Ադրբեջանական «Зеркало» թերթի թղթակից Նիգյար Մեջիդովան Առողջապահության եւ բնապահպանության նախարարների երրորդ կոնֆերանսին հարմար գտավ իրեն հուզող հարցերի պարզաբանման համար դիմել ՀՀ առողջապահության նախարար Հայկ Նիկողոսյանին։ Ինչ արած, հարեւան մարդիկ ենք, բայց իրար հարցեր տալու համար լոնդոններ ենք հասնում։
-Ադրբեջանում ասեկոսեներ են պտտվում այն մասին, որ Հայկական ատոմակայանի ռադիոակտիվ թափոնները թաղվում են Ադրբեջանի բռնազավթված տարածքներում։ Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այն հարցին, որ այդ տարածքներում աերոտիեզերական նկարահանումներ կատարվեն, որպեսզի այդ լուրերը հաստատվեն կամ հերքվեն։ Ի՞նչ եք մտածում այս մասին։
– Ես կարծում եմ, որ աերոտիեզերական նկարահանում եւ ընդհանրապես որեւէ նման լուրջ քայլ կատարելու համար պետք է բավարար չափով լուրջ առիթ եւ հիմնավորում լինի։ Ուրիշ բան են ասեկոսեները։ Օրինակ, ես առաջին անգամ եմ լսում այդ մասին՝ լինելով առողջապահության նախարարը։ Ես չեմ կարծում, որ արդեն կան բավականաչափ տվյալներ՝ այդ մասին նույնիսկ խոսելու համար։
– Այդ դեպքում կարելի՞ է իմանալ, թե որտեղ են թաղվում այդ թափոնները։ Մենք ինֆորմացիա ունենք, որ Ռուսաստանը եւ Ուկրաինան հրաժարվում են դրանք իրենց գերեզմանատեղիում թաղել, քանի որ վերջիններն արդեն լցված են։ Այդ դեպքում ո՞ւր են լցվում Հայկական ատոմակայանի թափոնները։
Կարդացեք նաև
– Թաղվում են այնտեղ, որտեղ թաղվել են զինված կոնֆլիկտից առաջ։ Ատոմակայանը երկար տարիներ է, որ գործում է։ Իսկ այդ տարածքները, որոնք վիճարկվում են, հնարավոր թաղելու համար մատչելի դարձել են միայն վերջերս։ Քսան տարվա չափ մենք հաջողությամբ այդ թափոնները թաղել ենք եւ նույն տեղում էլ շարունակում ենք թաղել։
– Իսկ կոնկրետ որտե՞ղ։ Որքանով մենք տեղյակ ենք, Ֆրանսիայի միջոցներով վերջերս ռադիոակտիվ նոր գերեզմանոց է կառուցվել, իսկ դրանից առաջ թափոններն ո՞ւր էին տարվում։
– Դուք ցանկանում եք ունենալ մի ինֆորմացիա, որը սկզբունքորեն փակ է։ Եվ ես չեմ կարծում, որ դուք պետք է դա հարցնեք կամ էլ կառավարության անդամից պատասխան ակնկալեք։ Կա ինֆորմացիա, որը փակ է ոչ միայն այն պատճառով, որ այդ մասին հարցնում է հարեւան երկիրը, կամ հարցնում է որոշակի տարածքների մասին։ Այն սկզբունքորեն փակ է։ Այդ պատճառով չաժե այդ մասին խոսել։ Ես վստահեցնում եմ, որ փոփոխություններ չեն եղել. պրոցեսն ընթանում է այնտեղ, որտեղ ընթացել է։
– Այսինքն, դուք վստահաբար կարող եք ասել, որ թափոնները չեն թաղվում բռնազավթված տարածքներում։
– Ես վստահաբար կարող եմ ասել, որ չկան տվյալներ, որոնք թույլ կտային խոսել այդ մասին կամ գոնե ենթադրել։
– Այդ դեպքում, ասացեք խնդրեմ, ինչո՞ւ Հայաստանի բնապահպանական կազմակերպությունները, պետտեխվերահսկողությունը չեն ողջունում, թույլ չեն տալիս շահագործել արդեն իսկ կառուցված գերեզմանոցը։ Դուք չե՞ք գտնում, որ այդ թույլտվությունը պիտի լիներ մինչեւ գերեզմանոցի կառուցումը։
– Ոչ, ես չեմ կարծում։ Եվ զարմանում եմ, թե Ձեզ ընդհանրապես որտեղի՞ց այդ ինֆորմացիան, որ նորը կառուցված է, սակայն շահագործման թույլտվությունը չկա։
– «Նոյյան տապան» գործակալությունից։
– Դա նորմալ տեխնիկական պրոցես է։ Թույլտվությունը կլինի, երբ գերեզմանոցն ամբողջությամբ պատրաստ կլինի։
– Բանն այն է, որ այդ ինֆորմացիան մեզ հայտնի է «Նոյյան տապան» գործակալությունից։ Այդտեղ Գիտությունների ակադեմիայի գիտնականները նույնպես գտնում են, որ այն վնասակար է ինչպես ձեր հանրապետության, այնպես էլ հարեւանների համար։
– Գիտե՞ք ինչ, եթե ատոմակայան կա, ուրեմն որոշակի բնապահպանական պրոբլեմ արդեն գոյություն ունի։ Դրանից ամբողջությամբ խուսափել չեն կարող ոչ ատոմակայան ունեցող, ոչ էլ նրա հարեւան երկրները։ Այլ հարց է, որ ամեն ինչ պետք է քաղաքակիրթ ձեւով արվի, բոլոր ռադիացիոն նորմերի շրջանակներում, եւ ես կարծում եմ, որ Հայաստանը հենց այդպես էլ վարվում է։ Եվ այսուհետեւ էլ այդպես կգործի։ Ես չեմ կարծում, որ անհանգստանալու, առավել եւս՝ ձեզ համար, կարիք կա։
– Ի՞նչ եք կարծում, Հայկական ատոմակայանի շահագործումը վերագործարկումից հետո այսօր որեւէ վտանգ ներկայացնո՞ւմ է։
– Վտանգը ոչ ավելացել է, ոչ էլ պակասել, տեսականորեն հենց այնքան է, որքան եւ այլ ատոմակայանների դեպքում։ Ոչ ոք չի կարող ասել, որ վտանգ չկա, բայց ոչ ոք չի էլ կարող ասել, որ վերջին տարիներին վտանգը մեծացել է։
– Մի հարց էլ։ Մենք ինֆորմացիա ունենք, որ ձեր ձեռնարկությունների տոքսիկ թափոնները գետերն են լցվում։ Այդ ջուրն այնուհետեւ մեզ մոտ է հոսում։ Ի՞նչ կասեք այս մասին։
– Ադրբեջանը եւ Հայաստանը հարեւաններ են եղել նաեւ անցյալում եւ վտանգավոր արտադրություններ ունեցել են նաեւ անցյալում։ Հասկանալի չէ, թե ինչու է այդ հարցը բարձրացվում այսօր, երբ Հայաստանում արդյունաբերություն գրեթե չի գործում։ Ես չեմ կարծում, թե ինչ-որ բան է փոխվել։ Եթե փոխվել է, ապա՝ դեպի լավը (բնապահպանության առումով)։ Հայաստանում արդյունաբերության շատ փոքր մասն է գործում։ Ես առիթ չեմ տեսնում հենց այսօր այդ հարցը բարձրացնելու։
– Պարզապես մեր գիտնականները Հայաստանից եկած ջրի մեջ հայտնաբերել են տարրեր, որոնք բնության մեջ գոյություն չունեն, ավելի ճիշտ՝ դրանք քիմիական պրոցեսների արդյունքում են առաջանում։
– Ես որպես ձեր հարեւան երկրի առողջապահության նախարար, ուրախ կլինեի ունենալ այդ տվյալները, առավել եւս՝ ձեր գիտնականների ահազանգը եւ Կլոր սեղան կազմակերպել ձեր գիտնականների հետ։ Ես ուրախ կլինեի աջակցել դրան, եթե միայն մի փոքրիկ, թեկուզ անուղղակի ինֆորմացիա ունենայի։ Ես հրավիրել եմ ե՛ւ ձեր բժիշկներին, ե՛ւ բնապահպաններին։
– Նման հանդիպումներին կհրավիրվե՞ն արդյոք լրագրողներ եւ կապահովվի՞ նրանց անվտանգությունը։
– Ինչ Կլոր սեղան՝ առանց լրագրողների։ Իսկ անվտանգությունը միշտ էլ ապահովվում է նման դեպքերում։
Գրի առավ
Ա. ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԸ
