Ես կասեմ այնպես, ինչպես տեսնում եմ, եւ վստահ եմ, որ շատերը կհամաձայնեն, եւ իմ կողմից մեծ ջանք չի պահանջվի իմ հայտարարությունն ապացուցելու համար։
Հայաստանի Հանրապետության ներսում մեր դեմոկրատիան հիվանդ է, դրա մեխանիզմը ճիշտ եւ արդյունավետ չի գործում: Իրականում չի գործում, իսկ հանրապետությունը հիմա շփոթված ու ապշած է, Երեւանի քաղաքապետարանի ընտրությունների վերջին սկանդալը, որին մասնակցեց քաղաքացիների 27 տոկոսը։ Եվ քաղաքական ուժը, որը շարունակ պարծենում էր, որ ինքը «երկաթե մանդատ» ունի, ապացուցեց, որ հանդգնություն է մեր մայրաքաղաքի ղեկավարը դառնալը, չնայած 9 տոկոս ձայն հավաքած տեխնիկական մեխանիզմի շնորհիվ։
Սա միակ դեպքը չէ, երբ այս ուժը դրսեւորում է այդպիսի հանդգնություն ու ամբարտավանություն, միտումնավոր դրսեւորելով մաթեմատիկայի հիմնական օրենքները չհասկանալու ձախողումը, որտեղ արտահերթ ընտրություններում հավաքելով ձայների 26,7%-ը, տվել է ճնշող հաղթանակի, երկաթյա մանդատի մաթեմատիկական արդյունք, պնդելով, որ ամբողջությամբ ընդունված են քաղաքացիների կողմից: Մինչդեռ ամենապարզ բառերով կարելի էր ենթադրել, որ այս ուժը կարող էր հաղթել ձայների 60%-ով, նույնիսկ մասնակից քաղաքացիների շրջանում նա հավաքել էր ձայների ընդամենը 53,7%-ը։
Սակայն մաթեմատիկական սկզբունքները միակը չեն, որ խեղաթյուրված են հանրապետության ներսում:
Կարդացեք նաև
Ոչ միայն հանրապետության ներսում, ոչ էլ վերջին տասնամյակում, փաստորեն, նույնիսկ ցեղասպանության հայկական աղետից ի վեր, համազգային, գրեթե ամեն հասկացություն աղավաղված է։
Ես կարող էի հասկանալ եւ ըմբռնել մեր հայ քաղաքական ղեկավարության վիճակը Խորհրդային Հայաստանում, բոլշեւիզմի երկաթյա ճիրանների պատճառով, որը հանգեցրեց սովետական օկուպանտների կողմից կեղծ պետական քարոզչությանը, բայց նույն մակարդակի խեղաթյուրման ականատես լինելն անընդունելի էր հայկական սփյուռքի ներսում, իսկ հանրապետության ներսում, անկախ դառնալուց հետո՞…… Եվ մինչ խորհրդային տարիներին խեղաթյուրումն ու կեղծ քարոզչությունը հիմնված էր մեկ աղբյուրի վրա, մեր օրերում տասնյակ գաղափարներ են նետվում հայկական քաղաքական սպեկտր, ինչը հանգեցրել է այս աղետալի քաոսին ու շփոթությանը, մոլորությանը, մանիպուլյացիային, պոպուլիզմին, դեմագոգիային:
Այս ճգնաժամը, հավանաբար, սկսվել է հայկական սփյուռքի ներսում, ցեղասպանությունից հետո: Փոխարենը մենք՝ հայերս, լրջորեն կենտրոնանայինք վերլուծելու վրա, թե ինչո՞ւ չկարողացանք պաշտպանել մեր ճակատագիրը, մեզ խաբեցին, մանիպուլյացիայի ենթարկեցին, պառակտեցին, եղանք անորոշ եւ չկարողացանք համաձայնության գալ միասնական պաշտպանության ռազմավարության եւ միասնական քաղաքական տեսլականի շուրջ: Մեզ կոտորեցին եւ մենք ընտրեցինք բավականաչափ խիզախ չլինել, յուրաքանչյուր կողմ փոխարենը ընդուներ, թե որտեղ է սխալվել, գերադասեց քաղաքական հաշվարկները: Մինչ այսօր, մեր պատմական պարտության մեկ դարից ավելի, մենք չունենք կենտրոնացված անկեղծ գիտական մարմին, որը պատմական վերանայում կատարի։
Եվ այսօր, դժբախտաբար, հանրապետության ներսում քաղաքական շրջանակը որդեգրեց նույն մոտեցումը, բայց, ցավոք, զարգացրեց այն, եւ անտագոնիզմը, եւ հաղորդակցության ու երկխոսության բացակայությունը, մեղադրանքների փոխանակումը, որը բերում է զրոյական օգուտի, այս ամենը որդեգրվեց քաղաքական դրդապատճառներով։ Եսասիրական հաշվարկները քաղաքական հասկացությունների ավելի վատ խեղաթյուրում էին առաջացրել, եւ մինչ ես, որպես սփյուռքից մեկը, ով կարող է հեշտությամբ նկատել այս կանխամտածված աղավաղումները, հիմնվելով հայկական սփյուռքի քաղաքական դպրոցներից իմ սովորածի վրա, ապշած էի, որ սփյուռքի սյուները ինչու միայն մատնանշեցին եւ հրապարակայնորեն հերքեցին այս հասկացությունների պարզունակ սխալ թարգմանությունները, այլ՝ նույնիսկ որդեգրեցին դրանք։
Բայց ի՞նչ եմ առաջարկում: Համոզված եմ, որ շատերը կասեն, որ ես արդեն ակնհայտ բան եմ գրում:
Այսօր, երբ փորձում եմ քննարկել քաղաքական որեւէ գաղափար, նույնիսկ իմ լիբանանահայ ընկերների հետ, տեսնում եմ, որ կհյուծվեմ եւ կհասնեմ փակուղու, քանի որ կփորձեմ սկսել պարզունակ հիմնարար հասկացությունների բացատրությունից։ Իսկ մի ազգի զավակներ, ովքեր հրաժարվում են լսել եւ ուղղակի ուզում են վիճել, ուզում եմ հարցնել՝ ինչո՞ւ է այդպես եւ ո՞րն է լուծումը:
Առաջարկում եւ ընդգծում եմ մեր ազգի համար անհրաժեշտը, առաջնայինը, որ դպրոցներից ներս սկսի կրթել քաղաքական, ազգ եւ հայրենասիրական ամենահիմնական հասկացությունները, այո, տարրական դպրոցները եւ Հայաստանի ներսում, եւ Սփյուռքում սկսեն հիմնականներից: Լինել քաղաքագիտության համալսարանի շրջանավարտ, բայց խեղաթյուրման մակարդակ դրսեւորել, երբեմն անհավատալի է, իսկ երբ մենք հիմնական ուղենիշները սահմանենք, մարդիկ կարող են այնքան կրթված լինել, որ կողմնորոշվեն:
Մարդիկ ինձ ասում են, որ հիմնական պատճառը, որ մարդիկ չեն մասնակցում ժողովրդավարական գործընթացին այն է, որ նրանք շատ հուսահատ են եւ հիասթափված եւ չեն կարողանում վստահել որեւէ մեկին. ԵՍ ՀԱՄԱՁԱՅՆ ՉԵՄ:
Պատճառն այլ է:
Մարդիկ անկարող են կողմնորոշվել
Նրանց պակասում է քաղաքական գիտակցությունը, որովհետեւ մենք համազգային թույլ ենք տվել, որ մեր ազգի զավակները չունենան տարրական քաղաքական գիտակցություն։
Եկեք սկսենք ֆունդամենտալ պարզունակ հիմունքներից, սահմանենք հիմունքները, քաղաքական այբուբենի տառերը, այն հիմքերը, որոնք պետք է ըմբռնելի լինեին (բայց չեն), պարզ բաներ, ինչպիսիք են պետականությունը, գաղափարական հավատարմությունը…
Ի՞նչ է նշանակում պետականություն, իշխանություն, հայրենասիրություն, դավաճանություն եւ գաղափարական հավատարմություն, ինչու է անհրաժեշտ, որ յուրաքանչյուր քաղաքական առաջնորդ բարոյական եւ ազգային սկզբունքներով, պարտավոր է հրապարակավ քննարկել եւ շփվել մրցակից քաղաքական գործչի, անկախ լրագրողի կամ բլոգերի, քաղաքացու հետ:
Ես այս անգամ կխախտեմ իմ սկզբունքը, լինել ազատության հաստատակամ ուղղափառ ջատագով, որպեսզի զերծ մնամ ինչ-որ մեկի հետ խոսելուց: Կարծում եմ, ժամանակն է, որ հանրապետության ներսում սահմանենք օրենքներ, որոնք պարտավորեցնում են քաղաքական առաջնորդին առերեսվել այլ հայերի հետ բանավեճերում կամ հարցազրույցներում։
Քանի՞ քաղաքական գործիչ են ստիպված «ակամա» առերեսվել քաղաքացու հետ հրապարակային, երբ դիտում են, մինչդեռ նրանք նախընտրում են անտեսել քաղաքացուն, երբ որեւէ մեկը չի նկատում իրենց:
Քանի՞ քաղաքական առաջնորդ է հրաժարվում բանավեճի գնալ այլ քաղաքական գործիչների հետ:
Ժամանակն է կիրառել մի օրենք, որն արգելում է «Ես ձեզ ասելու բան չունեմ» վերաբերմունքը:
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
11.11.2023
«Է, օղուլ, ըդիգ հնուց է հայտնի, ըբը ո՞րն էր Հեղնար ախպուրի հրաշքը»։