«Փարաջանովն ասաց՝ կոտրատված հայելին իմ ճակատագիրն է»

Սերգեյ Փարաջանովի ֆիլմերի հնչյունային
ռեժիսոր Գարի Կունցեւի այրու հիշողությունները

Հանրահայտ հնչյունային ռեժիսոր, կոմպոզիտոր, դրամատուրգ Գարի Կունցեւը Փարաջանովի «Սուրամի ամրոցի լեգենդը», «Աշուղ Ղարիբ», «Խոստովանություն» ֆիլմերի հնչյունային ռեժիսորն է: Նրա անունը կապվում է Փարաջանովի անվան հետ ոչ միայն ֆիլմերի առումով. Կունցեւը ընտանիքով Փարաջանովի հետ մտերիմ է եղել:
Օրերս Կունցեւի «Կար-չկար՝ մի Փարաջանով» հուշապատում-վիպակի հայերեն թարգմանության առիթով (գիրքը կազմել եւ հրատարակել է Արայիկ Մանուկյանը) Հայաստան էր ժամանել նրա այրին՝ Մանանա Կունցեւա-Գաբաշվիլին (լուսանկարում): «Առավոտի» հետ զրույցում տիկինը որոշ մանրամասներ հաղորդեց անվանի հայորդու մասին:

«Արայիկ Մանուկյանի շնորհիվ շատերը հայերենով ծանոթացան ամուսնուս վիպակին, որտեղ Գարին գրում է, թե իրականում ինչպիսին է եղել բատոնո Սերգոն: Չէ՞ որ վերջին ֆիլմերը նրանք միասին են արել: Արայիկին փոխանցել եմ որդուս՝ Վախթանգի նկարած ֆիլմը, որը ոչ թե իր հոր՝ Կունցեւի, այլ ձայնային ռեժիսորի մասին է, որը 53 ֆիլմ է ձայնավորել, այդ թվում՝ Սերգեյ Փարաջանովի ֆիլմերը: Ես շնորհակալ եմ ճակատագրին, որ հանդիպել եմ Գարի Կունցեւի հետ: Նա էլ տաղանդավոր մարդ էր: Երջանիկ եմ, որ Գարիի հետ հանդիպեցինք Սերգեյ Փարաջանովին, մեր երեխաները՝ Նինոն եւ Վախթանգը, մեծացան այդ մթնոլորտում: Երբ որդիս դպրոցն ավարտեց, մենք առաջարկում էինք պոլիտեխնիկական ինստիտուտ ընդունվել, քանի որ ինքս այնտեղ էի աշխատում: Որդիս զարմացավ, ասաց՝ մայրիկ, ինչպե՞ս կարող եմ ընդունվել պոլիտեխնիկ, երբ մեծացել եմ կինոմթնոլորտում»,-պատմում է տիկին Մանանան: Նա հիշում է, որ Փարաջանովի հետ ամեն հանդիպումը իր ընտանիքի համար տոն էր, Փարաջանովը հաճախ է մեքենա տրամադրել, որ ինքը երեխաների հետ լինի բոլոր այն գեղեցիկ վայրերում, որտեղ իր ֆիլմերն են նկարվել: «Նա շռայլ մարդ էր, ոչնչից տոն էր ստեղծում, սիրում էր ամեն ինչ ու առատորեն բոլորին նվիրել»,- շեշտում է տիկին Կունցեւա-Գաբաշվիլին: Մեր խնդրանքով Փարաջանովի տանը հյուրընկալվելու մասին մեր զրուցակիցը մի դրվագ պատմեց. «Եկել էր Տոնինո Գուերան: Զանգեցին ինձ աշխատավայր եւ ասացին, որ Փարաջանովը խնդրել է երեկոյան 7-ին հյուր գնալ: Ասացին՝ Մանանա, Փարաջանովը պատվիրել է, որ դուք լրիվ սպիտակ հագնեք, ձեր ձեռքին էլ լինեն կապույտ ծաղիկներ, իսկ Գարի Կունցեւը պետք է լրիվ կապույտի մեջ լինի: Հետո հասկացա, որ կապույտ եւ սպիտակ գույներով, մենք պետք է Փարաջանովի ինտերիերի մաս կազմեինք: Երեկոյան յոթին Գարիի հետ բարձրացանք աստիճաններով: Սերգեյը երկրորդ հարկում էր ապրում… Աստիճանների վրա ինչ ասես տեսանք՝ ջութակ, կալոշ, սկահակ: Հարցնում եմ՝ Գարի, սա ի՞նչ է: Գարին ասում է՝ երեւի ինչ-որ ֆիլմից է, Տոնինոն պետք է գա, նրա համար է այսպես մտածել: Ներս մտանք՝ սենյակում կապույտ սեղան էր դրված, սեղանին կոտրատված հայելի: Զարմացած հարցրի՝ ինչո՞ւ է կոտրված: Փարաջանովը ներսից ձայն տվեց՝ դա իմ փշրված ճակատագիրն է: Փարաջանովը կյանքում նկարիչ էր, գեղեցիկի յուրօրինակ ընկալում ուներ: Սեղանի վրա պիալաներ էին դրված՝ կանաչ տերեւներով ու ելակով: Փաստորեն, սեղանին ոչինչ չկար, բայց նաեւ կար ամեն ինչ ու այնքա՜ն գեղեցիկ էր: Նա շատ շռայլ էր, ամեն անգամ ասում էր՝ Մանանա, վերցրու, որ գլխարկը կկամենաս, նվիրում էր, ասում էի՝ բատոնո Սերգո, ախր անհարմար է: Բայց եթե այն ժամանակ գիտակցեի, որ կյանքն այսքան կարճ է, շատ բան կվերցնեի, կպահպանեի փարաջանովյան այդ մասունքները»:

Ամուսնու մասին խոսելիս, մեր զրուցակիցը նշեց, որ նա կինոյի մասին մտածել է երեք տարեկանից: Կունցեւը ոսկե մեդալով ավարտել է դպրոցը ու կյանքի բերումով տեխնիկական կրթություն ստացել:

«Գարին ֆիզիկայի ինստիտուտում էր աշխատում, բայց երազում էր կինոյի մասին»,- ասում է տիկին Մանանան: Հետագայում Կունցեւն ընդունվել է Լենինգրադի կինոինստիտուտ, ապա կինոստուդիայում սկզբնական շրջանում աշխատանքի ընդունվել որպես հասարակ տեխնիկ, ապա՝ ինժեներ: «Նախկին աշխատավայրում Գարին 180 ռուբլի էր ստանում, այստեղ՝ 60: Բայց ես իրեն ասում էի, չնեղվես, կողքիդ եմ»,- հիշում է տիկին Մանանան: Ավելի ուշ Ռեզո Չխեիձեի առաջարկով Կունցեւը նշանակվում է հնչյունային ռեժիսոր: «Մենք շատ երջանիկ ու հաշտ ենք ապրել, լավ ընկերներ ենք եղել, երբեք փողը մեզ համար առաջին պլանում չի եղել»,- նշում է տիկին Մանանան ու մի փոքրիկ դրվագ էլ պատմում: Գարի Կունցեւի հետ Թելավիում նույն դպրոցն են ավարտել, Կունցեւը իրենից չորս տարով մեծ էր: Երեխա ժամանակ Կունցեւը ղեկավարում էր դպրոցի թատերական խմբակը, ներկայացումներից մեկում նա չար կախարդ է մարմնավորել, իսկ Մանանա Գաբաշվիլին՝ Ձյունանուշի: «Հետագայում, երբ արդեն ամուսիններ էինք, Գարին հին նկարները նայելիս ժպտալով ասում էր, որ դեռ այն ժամանակվանից բռնել-պահել է ինձ, որ իր կինը դառնամ»,- ժպտալով հիշում է Մանանա Կունցեւա-Գաբաշվիլին:

ԳՈՀԱՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆ

«Առավոտ» օրաթերթ
17.07.2014