ԴԱՇՆԱՄՈՒՐԻ «ՆԱԽԱՀՈՐԻՑ» ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՉԿԱ

Մինչդեռ կլավիկորդը կհեշտացներ ապագա երգեհոնահարների ուսուցումը

Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության տանը հունիսի 14-ին մեկնարկեց Բարոկկո երաժշտության երկրորդ փառատոնը: Հիշեցնենք, որ առաջին փառատոնը Հայաստանում, եւ ընդհանրապես կովկասյան տարածաշրջանում, անցկացվել է 2005թ., կատարվել են 16-18 դդ. ստեղծագործություններ, որոնց մեծ մասը Հայաստանում հնչել է առաջին անգամ: 9 համերգից բաղկացած այդ փառատոնին մասնակցել է 70-ից ավելի երիտասարդ կատարող եւ ներկա գտնվել շուրջ 2000 երաժշտասեր:

Երկրորդ փառատոնը, որ կտեւի մինչեւ հունիսի 27-ը, բաղկացած է 5 համերգից: Մասնակցում են ինչպես հայաստանցի, այնպես էլ արտերկրից հրավիրված երաժիշտներ:

«Առավոտը» հանդիպեց թավջութակահար, փառատոնի գեղարվեստական ղեկավար, Երեւանի պետկոնսերվատորիայի դոցենտ Արամ Թալալյանին եւ բրիտանացի ճանաչված երգեհոնահար Քրիստոֆեր Ստեմբրիջին: Վերջինիս մենահամերգը կկայանա այսօր՝ Կամերային երաժշտության տանը:

Ներկայացնելով երգեհոնահարին, Ա. Թալալյանը հատկապես նշեց, որ երաժշտի տարերքն է նվագել վաղ շրջանի երգեհոններով: Դա է եղել պատճառը, որ երբ ժամանակին Բրիտանիայում սկսել են երգեհոնները «մոդեռնացնել», պարոն Ստեմբրիջը տեղափոխվել է Իտալիա, որտեղ այժմ վարպետության դասեր է անցկացնում Վերածննդի ժամանակաշրջանի երգեհոններով: Հարցին, թե երաժիշտը որտե՞ղ, ո՞ր շրջանի երգեհոններով է հանդես եկել եւ ի՞նչ ծրագրով, պարոն Ստեմբրիջը պատասխանեց, որ իր նախասիրությունն է իտալական վերածննդի եւ վաղ բարոկկո ժամանակաշրջանի ստեղնաշարային երաժշտությունը. «Ձայնագրություններ եմ կատարել պատմական գործիքներով, այդ թվում՝ Արենզո տաճարի 1534թ. երգեհոնով, Վենետիկում գտնվող 18-րդ դարի գործիքով եւ այլն, ինչպես նաեւ՝ Ֆլորենցիայում պահպանված 16-րդ դարի կլավեսինով»: Իսկ թե ո՞ր երկրներն են իրենց երգեհոնային դպրոցով ու կատարողներով աշխարհում հայտնի, եւ երաժիշտը շփվե՞լ է հայ երգեհոնահարների հետ, այս հարցերին էլ պարոն Ստեմբրիջը պատասխանեց. «Հայտնի են ֆրանսիական, իտալական, գերմանական, վերջին հարյուրամյակում էլ՝ ամերիկյան դպրոցները: Ինչ վերաբերում է հայ երգեհոնահարների արվեստին, ծանոթ չեմ: Միայն կարող եմ նշել Կարինե Թալալյանին, որը ժամանակին Նովոսիբիրսկում ինձ մոտ է կատարելագործվել»:

Հետաքրքրությանը՝ հնարավո՞ր է երեխան իր երաժշտական կրթությունը սկսի միանգամից երգեհոն նվագելով, այլ ոչ թե, ինչպես ընդունված է՝ դաշնակահարից դառնալ երգեհոնահար, Ք. Ստեմբրիջը հայտնեց. «Ես տեղեկացա, որ Հայաստանում նույնիսկ կլավիկորդ (դաշնամուրի նախահայրը) չկա, որի վրա երեխան ավելի դյուրին կսովորի: Փաստորեն, երգեհոնահար դառնալ ցանկացող հայաստանցի երեխան պետք է ուսումը սկսի կլավեսինից, քանի որ երգեհոնի ու կլավեսինի ստեղնաշարերը նման են: Հայտնի կոմպոզիտորներից շատերն էլ՝ Բախ, Մոցարտ, Սկարլատի եւ այլք, սկսել են կլավեսինով, հետո միայն անցել այլ ստեղնաշարային գործիքների»:

Հետաքրքրվեցինք անվանի երգեհոնահարից՝ մեր երկրի մասին իր պատկերացումներն ու տեսածը տարբերվո՞ւմ են արդյոք: Ք. Ստեմբրիջը հայտնեց հետեւյալը. «Ընդամենը երկու օր է՝ Հայաստանում եմ: Չեմ կարող բացատրել, թե ինչու, բայց ձեր երկիրը հիշեցրեց տարիներ առաջ տեսածս Իռլանդիան: Թեեւ մարդիկ այստեղ մի տեսակ նաիվ են (չմանրամասնեց ինչ նկատի ունի- Ս. Դ.), երկիրն էլ այդքան զարգացած չէ… Հարցին լիարժեք կպատասխանեմ գոնե մի քանի օր ձեր երկրում ապրելուց հետո»: