Հայոց
լեզու բանավոր քննությանը հանձնաժողովի անդամները ստիպված են բավարարվել քիչ թե շատ
«ճշմարտանման» պատասխաններով: Վերջին տարիներին հայոց լեզվի եւ գրականության
բանավոր քննության որակի խիստ անկում է նկատվում: Եվ եթե խորհրդային ժամանակներից
մինչեւ 5-6 տարի առաջ բանասիրական ֆակուլտետը համարվում էր ամենահեղինակավորներից
մեկը, ապա հիմա այն, այսպես կոչված, մնացորդային է դարձել, այսինքն՝ այն նշում են
երկրորդ, երրորդ հայտերով: Առարկայական հանձնաժողովի անդամ Սերժ Սրապիոնյանի կարծիքով
էլ՝ «հիմա բանասիրականը հետ ընկած, արհամարհված ֆակուլտետ է դարձել: Եվ մենք հիմա
չարյաց փոքրագույնն ենք ընտրում, լուրջ ընտրություն կատարելու որեւէ հնարավորություն
չունենք: Ամենայն պատասխանատվությամբ հայտարարում եմ. այն 18, 19-երը, որ մենք նշանակում
ենք, զուտ համեմատական կարգով է՝ եղածների հետ: Եթե դրանք համեմատենք խորհրդային
տարիների գնահատման հետ, այն ժամանակ նույն պատասխանները հազիվ դրական գնահատեինք»:
Հանձնաժողովի նախագահ Վազգեն Սաֆարյանը նշում է, որ վերջին մի քանի տարում
անբավարարները մոտ 30 տոկոս են կազմում, եւ այս տարի էլ միտումը շարունակվում է:
Այս տարի 165-ի փոխարեն քննության ներկայացել է 156 դիմորդ, որից 47-ը անբավարար
է ստացել: Անբավարար ստացողների «պատասխանին» երեկ ներկա եղանք: Դիմորդը, որ եկել
էր Վեդիից, չգիտեր անգամ գոյականի հոլովական վերջավորությունները: Այնուամենայնիվ,
վաստակեց 2 միավոր, որովհետեւ «Վերք Հայաստանիից» որոշ հատվածներ անգիր գիտեր, բայց,
օրինակ, չգիտեր նրա կենսագրական կարեւոր տվյալներ: Պարզվեց՝ այս դիմորդը միտք չունի
այս տարի սովորելու. նա պարզապես եկել էր «ռազվեդկայի»՝ ճշտելու, թե ինչ է քննություն
ասվածը, իսկ բուհ երեւի կընդունվի մյուս տարի: Եթե մինչ այդ չամուսնանա: Հանձնաժողովի
անդամները նրանից գոհ էին, որովհետեւ խոստովանում էր, որ չգիտի, «թե չէ՝ երբեմն չես
կարողանում հաստատել, որ չգիտեն, եւ գերադասում ես ինքդ քեզ սխալ հանել, միայն թե
ազատվես»: Մեկ այլ դիմորդ, որն Արթիկից էր, ստացավ 17 միավոր: Նրա փաստացի
վաստակած միավորները՝ ծրագրի շրջանակում 14 էին, սակայն հանձնաժողովի անդամներն ամեն
ինչ անում էին ավելին ստանալ՝ լրացուցիչ հարցերով: Հայաստանը, սակայն, իր ձգտումներում
համեստ էր. «Թեկուզ վճարովի անցնեմ, պապաս Սախալինից փողը կուղարկի»: Մեզ հետ զրույցում
Հայաստանը խոստովանեց, որ գեղարվեստական գրականությունից կարդացել է ծրագրի 50 տոկոսը
միայն, պարապել է իր ուսուցչի մոտ եւ բանասեր էլ որոշել է դառնալ՝ իր ուսուցչին սիրելով
միայն, իսկ ընթերցել ընդհանրապես չի սիրում: Հանձնաժողովի նախագահի դիտարկմամբ,
առավել շատ կարդում են մարզերի երեխաները եւ հենց նրանք էլ վաստակում են առավելագույն
միավորները: «Այնքան էինք հոգնել բարձր գնահատականների չգոյությունից, որ սկսեցինք
հետաքրքրվել, թե բարձր ստացողները որտեղից են. Մեղրիից, Վանաձորից, այլ մարզերից
շատ կան բարձր գնահատականներ»: Ըստ Վ. Սաֆարյանի՝ դա բացատրվում է նրանով, որ մարզերում
«ինֆորմացիոն հեղեղը» քիչ է, եւ երեխաները ստիպված գիրք են կարդում, իսկ ուսուցիչներն
էլ այնտեղ դեռեւս պահանջների մեջ պահպանողական են: «Այստեղ (Երեւանում- Հ. Բ.) ծնողներին
եւ ռեպետիտորներին դժվար է լինում երեխային մղել դեպի գիրքը. ամեն տանը մի 20 հեռուստաալիք
կա, ինտերնետ կապեր, համակարգիչներ»: Ս. Սրապիոնյանը պատմեց քննությանը տեղի
ունեցած մի քանի զավեշտալի դեպքերի մասին. «Մեկը «Առաքյալ» պետք է պատասխանի, հարցնում
եմ՝ ի՞նչ է նշանակում առաքյալ, ինչո՞ւ առաքյալ, ասաց՝ դե Աստծո ուղարկած հրեշտակներն
են, առաքյալներն են, դրա համար: Մեկն էլ պատասխանում է Աբովյանի կյանքը, ասում եմ՝
Աբովյանը որտե՞ղ է ծնվել, ասում է՝ Ախալքալաքում, ե՞րբ՝ 1778 թ., իսկ ի՞նչ կրթություն
է ստացել, ո՞ւր ուղարկեցին սովորելու, ասաց՝ սկզբնական կրթությունն ստացել է տեղի
ճեմարանում: Իսկ Ախալքալաքում վերջին 300 տարում ճեմարան չի եղել: Հարցնում եմ՝ իսկ
Աբովյանը կին, ընտանիք, սիրած… ասաց՝ չհասցրեց, կորավ»: Ս. Սրապիոնյանի
ներկայացմամբ, դիմորդների հազիվ 10 տոկոսն է կարդում գեղարվեստական գրականություն,
առհասարակ չի կարդում 30-35 տոկոսը, իսկ զուտ դասագրքեր ուսումնասիրում է 40 տոկոսը:
«Գիքորի» նման պատմվածքը խորհրդային տարիներին անգիր գիտեին, այսօր չեն էլ կարդում:
Հետո էլ մեզ մեղադրում են խիստ մոտենալու մեջ: Խիստ չէ, օբյեկտիվ մոտենալու դեպքում
այստեղ հաստատ մրցույթ չի կայանա: Մենք պարզապես ուրախանում ենք քիչ թե շատ ճշմարտանման
պատասխանից»: ՀԱՍՄԻԿ ԲՈՒԴԱՂՅԱՆ