Փետրվարի 16-ից մարտի 2-ը Երեւանում երկրորդ անգամ կանցկացվի Ազգային թատերական ստեղծագործական միավորման «X» փառատոնը: Այս մասին երեկ տեղեկացրին փառատոնի նախագահ Ռուբեն Բաբայանն ու գեղարվեստական ղեկավար Արա Խզմալյանը: Նախորդ փառատոնը կայացել է անցյալ տարի եւ կոչվել է «2007X»: Մասնակցել է 7 թատրոն՝ 8 ներկայացմամբ: Այս տարի մասնակցում է 18 թատրոն, որից 2-ը՝ մարզային՝ Գյումրիից եւ Վանաձորից: Փառատոնի անունը որոշել է Ռ. Բաբայանը, իսկ բացատրությունը տվեց գեղարվեստական ղեկավար Ա. Խզմալյանը. «Մեզ թվում է, որ արվեստներից ամենաանկանխատեսելին մնում է թատրոնը: Կարող ես անել շատ արժեքավոր մի բեմադրություն, բայց դա տապալվի, քանի որ հանդիսականի սպասումներն այլ էին: Անկանխատեսելիության համար էլ փառատոնը կոչել ենք «X»: Պարոն Խզմալյանը ավելացրեց, որ, նախաձեռնելով այս փառատոնը, իրենք խնդիր ունեն կրթված հանդիսականին ու հասարակության կրթված խավին ներգրավելու թատրոն: Սա այսօրվա ամենալուրջ խնդիրներից մեկն է, որը կլուծվի միայն նրանց անմիջական մասնակիցը դարձնելով: «Փառատոնը նպատակ ունի նաեւ լուծելու հետեւյալ հարցը. տարիներ շարունակ՝ անկախացումից հետո, մարդիկ բեմադրություններ են արել, մեղմ ասած, անպատասխանատու ստեղծագործական հոգեբանությամբ: Ներկայացումները մի քանի անգամ խաղացել են, եւ շատ ներկայացումներ անցել են անարձագանք: Մենք անցյալ տարվա փորձից հասկացանք, որ նման քննարկումները՝ ե՛ւ բաց հրապարակային, ե՛ւ մասնագիտական, բարձրացնում են ստեղծագործողների պատասխանատվության զգացումը: Այսինքն՝ գիտեն, որ տարվա մեջ կա գոնե մեկ օր, երբ իրենց բեմադրությունները պիտի դառնան հրապարակային քննարկման նյութ, դրանց մասին պետք է խոսեն ոչ միայն քննարկման ժամանակ, այլեւ դրանից հետո: Սա նկատելիորեն աշխուժացնում է թատերական մթնոլորտը»,- հավելեց Ա. Խզմալյանը: Փառատոնի նախագահ Ռ. Բաբայանի խոսքերով՝ «X»-ն ունի մի քանի չափանիշ, որոնց անպայման պետք է համապատասխանեն բոլոր թատրոններն ու ներկայացումները: Ներկայացումն անպայման պետք է բեմադրված լինի 2008-ին: Թատրոնն ինքն է որոշելու, թե որ ներկայացումն է մասնակցելու փառատոնին եւ յուրաքանչյուր ներկայացումից հետո տեղի է ունենալու ներկայացման քննարկում: Դա արվում էր նաեւ անցյալ տարի, սակայն մի քիչ ավելի լայն շրջանակներում: Քննարկումներին ներկա կլինեն թատերագետներ, թատերական նկարիչներ, կոմպոզիտորներ, դրամատուրգներ եւ, միանշանակ, նաեւ լրագրողներ: Եվ այս ամենն այն պատճառով է, որպեսզի խոսակցությունը լինի ավելի մասնագիտական: «Երկար ժամանակ Հայաստանում թատերագիտություն-թատերական վերլուծություն-թատերական պրակտիկ գործունեություն կապը իրարից անջատված էին: Այդ կամուրջը պետք է անպայման գործի, քանի որ դա մի ճանապարհ է, որը կզարգացնի այդ ոլորտը: Թատերագիտությունը միշտ շարժվում է թատրոնի հետ միասին: Այդ պատճառով այս քննարկումներին ակտիվորեն մասնակցելու են ոչ միայն պրոֆեսիոնալ, այլեւ երիտասարդ թատերագետները, Թատերական ինստիտուտի թատերագիտական ֆակուլտետի ուսանողները եւ ԳԱԱ թատերագիտության եւ կերպարվեստի բաժինների աշխատակիցները»,- ասաց Ռ. Բաբայանը: Փառատոնը լինելու է ոչ մրցութային, քանի որ, տնօրենի խոսքերով, դա առողջացնում է ներքին մթնոլորտը: Փառատոնը երբեք չի դառնա միջազգային, քանի որ Հայաստանում արդեն կա մի քանի այդպիսի փառատոն՝ «ՀայՖեստ», «Արմմոնո» կամ «Շեքսպիրյան»…
