ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԻՆ «ԿՈՂՈՊՏԵԼ» ԵՆ Ես բանասեր չեմ (ոչ էլ երաժիշտ), սակայն մանկուց սիրել եմ Թումանյանին, դաստիարակվել, ապրել նրա ստեղծագործություններով. նույնիսկ նրա կյանքին առնչվող յուրաքանչյուր մասունք, անգամ դրամբյանական բամբասանք հետաքրքրել են ինձ։ Վերջերս մի փաստի ականատես եղա։ 1998թ. Երեւանում հրատարակվել է «Պատանի դաշնակահարի ալբոմ» (2-րդ եւ 4-րդ դդ., կազմողներ՝ Լ. Ավետիսյան, Ա. Միրիջանյան)՝ մի վրիպակով։ Հենց առաջին էջին տպագրված եւ ցանկում էլ ֆիքսված է «Ախ, ինչ լավ են» (Ս. Նաղդյան) ստեղծագործությունը։ Այն դեպքում, երբ այդ ստեղծագործության ե՛ւ տեքստը, ե՛ւ երաժշտությունը Թումանյանինն են։ Թումանյանին քիչ թե շատ ճանաչողները գիտեն, որ «այդ հմուտ, հանճարեղ լոռեցին» նաեւ մեծ երաժիշտ, երգահան կարող էր լինել։ Եվ նա այդ գործնականում ապացուցեց 1902թ.՝ գրելով հիշյալ երգի տեքստը եւ երաժշտությունը։ Իհարկե, ես չեմ ցանկանում նսեմացնել Ս. Նաղդյանի անուրանալի ծառայությունը՝ այս հրաշալի երգը մշակելու, նորոգելու եւ ավելի գեղեցիկ դասական տեսքի բերելու առումով։ Կարծում եմ, ալբոմը կարելի էր ձեւավորել այսպես. «Տեքստը եւ երաժշտությունը՝ Հ. Թումանյանի, մշակումը՝ Ս. Նաղդյանի»։ Երաժշտական գրականության մեջ ընդունված է նաեւ հետեւյալ ձեւը. երաժշտությունը՝ Կոմիտաս-Ասլամազյանի։ Ի տարբերություն մեզ, ռուսները հետեւողական, իմաստուն, հեռահար գործելաոճ են որդեգրել իրենց մեծերի, հատկապես Պուշկինի ստեղծագործական ժառանգության, կյանքի, կենցաղի հանդեպ, հաճախ հետին թվով՝ չեղած ֆանտաստիկ բարեմասնություններով օժտելով իրենց երեւելիներին: ԱԼԲԵՐՏ ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ