Վստահեցնում
է ԱԺ փոխնախագահ Տիգրան Թորոսյանը
– Խորհրդարանական ճեպազրույցի ժամանակ ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Լեւոն Մկրտչյանը, պատասխանելով ընդդիմադիր պատգամավորներին մանդատներից զրկելու հավանականության մասին հարցին, ասաց, որ ըստ էության ընդդիմությունն իրականացնում է մասնակի բոյկոտ։ Իսկ նման բան ԱԺ կանոնակարգում չկա եւ, ըստ ամենայնի, հարկավոր կլինի հետագայի համար սա նկատի ունենալ եւ հավանաբար ներառել կանոնակարգում։ Դուք այս մասին ի՞նչ կարծիքի եք։
– Կարծում եմ, մասնակի բոյկոտ եւ այլն, ուղղակի որակումներ են, որոնք օրենքի հետ որեւէ կապ չունեն։ Ցավոք, պատգամավորները ժամանակ առ ժամանակ ասում են բաներ, որոնք նույնպես կապ չունեն օրենքի, իրավունքի եւ առավել եւս ԱԺ կանոնակարգի հետ։ Եվ բոլորովին էլ պարտադիր չէ, որ ԱԺ կանոնակարգը կյանքի բոլոր կետերը նկարագրի։ Իսկ ԱԺ կանոնակարգում ասվում է հետեւյալը. երբ պատգամավորը քննարկվող նախագծի նկատմամբ ընտրում է չքվեարկելու տարբերակը, նա ներկա է լինում քվեարկությանը եւ դրանից անմիջապես առաջ հայտարարում է, թե ինքը չի մասնակցում քվեարկությանը, որպեսզի այդ չմասնակցելը դիտվի իբրեւ հարգելի բացակայություն։ Ինչ վերաբերում է ընդդիմության գործելակերպին, ապա դա իրենց ընտրության հարցն է։ Չնայած ես բազմիցս ասել եմ, որ, իմ կարծիքով, պատգամավորը պարտավոր է մասնակցել ԱԺ-ի աշխատանքներին՝ ամբողջությամբ։
– Սակայն ընդդիմության որոշումը ԱԺ աշխատանքները բոյկոտելու մասին, քաղաքական որոշում է։ Վերջին շրջանում իբրեւ օրինակ է ներկայացվում 1996 թիվը, երբ ընդդիմադիր պատգամավորներին մանդատներից զրկելու մասին որոշում չկայացվեց։
– 96-ին ընդդիմությունը ոչ թե քաղաքական որոշում էր կայացրել ԱԺ աշխատանքները բոյկոտելու մասին, այլ ընդդիմությունը հետապնդվում էր եւ հետախուզում էր հայտարարված։
– Այսօր էլ է ընդդիմությունը հետապնդվում, եթե չմոռանանք, որ քրեական գործ է հարուցված «Արդարություն» դաշինքի դեմ։
– Ճիշտ է, բայց կարծում եմ այդ հարցը նախ բավականին արագ կպարզվի եւ երկրորդ, դրա հետ կապված, որեւէ կոնկրետ անձի նկատմամբ որեւէ հետախուզում չի իրականացվում, ինչպես 96-ին։ Կարծում եմ, համեմատությունը տեղին չէ։ Եթե քաղաքական դիրքորոշման հարց է, ապա կանոնակարգը հատուկ ձեւակերպում տալիս է այդ մասին։ Իսկ քաղաքական որոշումը պետք է համապատասխանի եղած օրենքներին եւ քաղաքական տրամաբանությանը։ Այսինքն, չմասնակցել օրենքների ընդունմանը՝ որ ի՞նչ լինի։ Այս հարցի պատասխանը մինչեւ հիմա որեւէ մեկը չի տվել։ Որեւէ մեկը չի կարող ժխտել, որ պատգամավորների սահմանադրական իրավունքն է՝ մասնակցել երթերի, ցույցերի, հանրահավաքների եւ այլն։ Բայց սա չի նշանակում, որ եթե ընտրել ես հանրահավաքների ճանապարհը, ուրեմն պիտի չմասնակցես խորհրդարանի աշխատանքներին։ Ինչքան էլ փորձ արվի շրջանցող բացատրություններ ներկայացնել, ձեւակերպումներ գտնել, կարծում եմ, ակնհայտ է, որ ԱԺ-ի աշխատանքներին չմասնակցելը որեւէ տրամաբանության չի ենթարկվում։ Կոալիցիան առաջարկեց երկխոսություն եւ այն մերժվեց։ Եվրոպայի խորհրդի համապատասխան բանաձեւերում մանրամասն նշված է, որ պայքարի հիմնական ասպարեզը խորհրդարանն է եւ առաջարկ է արված վերադառնալ խորհրդարան։
– Հիմա եթե հարցնեմ՝ կստացվի հարցերի նույն ծանոթ շրջանակը։ Նույն ԵԽ-ն առաջարկներ է արել նաեւ իշխանություններին, որոնք նույնպես չեն կատարվում։ Մասնավորապես նկատի ունեմ ձերբակալվածներին անհապաղ ազատ արձակելու առաջարկը, մարդկանց ազատ տեղաշարժը չխանգարելը, վարչական կալանքների պրակտիկայից հրաժարվելը եւ այլն։
– Այո, շատ ճիշտ հարցադրում եք ներկայացնում։ Համաձայն եմ, որ բազմաթիվ այլ պահանջներ եւս կային։ Հիմա առավել եւս, եթե ընդդիմությանը չի բավարարում այդ պահանջների կատարման ընթացքը, ապա ավելի քան կարեւոր է երկխոսությունը, որովհետեւ դրա ամենակարեւոր կետերից մեկը հենց բանաձեւում առկա առաջարկությունների պլանի եւ ժամանակացույցի մշակումն է։ Ես համոզված եմ, որ եթե ընդդիմության հետ քննարկվեն այս հարցերը, ապա դա ավելի օգտակար կլինի երկրի համար։ Անկեղծ ասած, ինքս միանշանակ կընդունեի այդ առաջարկը եւ այդ մասով (նկատի ունի ձերբակալվածներին ազատելու առաջարկը), եւ սահմանադրական փոփոխությունների, եւ Ընտրական օրենսգրքի մասով։
– Պրն Թորոսյան, դուք ի՞նչ հիմքով պնդեցիք քիչ առաջ, թե «Արդարություն» դաշինքի դեմ հարուցված քրեական գործը շատ շուտով եւ շատ արագ կպարզվի։ Դա ձեր ցանկությո՞ւնն է, թե՞ հիմքեր ունեք նման բան հայտարարելու։
– Դա իմ կարծիքն է։
– Որեւէ ինֆորմացիա ունե՞ք նման կարծիքի ձեւավորման համար։
– Ոչ։ Ես, բնականաբար, որեւէ գաղտնի քննարկումներ չեմ ունենում եւ գաղտնի տեղեկություններ ոչ գիտեմ, ոչ էլ ուզում եմ իմանալ։ Բայց կարծում եմ, որ այդպես կլինի։ Խնդիրը կլուծվի եւ կլուծվի այն շրջանակներում, որոնք գծված են ԵԽ բանաձեւում։
– Բոյկոտողներին մանդատից զրկելու հավանականության մասին խոսելիս կարծես թե Հանրապետականը ավելի կոշտ դիրքորոշում ունի։
– Հանրապետականը ավելի կոշտ դիրքորոշում չունի եւ ոչ էլ որեւէ մեկը ավելի լավ վերաբերմունք ունի ընդդիմադիր պատգամավորների նկատմամբ, քան մենք։ Ընդհակառակը, կյանքը ցույց է տվել, որ բացարձակապես այդպես չէ։ Խնդիրն այլ է։ Ես կարծում եմ, նրանք, ովքեր հայտարարում են, թե նման հարց չկա՝ պետք է գոնե մեկ անգամ կարդան ԱԺ կանոնակարգը։ Որովհետեւ դա ոչ թե որեւէ մեկի ցանկությունն է, այլ օրենքի պահանջը։ Այլ խնդիր է, թե հարցի քննարկման դեպքում ինչպիսի ելքեր կլինեն։ Եվ այն էժանագին լավամարդ լինելու ձգտումը, որին վերջերս ականատես ենք լինում, կարծում եմ, խիստ դատապարտելի է։
– Ըստ ոչ պաշտոնական շշուկների, ՀՀ գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանը ընդդիմադիր 4-5 պատգամավորներին անձեռնմխելիությունից զրկելու առաջարկով ցանկություն ունի դիմել ԱԺ։ Որքանո՞վ եք սա հավանական համարում։
– Ես շշուկներով եւ խորհրդավոր խոսակցություններով չեմ զբաղվում եւ չեմ ցանկանում դրանց արձագանքել։ Քաղաքականության մեջ նման բաներ ես չեմ ընդունում։ Քաղաքականությունը այն դաշտն է, որտեղ ամեն բան պետք է լինի բաց եւ հրապարակային։ Կարծում եմ, այդ շշուկները դատապարտելի են եւ դրանց տարածումն ու բամբասանքները՝ եւս։
Հարցազրույցը՝
ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԵՍԱՅԱՆԻ