Ուշացած
խոստովանություն Արժանին պետք է հատուցել ԵԽԽՎ-ում Հայաստանի
պատվիրակության անդամ Արմեն Ռուստամյանին, որի հնչեցրած գնահատականները ոչ այլ ինչ
են, քան աննախադեպ սթափ ինքնաքննադատություն: Կատակ բան չէ. կոալիցիոն կոչված իշխանության
մաս կազմող Դաշնակցության ներկայացուցիչն արձանագրում է. «Իհարկե, ԵԽ փաստաթղթում
որոշ բարեփոխումներ եղան, մասնավորապես ինչ-որ տարանջատում է նկատվում Հայաստանի
եւ ԼՂ-ի միջեւ, այն էլ՝ շնորհիվ հանգամանքի, որ նման իրավիճակ գոյություն ուներ 1992-ին:
Բայց սա նշանակում է, որ անդամակցության հինգ տարիների ընթացքում մենք կորցրել ենք
մեր դիրքերը Ղարաբաղի հարցում, եւ դա պետք է լուրջ հետեւությունների տեղիք տա»: Փորձենք
մի փոքր լարել մեր հիշողությունը եւ մտաբերել, թե ովքեր են Հայաստանում իշխել վերջին
հինգ, եթե չասենք՝ ութ տարիների ընթացքում: Միանգամայն ճիշտ է՝ «ազգային» եւ «ազգընտիր»
նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը՝ իր ոչ պակաս «ազգային» զանազան մանր ու մեծ սատարիչ կուսակցություններով
հանդերձ, որոնց շարքում էր նաեւ նույն Դաշնակցությունը: Մարդը պարզից էլ պարզ խոստովանում
է՝ «հինգ տարիների ընթացքում մենք կորցրել ենք մեր դիրքերը»: Սակայն ՀՅԴ-ի համար
ամենացավոտը, թերեւս, Ռուստամյանի խոստովանության հաջորդ հատվածն է, որում վերջինս,
ըստ էության, 1992 թվականը համարում է ղարաբաղյան հարցի առումով շատ ավելի նպաստավոր:
Հիշեցման կարգով նշենք, որ այդ ժամանակ Հայաստանի ղեկավարը Ռ. Քոչարյանը չէր… Վերջապես,
Ռուստամյանը եզրահանգում է անում. «Այս ամենը պետք է լուրջ հետեւությունների տեղիք
տա»: Ամենեւին հասկանալի չէ, սակայն, թե ում է ուղղված նրա հորդորը եւ ով պետք է
անի անհրաժեշտ հետեւությունները: Ռ. Քոչարյա՞նը: Բայց չէ՞ որ հենց վերջինս, ղարաբաղյան
գործընթացները հայկական կողմի համար խիստ աննպաստ համարելով, թքեց մեր նորանկախ երկրի
Սահմանադրության վրա եւ Ղարաբաղը փրկելու ինչ-որ անհասկանալի «հաղթողական» ծրագրերով
տեղավորվեց Հայաստանի նախագահի պաշտոնի մեջ: Գուցե Վարդան Օսկանյա՞նը պետք է եղածից
հետեւություններ անի: Այդ դեպքում ցավալի կլիներ մտածելը, որ ԵԽԽՎ ընդունած այս խայտառակ
բանաձեւի միակ պատասխանատուն արտգործնախարարն է, որին, ի դեպ, այդ պաշտոնում Իլհամ
Ալիեւը չի նշանակել, այլ՝ նույն Ռոբերտ Քոչարյանը: Գուցե հենց իրենք՝ կոալիցիա՞ն,
ու այդ թվում՝ դաշնակնե՞րը պետք է «լուրջ հետեւություններ անեն»: Բայց ի՞նչն էր նրանց
խանգարում այդ անել քիչ ավելի վաղ, երբ Քոչարյանի «ազգային» քաղաքականության արդյունքում
Եվրոպայում դեռեւս այսչափ փչացած չէր ղարաբաղյան խնդրի էության ընկալումը: Ռուստամյանը
վստահ է, որ Բաքուն այսպիսով մարտական գործողությունների քարտ-բլանշ ստացավ Եվրոպայից,
ուստիեւ չի բացառում, որ դեպքերը հենց այդ սցենարով էլ զարգանան: Ցավալին այն է,
սակայն, որ վերջին տարիներին իշխանություններն իրենց դիրքերը կորցրել են ոչ միայն
Ղարաբաղի հարցում, եւ նոր պատերազմի դեպքում (Աստված մի արասցե) դժվար թե ժողովրդից
բարոյական աջակցություն ստանան: ՏԻԳՐԱՆ ԱՎԵՏԻՍՅԱՆ