Թե ինչ զարգացում ունեցավ, երբ Գավառի բնակիչը մասնակցեց «Ադամանդ» բորսայի դասական աճուրդին

Աճուրդների կազմակերպման, անցկացման թեմաներն առհասարակ հետաքրքրում են միայն նրանց, ովքեր մասնակցում են կամ խնդիրներ ունենալու դեպքում հայտնվում են դատարանում, վիճարկելու համար աճուրդային գործարքները:

Գրետիկ Բալաբեկյանը նրանցից մեկն էր, ով մասնակցել էր աճուրդներից մեկին:
Ապա հայտնվել դատարանում: Նրա հայցն ընդդեմ «Ա. Ի. Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիա» հիմնադրամի` գույքը վերադարձնելուն պարտավորեցնելու եւ գումար բռնագանձելու պահանջների մասին, Աջափնյակ եւ Դավիթաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանն անցյալ տարի բավարարել է մասնակի:
Դատարանը պարտավորեցրել է հիմնադրամին՝ Գ. Բալաբեկյանին հանձնել ընդհանուր հինգ լոտերով գնված ապրանքները, իսկ հայցը գումարի բռնագանձման պահանջի մասով՝ մերժել է:

Գ. Բալաբեկյանը Երեւանի ապրանքահումքային «Ադամանդ» բորսայում 2015 թ. օգոստոսի 12-ին կայացած աճուրդում` դասական աճուրդի եղանակով, գնել է հիմնադրամի կողմից վաճառքի հանված 880.000 ՀՀ դրամ արժողությամբ գույք:

Կողմերի միջեւ ստորագրվել է սակարկության արդյունքների մասին արձանագրություն, համաձայն որի՝ Բալաբեկյանը հիմնադրամից գնել է վերոնշյալ աճուրդի լոտերով վաճառված հաստոցները, մեքենաները: Սակայն գնորդին հանձնվել է ապրանքի միայն մի մասը, իսկ նրա պահանջին՝ ամբողջ գույքը հանձնելու վերաբերյալ՝ հիմնադրամը գրությամբ պատասխանել է, թե. «աճուրդային եղանակով իրականացված հաստոցների վաճառքը ճանաչվել է չկայացած՝ շուկայական արժեքը որոշելիս թույլ տրված սխալի պատճառով»:

Առաջին ատյանի դատական գործընթացների ժամանակ գնորդը նաեւ հայտնել էր, որ ինքը կրել է այլ վնասներ նույնպես, կատարվել են լրացուցիչ 180.000 դրամի աշխատանքներ:
Նա դատարանից պահանջում էր իրեն տալ աճուրդում գնված մնացած ապրանքները, հատուցել պարտավորության ոչ պատշաճ կատարման արդյունքում պատճառված վնասը` 180.000 ՀՀ դրամը:

Ի դեպ, «Ա. Ի. Ալիխանյանի անվան ազգային գիտական լաբորատորիա» հիմնադրամն էլ ներկայացրել էր հակընդդեմ հայց: Պատասխանող կողմում ինքնուրույն պահանջներ չներկայացնող երրորդ անձ «Ակսոն» ապրանքահումքային բորսա սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության եւ «Ադամանդ» ապրանքահումքային բորսա սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության` գործարքն անվավեր ճանաչելու եւ անվավերության հետեւանքներ կիրառելու պահանջների մասին դատարանը մերժել էր:
Ուշադրության արժանի էր այն, որ աճուրդից հետո պատասխանող հիմնադրամը իր գրությամբ անվավեր է ճանաչում պայմանագրի մասը կազմող հարկային հաշիվը, որին հայցվորը փոխանցել էր 880.000 ՀՀ դրամը, ինչը Գ. Բալաբեկյանի գնահատմամբ՝ հակասում է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի բովանդակությանը եւ խախտում հայցվորի իրավունքները եւ օրինական շահերը: Գնորդին ուղարկված գրությամբ հայտնվել է, որ «աճուրդային վաճառքը պատասխանողը ինքնիրավ կերպով ճանաչել է չկայացած, այն դեպքում, երբ բորսայի իրավասության հարց է դա, իսկ բորսան նման գործողություն չի արել»: Ի դեպ, օրենսդիրը հստակ սահմանել է չկայացած աճուրդների չկայացած համարելու դեպքերը «Հրապարակային սակարկությունների մասին» ՀՀ օրենքի հոդված 15-րդով, որը դժվար թե աճուրդում իր ապրանքները վաճառքի հանողները չիմանային:
Համաձայն վերոնշյալ իրավակարգավորման, եթե լոտը չի վաճառվում, այդ թվում` ոչ մի գնորդ չներկայանալու դեպքում, ինչպես նաեւ եթե հաղթող ճանաչված անձը եւ (կամ) աճուրդի կազմակերպիչը հրաժարվում է սակարկությունների արդյունքների մասին արձանագրությունն ստորագրելուց, ապա տվյալ լոտի վերաբերյալ աճուրդը համարվում է չկայացած: Աճուրդը չկայացած համարվելու դեպքում հաջորդ աճուրդի պայմանները, այդ թվում` մեկնարկային գինը, կարող են փոփոխվել:

Յուրաքանչյուր հաջորդ աճուրդ կազմակերպվում եւ անցկացվում է նույն օրենքով սահմանված ընդհանուր կարգով:

«Ինչպես տեսնում ենք՝ օրենսդիրը պատվիրատուին ապրանքի գինը որոշելուց, գնորդի եւ աճուրդի կազմակերպչի կողմից արձանագրությունը ստորագրելուց հետո աճուրդը չկայացած ճանաչելու իրավունք չի ընձեռում:

Առուվաճառքի պայմանագիրը լինելով կոնսենսուալ պայմանագիր՝ կնքված է համարվում համաձայնությունը ձեռք բերելու պահից` մասնավորապես այդպիսին ստորագրելու պահից, ինչը ապահովագրում է կողմերին կամքի կամայական դրսեւորումներից, ինչպիսին կատարել է եւ կատարում է պատասխանող կողմը»,-դատական նիստի ժամանակ հայտնել էր գնորդը:

Դատարան ներկայացված փաստաթղթերի համաձայն, աճուրդին վաճառված իրը ըստ վարձակալության պայմանագրի` «GAZ» մակնիշի բեռնատարով տանելու եւ 20 օր վարձակալելու համար յուրաքանչյուր օրվա արժեքը եղել է 40.000 ՀՀ դրամ:
Գնորդի վառելիքի ծախսը Գավառից- Երեւան կազմել է ամեն անգամ 50.000 ՀՀ դրամ:
Հայցվորը կրել էր վնաս, քանի որ պայմանավորվածության համաձայն գնացել է, որպեսզի հաստոցները վերցնի, սակայն պատասխանողի կողմից դրանք չեն տրամադրվել:
Հիմնադրամը բողոքարկել է դատարանի վճիռը:

ՌՈՒԶԱՆ ՄԻՆԱՍՅԱՆ

«Առավոտ»

12.01.2017