Ֆրանսայի վարչապետին կատարած յայտարարութիւնները բնականաբար կ՛արտացոլացնեն իր երկրի արտաքին քաղաքականութեան ուղղութիւնները: Հայկական գործօնին նկատմամբ Փարիզի դիրքորոշումները քաղաքական տրամաբանութեամբ կ՛ընկալուին այդ պարունակին մէջ:
Ակնկալելի էր, որ վարչապետը խօսի Հայաստանի անկախութիւնը, ժողովրդավարութիւնը, գերիշխանութիւնն ու տարածքային ամբողջականութիւնը պաշտպանելու հրամայականի մասին:
Առաջադրանքի այս բաղադրիչները ընդհանուր ընկալումով Ազրպէյճանի վտանգին ուղղուած ըլլալով, այս պարագային նոյնքան ուղղուած են Ռուսիոյ: Ֆրանսական կամ ընդհանրապէս եւրոպական ու արեւմտեան ընկալումով Հայաստանի անկախութեան, գերիշխանութեան եւ ժողովրդավարութեան սպառնացողը Մոսկուան է: Նոյնիսկ տարածքային ամբողջականութեանը թերեւս, եթէ այնպէս վերլուծենք, որ Արեւմուտքը կ՛ընդդիմանայ Սիւնիքի ճանապարհի թէական բացումի պարագային ռուսական ուժերու վերահսկողութեան:
Համոզիչ կը դառնայ այս մօտեցումը, որովհետեւ պաշտպանելու յանձնառութեան անմիջապէս կը հետեւի միւս միտքը: Ըստ վարչապետին Ռուսիան կը ցանկայ պատժել Հայաստանը իր խաղաղութեան ձգտման, իր ինքնիշխանութեան նկատմամբ յարգանքի, այն սկզբունքներուն համար, որոնք Մոսկուան կ՛անարգէ Ուքրանիոյ մէջ:
Կարդացեք նաև
Այս տրամաբանութեամբ խաղաղութիւնը արգելակողը Մոսկուան է. այսինքն` արգելք է, որ Եւրոպական Միութեան միջնորդութեամբ ընթանան բանակցութիւնները, եւ կնքուի խաղաղութեան պայմանագիրը: Ուքրանիոյ հետ համեմատումը ահազանգային է: Դարձեալ թիրախը Ռուսիան է: Ըսել կ՛ուզուի, որ Ռուսիան կ՛ուզէ երկրորդ Ուքրանիոյ վերածել Հայաստանը, որուն դիմաց Հայաստանը պաշտպանութեան կարիք ունի:
Այս բոլորէն ետք է, որ կարգը կու գայ Ազրպէյճանին, ուր դարձեալ Մոսկուան պատասխանատուութեան առջեւ կը դրուի: Կը շեշտուի, որ Մոսկուան չէ դատապարտած Պաքուի կողմէ ուժի կիրարկումը Արցախի մէջ, որ պատճառ դարձած է հայաթափման, մարդասիրական աղէտի յառաջացման, ռուս խաղաղապահ ուժերու ներկայութեան: Ուղերձը այն է, որ ռուս խաղաղապահ առաքելութիւնը ձախողած է տարածաշրջանին մէջ:
Բնականաբար չէ մոռցուած նաեւ Երեւանի միանալը Միջազգային քրէական դատարանին, որ նկատուած է Երեւանի կողմէ առնուած կարեւորագոյն քայլ` ժողովրդավարութեան եւ իրաւական պետութեան կայացման գործընթացին մէջ:
Այս բոլորը ուղենիշեր են Ֆրանսա-Հայաստանի Հանրապետութիւն կամ առհասարակ Պրիւքսել-Երեւան համագործակցութեան խորացման քաղաքականութեան, որ քաղաքական տրամաբանութեամբ արագօրէն կ՛ընկալուի ռուսական ազդեցութենէ դուրս բերման գործողութիւններու շարք:
Ամէնէն ուշագրաւը այն է, որ Ֆրանսայի վարչապետը Ազրպէյճանէն պահանջած է իր ուժերը հեռացնել Հայաստանի բռնագրաւուած տարածքներէն:
Այս պահանջը սեպտեմբեր 2022-ի ներխուժման գործողութիւններէն ետք հնչած էր թէ՛ Միացեալ Նահանգներէն եւ թէ՛ Եւրոպական Միութենէն: Ապա, հետզհետէ մարած էր եւ տեղի տուած համեմատաբար չէզոք յայտարարութիւններու, միջնորդական առաքելութեան վերստանձնման ճիգերու շրջածիրին մէջ:
Պաքու-Մոսկուա դիրքորոշումներու համատեղման կամ գործակցութեան դրսեւորումներու տեսանելիութեան զուգահեռ այս պահանջը կը թուի, որ պիտի վերարծարծուի:
Այս մէկը եւս կրնայ առնչուած ըլլալ ռուսական թիրախ խփելու քաղաքականութեան: Ըսելու համար, որ ՀԱՊԿ-ի պարտականութիւնն էր զսպել ներխուժումը կամ հակազդել ներխուժման, մինչ առ այսօր նոյնիսկ գնահատական չէ տրուած այս կառոյցին կողմէ կատարուածին: Հետեւաբար Երեւանը ոչ միայն իր անդամակցութիւնը սառեցնելու հիմնաւորում ունի, այլ նաեւ ընդհանրապէս դուրս գալու այդ կառոյցէն:
«Ա.»
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Ազդակ» օրաթերթի այս համարում
