսկ հետո Փաշինյանը սկսեց բանակցություններ վարել Հանրապետական, ԲՀԿ և ՀՅԴ խմբակցությունների հետ արտահերթ ընտրությունների շուրջ: Մինչ այժմ այդ բանակցություններն արդյունք չեն տվել:
Ինչու՞ է կատարվում այս ամենը
Հայաստանում քաղաքական դիմակայությունը կարելի է դիտարկել որպես այսպես կոչված «թավշյա հեղափոխության» շարունակություն, և վերջին զարգացումները ցույց են տալիս, որ լայնածավալ ցույցերը և հեղափոխական մյուս գործողությունները կարող են վերադառնալ: Չնայած ընդդիմության առաջնորդ Փաշինյանը կարողացավ դառնալ վարչապետ և հեռացնել Հանրապետակաների առաջնորդին, Հանրապետականները դեռ շարունակում են գերակշռող ներկայություն ունենալ Հայաստանի խորհրդարանում. նրանց կոալիցիան ԲՀԿ-ի և ՀՅԴ-ի հետ խորհրդարանի 105 տեղերից զբաղեցնում է 88-ը, իսկ Փաշինյանի «Ելք» դաշինքն ունի ընդամենը 9 մանդատ:
Հենց որ «Ելք» դաշինքը առավելություն ստացավ սեպտեմբերի վերջին կայացած Երևանի ավագանու ընտրություններում՝ հավաքելով ձայների ավելի քան 80 տոկոսը, Փաշինյանն առաջ քաշեց արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների հարցը՝ փորձելով կոնսոլիդացնել իր քաղաքական դիրքերը: Մյուս խորհրդարանական խմբակցությունները դեմ են դրան, և այդ դիմակայությունը կարող է Հայաստանը գցել մեկ այլ քաղաքական ճգնաժամի մեջ:
Ի՞նչ սպասել
Այժմ շատ կարևոր է հետևել՝ արդյոք Փաշինյանի և Հանրապետական կուսակցության միջև բանակցությունները կհանգեցնեն համաձայնության, և երբ տեղի կունենան ընտրությունները:
Եթե նրանք համաձայնության չհասնեն առաջիկա մի քանի օրերի ընթացքում, Փաշինյանի համախոհների լայնածավալ ցույցերը կարող են վերադառնալ:
Նախկին ցույցերը հիմնականում խաղաղ էին, բայց կարևոր կլինի հետևել՝ արդյոք բախումներ կլինեն ուժայինների և ցուցարարների միջև՝ հաշվի առնելով, որ այս անգամ քաղաքական բարձր պահանջներ են դրված: Ուժայինների դիրքորոշումը ցույցերին մեծապես կորոշի քաղաքական ճգնաժամի ընթացքը:
Հետաքրքիր կլինի հետևել Հայաստանի անվտանգության երաշխավորի և ամենաազդեցիկ արտաքին ուժի՝ Ռուսաստանի դիրքորոշմանը: Ռուսաստանը պաշտպանեց Փաշինյանին, բայց հետո լարվածություն առաջացավ այն բանից հետո, երբ ձերբակալվեցին Հայաստանի նախկին քաղաքական և ուժային պաշտոնյաներ, այդ թվում ՀԱՊԿ գործող գլխավոր քարտուղարը: Հնարավոր է, որ այս անգամ Ռուսաստանի աջակցության նժարը փոխվի Փաշինյանի ընդդիմադիրների կողմը, չնայած քանի դեռ Հայաստանը մնում է Ռուսաստանի քաղաքական շահերի շրջանակում, Մոսկվայի համար մեկ առաջնահերթությունը կլինի կանխել քաղաքական անկայունությունն այդ երկրում:
Պատրաստեց՝ Վիկտորյա ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆԸ
