Իրանի միջուկային ծրագրերի սահմանափակման համապարփակ ծրագրի ստորագրող մյուս հինգ երկրների և Իրանի բուռն ջանքերն այդ համաձայնագրի փրկելու համար շարունակվում են։ Համաձայնագիրը ստորագրվել է 2015 թվականի ամռան՝ ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, Չինաստանի, Գերմանիայի, Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի, Եվրոմիության և Իրանի կողմից։
Նախորդ շաբաթ ԱՄերիկայի Միացյալ Նահանգների նախագահ Դոնալդ Թրամփը կատարելով իր հնչեցրած սպառնալիքները, այդ համաձայնագրից հետ վերցրեց իր երկրի ստորագրությունը և խոստացավ 90-180 օրվա ընթացքում վերականգնել Իրանի Իսլամական պետության դեմ առկախված ծանր պատժամիջոցները․ պատժամիջոցներ, որը սպառնում է ծունկի բերել Իրանի տնտեսությունը, նավթարդյունաբերությունը և բանկային համակարգը։
Թրամփը համաձայնագիրը ստորագրած մյուս երկրներին նախապես հայտնել էր, որ կամ վերանայեն համապարփակ ծրագրի որոշ կետերը ( Իրանի հրթիռային ծրագրերի սահմանափակումը և մի շարք այլ կետեր ևս ներառեն այդ համաձայնագրում), կամ ԱՄՆ-ն կհեռանա միասնական այդ ծրագրից։
Եվրոպական երկրներն այժմ սաստկացրել են իրենց ջանքերը, որպեսզի պաշտպանեն իրենց երկրների բիզնես շահերը և շրջանցեն ամերիկյան մոտալուտ պատժամիջոցները։ Նրանք բանակցում են նաև Թեհրանի հետ։ Իրանի արտաքին գործերի նախարար Զարիֆը շրջագայություն է սկսել դեպի Չինաստան, Ռուսաստան և Եվրոպական մայրաքաղաքներ, որպեսզի փրկի 2015 թվականի համաձայնագիրը և 6+1 ձեւաչափին փոխարինի 5+1 ձևաչափը։
Մյուս կողմից ակտիվացել է Իրանի նախագահ Ռոհանիի ներքին ընդդիմությունը, որը պահանջում է դուրս գալ նշված համաձայնագրից և վերսկսել միջուկային ծրագրի իրագործումը։ Իսլամական հեղափոխության պահապան զորքի հրամանատարը բանակցության շարունակելը համարել է զուր ջանքեր և պահանջել է հիմնվել սեփական ուժերի վրա, իսկ խորհրդարանում ցուցադրաբար վառել են ԱՄՆ-ի դրոշը և Իրանի միջուկային ծրագրերի սահմանափակման համապարփակ ծրագրի պատճենը։
ԱՄՆ արտաքին գործերի նախարար Մայք Պոմպեոն CBS-ին տված հարցազրույցում կրկնել է իր երկրի ղեկավարի պահանջը և եվրոպացիներին առաջարկել է նոր համաձայնագիր նախապատրաստել Իրանի հետ կնքելու համար, որտեղ պետք է սահմանափակվեն Իրանի միջուկային ծրագրերը՝ հրթիռային ծրագրերը և՝ մասնակցությունը Մերձավոր արևելյան երկրների ներքին գործերին։
Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ տիկին Մեյնը երեկ հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի նախագահի հետ, ելքեր է առաջարկել առկա համաձայնագիրը փրկելու համար․ նման նախաձեռնությամբ հանդես են եկել նաև Եվրոմիությունը, Գերմանիան և Ֆրանսիան․
Իրանի պահպանողական ուժերի խոսափող «Քեյհան» օրաթերթը ակնարկելով եվրոպացիների այս ակտիվության իր խմբագրականում գրել է․ «Իրանի համար նոր ձեռնաշղթա են պատրաստում»։
Տիգրան ԴԱՎԹՅԱՆ
