ՇԱՌԻՑ, ՓՈՐՁԱՆՔԻՑ ՀԵՌՈՒ՝ ԴԵՊԻ ԴԱՏԱՐԱՆ Ոչ պետական բուհերին ձեռնտու չէ հավատարմագրվել բնականոն ճանապարհով Վերջերս դատարանի միջնորդությամբ «դեղագործություն» եւ «բուժական գործ» մասնագիտությունների համար հավատարմագիր ձեռք բերեց Սուրբ Թերեզայի անվան գթության քույրերի ինստիտուտը: ՀՀ ԿԳ նախարարության լիցենզավորման եւ հավատարմագրման ծառայությունից տեղեկացանք, որ ինստիտուտը հուլիս ամսին նշված մասնագիտությունների գծով հրաժարվել է մասնակցել քննություններին՝ պատճառաբանելով, թե իրենց ուսանողները բացակայում են քաղաքից: «Երբ ինստիտուտի ներկայացուցիչների հետ հավաքվեցինք խորհրդակցության, ոչ ոք չասաց, որ իրենց ուսանողներն այստեղ չեն: Բայց քննությունից երկու օր առաջ, երբ արդեն ամեն ինչ պատրաստ էր եւ մնում էր միայն պայմանավորվել տեղի եւ ժամի համար, հանկարծ ռեկտորից գրություն է գալիս նախարարի անունով, որ իրենց ուսանողները բացակայում են քաղաքից եւ իրենք չեն մասնակցելու քննությանը: Ես ինքս ընկա անհարմար վիճակի մեջ, քանի որ արդեն պայմանավորվել էի հանձնաժողովի անդամների հետ եւ ստիպված էի նրանց փոխարեն ներողություն խնդրել»,- «Առավոտին» պատմեց լիցենզավորման եւ հավատարմագրման ծառայության պետի տեղակալ Անահիտ Մելքոնյանը: Նրա կարծիքով, ոչ պետական բուհերն ընտրում են հավատարմագիր ստանալու «դատական» ճանապարհը, քանի որ չունեն բավարար մակարդակ՝ քննություններին մասնակցելու համար: Դատարանի միջոցով հավատարմագիր ստանալը սկսվել է 2002-ից, երբ, ըստ Ա. Մելքոնյանի, անհրաժեշտություն առաջացավ որոշ ժամանակով հետաձգել հավատարմագրման գործընթացը՝ օրինական հիմքեր, այսինքն՝ չափանիշներ մշակելու համար: Ոչ պետական բուհերի ռեկտորների կարծիքով, ստեղծված պայմաններում բուհերը հայտնվել էին անհավասար կարգավիճակներում. մեկին հնարավորություն էր տրվել առանց չափորոշիչների քննություններ հանձնել եւ հավատարմագիր ստանալ, իսկ մյուսներին՝ ոչ: Նրանք համոզված են, որ այդ ժամանակ հավատարմագրվեցին միայն որոշ «ընտրովի» բուհեր, իսկ հետագայում «քննություններին մասնակցելու արգելքների նպատակը բուհերի քանակի կրճատումն էր»,- վստահ է «Անանիա Շիրակացի» միջազգային հարաբերությունների համալսարանի ռեկտոր Վաղարշակ Մադոյանը: Որ հավատարմագրման գործընթացում հենց սկզբից եղել են մի շարք թերություններ եւ բացթողումներ՝ ընդունում է լիցենզավորման եւ հավատարմագրման ծառայության պետի տեղակալը: «Բայց մեզ չի սազում, որ կրթության հարցերը լուծենք դատարաններում,- ասում է Անահիտ Մելքոնյանը,- եթե իսկապես կրթության նվիրյալներ եք, եկեք մակարդակ ապահովենք»: Նա առաջարկում է ստեղծված իրավիճակից ելք փնտրել ոչ թե դատարանների, այլ համագործակցության միջոցով: ԶԱՐՈՒՀԻ ՍԱՐԳՍՅԱՆՀ. Գ. «Առավոտին» հաջողվեց որոշ մանրամասներ իմանալ հավատարմագրման գործընթացների ներքին խոհանոցից: Ըստ մեր տվյալների, շատ հաճախ բուհը տվյալ մասնագիտության հավատարմագրման համար ներկայանում է ընդամենը 3-4 ուսանողներով: Եվ այդ մի քանի հոգու 60 տոկոսի դրական գնահատականները որոշում են բուհի տվյալ մասնագիտության ճակատագիրը: Կա եւս մի «խորամանկություն». քննությունների ընթացքում բուհի ղեկավարությունը հեռացնում է վատ սովորող ուսանողներին, որոնք կարող են ազդել արդյունքների վրա, եւ հետո, երբ լիցենզիան ստանում է, նորից այդ ուսանողներին հետ է ընդունում՝ արդեն հավատարմագրված մասնագիտությամբ սովորելու: Լիցենզավորման եւ հավատարմագրման գործընթացներում, ըստ մեր աղբյուրի, ներգրավված են մեծ թվով կոռումպացված մասնագետներ: Մինչ ատեստացիոն քննությունների անցնելը, «անկախ աուդիտորները» (ԿԳՆ եւ տարբեր բուհերի մասնագետներ) ուսումնասիրություններ են անցկացնում բուհում, տալիս իրենց գնահատականը, որից հետո միայն կազմակերպվում են քննությունները: Այս «անկախ աուդիտը» շատ հաճախ տալիս է այնպիսի եզրակացություն, որն իրականությունից բավական հեռու է: Օրինակ՝ բուհը հաճախ չունի անհրաժեշտ պայմաններ՝ ուսումնական գործընթաց կազմակերպելու համար, չունի լաբորատորիայից օգտվելու պայմանագիր՝ այն պետական բուհի հետ, որի ներսում ինքը գործում է, կուրսերը ճիշտ չեն կոմպլեկտավորված եւ այլն: Էլ չենք ասում այնպիսի բուհերի մասին, որոնք կարող են գործել 3-4 սենյականոց բնակարաններում՝ ընդամենը մի քանի հոգով: Սակայն այդ բոլոր թերությունները ի հայտ են գալիս միայն լիցենզիա ստանալուց հետո: Պետական բուհերն էլ առիթը բաց չեն թողնում՝ ժամանակ առ ժամանակ հայտարարելու, որ ոչ պետական բուհերը չեն կարող համեմատվել պետականների հետ՝ իրենց ուսուցման մակարդակով: Սակայն այն հանձնաժողովները, որոնք ոչ պետական բուհերում անցկացնում են ատեստացիոն քննություններ, կազմված են նաեւ պետական բուհերի ռեկտորներից: Այդ ինչպես է, որ քննություն հանձնելիս այդ նույն ռեկտորների համար որակը բավարար է, իսկ ընդհանուր առմամբ՝ բավարար չէ: