«Սահմանադրական իրավունքի կենտրոնի» խորհրդում տեղի ունեցան «Սահմանադրական բարեփոխումների հայեցակարգի» նախագծի հիմնադրույթների թեմայով հանրային լսումներ:
Բանախոսներն էին սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի նախագահ, ՍԴ նախագահ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գագիկ Հարությունյանն ու «Սահմանադրական իրավունքի կենտրոնի» խորհրդի նախագահ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գեւորգ Դանիելյանը:
Սպասվում էր, որ հանրային լսումներին կմասնակցեն հանրապետության գլխավոր դատախազը, արդարադատության նախարարի տեղակալները, ԱԺ պետաիրավական հանձնաժողովից գոնե մի ներկայացուցիչ: Սակայն նման բան տեղի չունեցավ:
ՍԴ նախագահ Գագիկ Հարությունյանն անդրադարձավ գործող սահմանադրության թերություններին, կառուցվածքին, որը համարեց անհասկանալի, հոդվածներին, որոնք «կարգախոսային» էին, ոչ հստակ, խրթին ձեւակերպումներով, եւ այդ իսկ պատճառով խնդիրներ են առաջացնում իրավակիրառական պրակտիկայում:
Կարդացեք նաև
Մասնավորապես, խոսքը վերաբերում էր իշխանության տարանջատման մասին հոդվածներին, տնտեսական հավասար մրցակցության, անձի, որ իրավունք ունի պատկան մարմիններին դիմելու եւ ողջամիտ ժամկետում պատասխան ստանալուն, կուսակցությունների ֆինանսական հաշվետվություններին, հրապարակային լինելուն: Վերջինի հետ կապված Գագիկ Հարությունյանն ասաց. «Օվկիանոսի ջուրը պետք չէ խմել, հասկանալու համար, թե այսօր ինչպես է»:
Սահմանադրության մեկ այլ հոդված էլ վերաբերում էր օրենսդիր մարմնի ներկայացուցիչներին, որոնք սահմանադրությամբ չպետք է զբաղվեն ձեռնարկատիրական գործունեությամբ:
Այստեղ շատերը ծիծաղեցին, ինչին ՍԴ նախագահն հակադարձեց. «Պետք է լաց լինել: Իրականում դա մեր ցավն է»:
ՍԴ նախագահը հիշեց, որ կուտակային կենսաթոշակների հետ կապված գործեց հանրագրի ինստիտուտը: Այսինքն, քաղաքացիները, որոնք խնդիրներ ունեին, եւ պատկան մարմիններին իրենց խոսքն էին հասցնելու՝ նրանց դիմումները կցվեցին գործին:
Սահմանադրությամբ յուրաքանչյուր անձ ունի դատական արդյունավետ պաշտպանության իրավունք: Այս գործող հոդվածի հետ կապված հանձնաժողովի նախագահը բերեց մի խոսուն օրինակ. նա ասաց, որ անցյալ տարվա սեպտեմբերի 18-ի որոշման համար ուսումնասիրել են 150 դատական ակտ, եւ ստիպված են եղել ՍԴ որոշման մեջ արձանագրել, որ անհրաժեշտ է իրավական մտածելակերպի փոփոխություն:
Գագիկ Հարությունյանը մեկժամանոց խոսքում անդրադարձավ նաեւ միջազգային փորձին: Միայն Գերմանիայի օրինակով սահմանադրական փոփոխությունների պատկերը հետեւյալն էր. 1949-ից մինչ օրս 229 փոփոխություն է եղել:
Ըստ Գ. Հարությունյանի, մեր սահմանադրությունը «կոշտ» է, քանի որ փոփոխությունները նախատեսվում են միայն հանրաքվեի միջոցով, կոշտ ընթացակարգով:
Մի առանձին անդրադարձ եղավ իրավունքի գերակայություն հասկացության վերաբերյալ:
Գ. Հարությունյանի կարծիքով կիսալուծումներն ու վտանգավոր չիրացվող սահմանադրական նորմերը չեն կարող հաջողություն արձանագրել բարեփոխումներում:
Անդրադառնալով ՍԴ դիմող սուբյեկտներին՝ Գ.Հարությունյանը տեղեկացրեց. 2006-ից հետո ՍԴ դիմել է միայն Օմբուդսմենը. «Մնացածը չեն դիմում, մտածելով, որ երկրում վիճակը լավ է»:
«Օրենքները պետք է լինեն կանխատեսելի: Հստակ, որոշակի: ՍԴ-ն ստիպված է եղել հաճախ մի շարք որոշումներում արձանագրել այդ ամենը: ՍԴ-ն ուսումնասիրել է օրենքներ, որոնց ընդունմանը ԱԺ-ում մասնակցել է երեք-չորս պատգամավոր, երեք-չորս լրագրող: Նման օրենքները հետագայում փորձանք են դառնում երկրի համար»,-ասաց Գ. Հարությունյանը:
Ռուզան ՄԻՆԱՍՅԱՆ
