«Ի-վի Քոնսալթինգ» ընկերությունը եւ «Տնտեսություն եւ արժեքներ» հետազոտական կենտրոնը այսօր ներկայացնում էին Հայաստանի ազգային մրցունակության հինգերորդ զեկույցը՝ «Աճի հրամայականը եւ խոչընդոտները» թեմայով:
Զեկույցում նշված տվյալների համաձայն, տնտեսական աճի հիմնական խոչընդոտներից են հանդիսանում միկրոռիսկերի կառավարման թերացումները: Իսկ զեկույցի՝ միկրոտնտեսական գործարար միջավայրում առկա թերությունների հետ կապված ռիսկերը բավականին բարձր են: Միկրոռիսկերի կառավարման հարցում թերությունների են հանգեցնում հարկային եւ մաքսային անբարեխիղճ վարչարարությունը, շուկայական անկատար մրցակցությունը, դատական համակարգի ոչ բավարար անկախությունը եւ փոքրամասնային բաժնետերերի իրավունքների պաշտպանվածության ցածր մակարդակը:
Արտահանման ծավալների մասին զեկույցում նշվում է, որ արտահանումը Հայաստանում վերելք է ապրել 2009-2013 թվականներին, սակայն այն զգալիորեն ցածր է ներմուծումից, որն էլ առաջացնում է երկրի ընթացիկ հաշվի պակասորդ: Արտահանումը բնութագրվում է կատարելագործվածության ցածր աստիճանով, ցածր դիվերսիֆիկացիայով, եզակիության անբավարար մակարդակով եւ աճի սահմանափակ հնարավորություններով:
Որոշակի լայն սպառման ապրանքների ներմուծման արդյունքում շուկայական ուժը ստեղծում է հզոր բիզնես խմբեր, որոնք գործում են տարբեր ոլորտներում՝ գտնվելով մեկ անձի հովանու ներքո: Զեկույցում, օրինակ` նշված է, որ շաքարի, հավի մսի, կարագի, էթիլային սպիրտի, ձեթի, բրինձի, ալյուրի եւ այլ ապրանքների ներմուծումը իրականացվում է միեւնույն բիզնես խմբի կողմից: Զեկույցի համաձայն, այս բիզնես խմբերը Հայաստանի տնտեսության բարգավաճող հատվածն են, ինչը թույլ է տալիս շրջանցել տնտեսական սահմանափակումները:
Կարդացեք նաև
Զեկույցում ներկայացված են 4 հիմնական սահմանափակումների տեսակներ, որոնք էլ խոչընդոտում են Հայաստանի կայուն տնտեսական աճին: Դրանք են՝
- Մարդկային կապիտալի ցածր որակը. Քանակական առումով Հայաստանը կրթված մարդկանց պակաս չունի: Աշխատուժի հետ կապված խնդիրներն արմատապես կապված են որակի հետ: Տնտեսության կողմից պահանջվող եւ ներկայիս կրթական համակարգի կողմից փաստացի առաջարկվող աշխատուժի որակների միջեւ էական ճեղքվածք կա:
- Անկատար մրցակցային միջավայր. Անարդար մրցակցային դաշտը եւ ստվերային տնտեսությունը ստեղծում են անբարենպաստ ազդեցություններ և՛ ընկերությունների , և՛ երկրի մակարդակով: Մրցակցային դաշտի առողջացումն ու բոլոր ընկերությունների համար հավասար դաշտի ստեղծումը կխթանեն Հայաստանում ձեռներեցության զարգացմանը:
- Հնարավորությունների բացահայտման պակաս. Հայաստանի տնտեսական աճի հեռանկարներն անխուսափելիորեն կապված են արտահանման հետ: Արտահանման եւ ներդրումների ներկա կառուցվածքը չեն նպաստում արտահանման նոր հնարավորությունների բացահայտմանը եւ նորարարությունների խթանմանը:
- Միաչափ ֆինանսական համակարգ. Աճի հիմնական խոչընդոտը ֆինանսական համակարգի միակողմանիությունն է: Այն թույլ չի տալիս ունենալ տնտեսության տարբեր հատվածների կարիքներին հարմարեցված բազմատեսակ գործիքներ: Տնտեսության աճը սպասարկելու համար անհրաժեշտ է ունենալ արդյունավետ եւ դիվերսիֆիկացված ֆինանսական համակարգ:
Էլյա ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
