Ահա այսպիսի հանդուգն ու մի քիչ էլ «անպարկեշտ» մտադրություններ ունեն մեր ջահել ռոքերները։ Ռոքեր, Հայաստանում եւ աշխարհում, նշանակում է՝ դեմ լինել ամեն տեսակի սահմանափակումների, լինել հասարակության պարտադրած կանոնների ու ավանդույթների ջարդողը, լինել անձի, ես-ի անկաշկանդ դրսեւորման կատաղի պաշտպանը։ Ու բնական է հասարակության հակազդեցությունը։ Պայքարի երկու կողմերն էլ անզիջում են. ռոքերները ամեն ինչ համարում են փտած, հնացած, ճահճացած, եւ այդ պայմաններում շնչահեղձ է լինում ազատատենչ պատանին ու երիտասարդը, իսկ հասարակությունը, մերժելով նրանց մտքերը, արտահայտչամիջոցները եւ բողոքը, փորձում է արհամարհելով՝ նրանց դարձյալ պարտադրել իր կանոնները։
Հոկտեմբերի 29-ին Նորարար փորձառական արվեստի կենտրոնում Հայաստանի ռոք երաժշտական 18 խմբերը մասնակցեցին ռոքի 4-րդ փառատոնին։ Առաջին անգամ 1997-ին հենց ՆՓԱԿ-ում 23 խումբ ազդարարեցին իրենց գոյության մասին։ 4-րդ փառատոնում այնքան նոր անուններ կան, որ մտածում ես՝ որտեղից եկան նրանք։ Նրանք գալիս են Հայաստանի տարբեր քաղաքներից՝ Աբովյանից, Վանաձորից, ի դեպ վանաձորցի «Լավ էլի» խմբի տղաները ամենահայտնին են այդ շարքում։ Իսկ ահա եւս մի նոր անուն՝ «Ինցեստ», եւ ի տարբերություն մյուսների, սրանք 4 աղջիկներ են, միայն թմբկահարն է տղա՝ Պերճը։
Լենինականի «Բամբիռ-2»-ը «Բամբիռ»-ի փառքի ստվերում չէ այլեւս, այն ունի հիմա իր դեմքը։ Փառատոնին մասնակցել էր նաեւ Վրաստանից «Լադո» խումբը, Արեգի շնորհիվ, որը Հայաստանում առաջին ռոք ակումբի ստեղծողն է։ «Ոստան հայոց» հանրահայտ խումբը, որը ստեղծվել էր 80-ական թվականներին, ցավոք այլեւս ասպարեզում չէ։ Չկան ավագ սերունդը եւ միջին սերունդը։ Ռոքի երրորդ սերունդը Հայաստանում, ընտրելով հանդերձ օտար անուններ, մեծամասնությամբ երգում է «հայերեն»: Մի բան, որը համարվում է բարդ ու դժվար, եթե ոչ՝ անկարելի։ Ռուսերեն եւ անգլերեն երգողներ էլ կան։ Խմբերի մեջ աչքի են ընկնում կատարողական պրոֆեսիոնալ մակարդակ ունեցող երաժիշտներ։ Սակայն համարյա բոլորի մոտ պակասում է ինքնատիպությունը։ Անվարժ ականջի համար նրանց երաժշտությունն ընդամենը աղմուկ-աղաղակ է։ Սակայն, երբ լսում ես նրանց առանձին-առանձին եւ փորձում թափանցել նրանց բարձրագոչ բողոքի տեքստերի մեջ (ենթատեքստ չկա, ամեն ինչ ասվում է առանց ձեւականությունների), հասկանում ես, որ դա ոչ թե բողոքի ճիչ է, այլ օգնության կանչ։
Փառատոնի կազմակերպիչները՝ Սեւադա Պետրոսյանը, Հայկ Հովհաննիսյանը («Մութ սենյակ» ռոք հաղորդման հեղինակ «Ար»-ում) Միքայել Բալասանյանը, ամեն ինչ արել էին փառատոնը լավագույնս կազմակերպելու համար։ Նախ՝ ապահովել էին 16 ԿՎ ձայնային հզորությամբ Sound sistem, Հրաչ Մուշեղյանի օգնությամբ։ Լույսերի պատասխանատուն էր Գագիկ Ղազարյանը։ Կազմակերպիչները ռոքի սիրահարներին կարողացան «ստիպել» համերգի դահլիճ մտնել տոմսերով. 350 երիտասարդներ ամենաբարձր տրամադրությամբ ունկնդրում էին «ականջաթաղանթապատռիչ» երաժշտությունը։ Մի տասնյակ ներս էր սպրդել կեղծված տոմսերով։ Թուխ հայերի բազմության մեջ՝ շեկլիկ ամերիկացիները հեշտ էին զանազանվում։ Նրանք Հայաստանում Խաղաղության կամավորների անձնակազմի 30 անդամներն էին։ «Ջրաշխարհի» պատասխանատուները սեպտեմբերին մերժել էին փառատոնն իրենց մոտ կազմակերպելու առաջարկը, այն մտահոգությամբ, որ ոչ ոք չի գա, որ ռոքը շահավետ բիզնես չէ։
Կարդացեք նաև
Ըստ Հայկ Հովհաննիսյանի՝ դա մասամբ է ճիշտ, եւ այդ պատկերը կփոխվի, հենց ռոքերները հոգ տանեն իրենց համերգները լավ կազմակերպելու, ինֆորմացիոն հովանավորություն եւ ձայնային բարձր մակարդակ ապահովելու։ Կազմակերպիչները հույս ունեն, որ հաջորդ տարի Վրաստանից եւ Ռուսաստանից ոչ թե մեկ, այլ մի քանի խմբեր կհրավիրվեն։ Իսկ վրացիներն արդեն հրավիրել են մի քանի հայկական խմբերի։ Հայկական ռոքի վերաբերյալ համակարգչային էջը, որակյալ վիդեոկլիպները, խմբերի ավելի լուրջ վերաբերմունքը իրենց ստեղծագործությունների հանդեպ, թույլ կտան հայկական ռոքին իր ճամփան հարթել դեպի արտաշխարհ։ «Հայլուր»-ի նկարահանումից բացի փառատոնի երեքժամյա տեսաժապավենը մոտ ապագայում պատրաստ կլինի, գուցե նաեւ վաճառքի դրվի։ Կարելի է հաստատ ասել, որ վերջին 10 տարում ռոքի այսպիսի համերգ չի եղել։ Հայկ Հովհաննիսյանը ծրագրում է հաջորդ փառատոնը ինքը կազմակերպել, եւ եթե ՆՓԱԿ-ի դահլիճը վերանորոգվի, հույս կա, որ ապահովվի նաեւ ակուստիկան։ Հայկական ռոքը վերակենդանացնելու փորձ է արվում այն պայմաններում, երբ փակում են միակ հեռուստահաղորդումը՝ հովանավոր չունենալու պատճառաբանությամբ, իսկ ռոք-ակումբը՝ միայն երբեմն իր հարկի տակ ընդունելով տարբեր խմբերի, էական օգնություն չի ցուցաբերում։ Ռոքի փառատոներից երկուսը զուգադիպել է Հալովին ամերիկյան տոնին։
Լուսավորված դդումները զարդարում էին բեմը։ Հայկական Բարեկենդանի նմանությամբ՝ երիտասարդներից ոմանք ներկել էին իրենց դեմքերը, հագել տարօրինակ, պատառոտված հագուստներ, ոմանք կախարդի կերպարանք էին ընդունել։ Արթուր Մալխասյանը «Բամբիռ 2-ին» մրցանակ շնորհեց, ձրի վիդեոկլիպ նկարելու հնարավորություն ընձեռելով նրանց։ Բեմ բարձրացած «Ինցեստ» խմբի աղջիկները՝ իրենց օրինավոր սեւ գիշերային հագուստներով, զարմացրին ծանոթներին, իսկ խմբին անծանոթ ունկնդիրները պարզապես ապշել էին։ Հայկական ռոքում նրանք բացառիկ երեւույթ են. նախ՝ աղջիկներ են, երկրորդ՝ նրանք հանդգնել են իրենց խումբը անվանել «Արյունապղծություն», երրորդ նրանք ունեն համահեղինակ՝ երգերի տեքստեր գրող Սոնա Աբգարյանին, որի հետ մեր զրույցը կտպագրենք առանձին։ Իսկ, որ ամենակարեւորն է, նրանք իրենց սեփական մոտեցումներն ունեն կյանքի, ես-ի, սիրո, ընտանիքի, քաղաքականության վերաբերյալ, որի մասին խոսում են բարձրաձայն։ Իսկ ուրիշ խմբերի կազմի մեջ արդեն մտնում են հատուկենտ աղջիկներ։ Դժվարահունչ անվանումներով այս խմբերը հայկական ոչ ավանդական երաժշտության ոլորտում դեռ կասեն իրենց խոսքը։ Գյումրիից՝ «Բաբմիռ-2», Վանաձորից՝ «Լավ էլի», «Դելիս», «Փրոջեքթ թիվ 3», «Ֆորս Մաժոր», Երեւանից՝ «Հիերոնիմուս Բոշ», «Հիբրիդ ալթեր էգո», «Սփրինգ դելերիում», «Սադհո՝ է», «ԻՖ», «Անջելզ», «Ռոդեո», «Ինցեստ», «Ռինգզ», «Քրաս», «Էմփիրեյ», Աբովյան քաղաքից՝ Վանիկը, Հրանտը եւ Պերճը, որոնք էլ իրենց ելույթով ազդարարեցին փառատոնի բացումը։
ՇԱՔԵ Ա. ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ
