ՍԻՆՈԴԻ ՇԵՆՔԸ՝ ԿՌՎԱԽՆՁՈՐ Տարածքի կռիվ՝ Մայր աթոռի եւ Սախկալյանների ընտանիքի միջեւ «Մեծ հիասթափություն եւ ցավ եմ ապրում, քանի որ վտանգված են իմ եւ հանգուցյալ ամուսնուս տարիների վաստակը եւ մեր ժառանգությունը: Խնդիրն էլ ավելի ցավոտ է նրանով, որ այդ վտանգը ինձ հասցնում է ոչ թե աշխարհիկ մարդ կամ չինովնիկ, այլ մեր հոգեւոր առաջնորդը՝ Ամենայն հայոց Գարեգին Բ կաթողիկոսը»,- մեզ է գրել Էջմիածին քաղաքի 67-ամյա բնակչուհի Վերգինե Սախկալյանը: Խնդիրը վերաբերում է Էջմիածնի Արարատյան 5ա հասցեում տեղակայված Սինոդի շենքին, որը մինչեւ 1993-ը եղել է թիվ 6 գիշերօթիկ դպրոցին կից կառույցներից մեկը: 1993 թվականից սկսած, Սախկալյանների ընտանիքը, ձեռքին ունենալով ԿԳ նախարարության, Էջմիածնի քաղաքապետարանի համապատասխան որոշումները՝ վերանորոգել է շենքն ու օգտագործել «Էջմիածին» հեռուստաընկերության, «Վաղարշապատ» թերթի, «Տարոն» մանկապատանեկան երգչախմբի եւ իրենց հիմնած այլ կազմակերպությունների գործունեության համար: Ըստ մեր ստացած բողոքի, Սախկալյանները նորոգման աշխատանքների համար վաճառել են իրենց ողջ ունեցվածքը՝ բնակարաններ, ավտոմեքենաներ, հողամաս, իսկ շենքում բնակվող փախստական ընտանիքների համար գնել են հողամասեր եւ տնակներ: 1995-ից էլ Սախկալյանների ողջ ընտանիքը գրանցվել եւ բնակվում է այդ հասցեում: 1999թ. դեկտեմբերին «Էջմիածին» հեռուստաընկերության հիմնադիր Էդուարդ Սախկալյանը նոր ձեռնադրված Վեհափառի հրավերով հանդիպել է նրան: «Նորընծա կաթողիկոսը բացատրեց, որ ծրագրել է եկեղեցապատկան շինությունները Մայր աթոռին վերադարձնելու գործընթաց, խնդրեց չխոչընդոտել իր աստվածահաճո որոշմանը եւ խոստացավ, որ ամեն ինչի համար կհատուցի մինչեւ վերջին «գրոշը»: Տղաս աստվածավախ մարդ է եւ համաձայնեց մեկ այլ շենք ստանալու դիմաց հրաժարվել Սինոդի շենքից, հուշանվերների խանութից եւ փոխհատուցման համար առաջարկվող գումարից»,- ներկայացնում է Վ. Սախկալյանը: Սակայն, ըստ տիկին Վերգինեի, շենքի կամ գումարի փոխարեն ընտանիքը սկսում է մաս-մաս զրկվել իր ունեցվածքից: Նախ քանդվել է շենքին հարակից դարպասը, փակվել է «TV» ամառային սրճարանը, այնուհետեւ քանդվել է նաեւ հուշանվերների խանութը: Այդ ընթացքում Սախկալյանների ընտանիքը հույսով-հավատով սպասել է խոստացված փոխհատուցմանը, չնայած իրենց բիզնեսի կրած մեծ կորստին: Սակայն սպասածի փոխարեն, անցյալ տարվա նոյեմբերին նրանց դուռը թակում են Արմավիրի առաջին ատյանի դատարանի ներկայացուցիչները, ուր հայց էր ներկայացրել Մայր աթոռը: Պարզվել է, որ 2001 թվականի կառավարության թիվ 330 որոշմամբ Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցուն է տրամադրվել Արմավիրի մարզպետարանի տնօրինության տակ գտնվող Վաղարշապատի Գեւորգյան ճեմարանի եւ վիճահարույց Սինոդի շենքը, որի հասցեն, ի դեպ, նշվում է ոչ թե Արարատյան 5ա, այլ 6: Իսկ 2002-ին Մայր աթոռը իր նվերը ստանում է Էջմիածնի քաղաքապետարանի հետ կնքած պայմանագրով, որտեղ լրացուցիչ ավելացրած տողով նշվում է, որ «շենքում գտնվող սուբյեկտների նկատմամբ Մայր աթոռը որեւէ պարտավորություն չունի»: Նոյեմբերին կայացած դատական նիստով Սախկալյանները զրկվում են տարածքը զբաղեցնելու իրավունքից եւ դիմում վերաքննիչ դատարան: Դատը դեռ չի կայացել, իսկ վտարվողները առայժմ պայքարում են՝ նամակներ գրելով երկրի իշխանություններին, միջազգային կազմակերպություններին, պատրաստվում են բողոքել Համաշխարհային եկեղեցական խորհրդին: Ըստ Մայր աթոռից ստացած պատասխանի՝ 2004-ին Մայր աթոռը դիմել է տնտեսական դատարան, որպեսզի վերջինս պարտավորեցնի քաղաքապետարանին՝ ազատելու Սինոդի շենքը: Հայցը բավարարվել է: Բացի այդ, 3 տարվա վարձակալության պայմանագիր ունեցել է միայն «Էջմիածին» հեռուստաընկերությունը, որն անցյալ տարի վաճառվել է վերապատվելի Լեւոն Բարդակջյանին ու փոխադրվել այլ հասցե, իսկ մնացած կազմակերպությունները տարածքը զբաղեցնելու իրավական հիմքեր չունեն (խմբագրությունում առկա է գիշերօթիկ դպրոցի եւ հեռուստակենտրոնի միջեւ 1996-2006թթ. վարձակալության պայմանագիր): Ինչ վերաբերում է Վեհափառի խոստացած փոխհատուցմանը, ապա, դարձյալ ըստ Մայր աթոռի պատասխանի, «Ամենայն հայոց կաթողիկոսը պատրաստակամ է եղել օժանդակել շենքում տեղակայվածների փոխադրությանը, սակայն վերջիններիս պահանջները եւ Մայր աթոռի հանդեպ գործողությունները անընդունելի են եղել Վեհափառի համար եւ Մայր աթոռը պարտավորված չէ խորհրդային տարիների ինչ-որ հատվածում իրեն պատկանող, այնուհետեւ կառավարությունից նվիրատվություն ստացած շենքի համար փոխհատուցում տալ: Եկեղեցին հետամուտ է լինելու, որ իրեն պատկանող պատմական շենքն ազատվի անօրինական օգտագործողներից»: ՌՈՒԶԱՆ ԱՐՇԱԿՅԱՆ