ԳԱԱ Հայկական հարցի եւ Հայոց ցեղասպանության բաժնի վարիչ Արմեն Մարուքյանի համոզմամբ` Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի համահայկական հռչակագիրը հայկական հարցում շեշտադրման կարեւոր փոփոխություն է կատարել:
«Մինչեւ վերջերս ժողովուրդը պայքարում էր ցեղասպանության միջազագային ճանաչման համար եւ որոշակի հաջողություններ ձեռք բերվել են: Բայց ակնհայտ է՝ միջազգային ճանաչման գործընթացը չի հանգեցնում խնդրի հանգուցալուծմանը, մեզ համար ճանաչումը հանգուցալուծման հասնելու միջոցներից մեկն է, ոչ թե նպատակը: Թուրքիան այլ ելք չի թողել, քան խնդիրը տեղափոխել իրավական դաշտ: Առաջինը ռազամավարական համահայկական հռչակագիրն էր, որտեղ առաջին անգամ հայտարարվեց, որ ոչ միայն ճանաչման համար ենք պայքարում, այլեւ այդ հանցագործության հետեւանքների համար»,- այսօր «Դեբատ» ակումբում ասաց փորձագետը:
Օսմանյան կայսրության կողմից կատարված հանցագործության հետեւանքները, ըստ Արմեն Մարուքյանի, հինգն են. «Առաջինը՝ հայրենազրկումն է, երկրորդը՝ պատմաշակութային ժառանգության կորուստն է, ու Թուրքիայի կողմից մշակութային ժառանգության վերացման քաղաքականությունը այսօր էլ շարունակվում է: Հաջորդը՝ մարդկային եւ նյութական կորուստներն են: Նյութական կորուստները հսկայական են եղել, զանգվածային ունեզրկման քաղաքականություն են վարել: Ըստ Նուբար Պողոս փաշայի հաշվարկների՝ արեւմտյան հայությանը հասցված նյութական վնասը անցել է 19 միլիարդ ստերլինգից, չնայած սա պայմանական թիվ է ու չի կարելի վերջնական համարել: Այդ հաշվարկում նկատի չի առնվել թուրքական բանակի՝ Արեւելյան Հայաստան ներխուժման հետեւանքով հասցված վնասները, Կիլիկիայի, Բաքվի ու Զմուռնիայի հայությանը հասցրած վնանսերի չափը: Այսինքն, այդ ավելի քան 19 միլիարդը առնվազն քսան տոկոսով պետք է ավելացվի»:
Ըստ փորձագետի, Նուբար Պողոս փաշան, որպես վնասների չափ, 19 միլիարդ ստերլինգը ներկայացնելով, հաշվարկել էր միայն առաքելական համայնքի հայության կրած վնանսերի չափը, այսինքն, չէին հաշվարկվել բողոքական, կաթոլիկ համայանքին պատկանող հայերի վնասները:
Կարդացեք նաև
Նա ցեղասպանության հետեւանքներից նշեց նաեւ հայերին հասցված հոգեկան վնասները ու մինչ օրս Ցեղասպանության ժխտման քաղաքականության հետեւանքով հասցված հոգեբանական վնասները: «Պետք է հստակ գործողությունների ծրագիր ունենանք, որ իմանանք, թե ինչ մեխանիզմներով ենք գնալու այդ հետեւանքների վերացման ուղղության պահանջով»,-ասաց պարոն Մարուքյանը:
Արփինե ՍԻՄՈՆՅԱՆ
