«Լրագրողների միավորում» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը 2015-ի ավարտին ամփոփում է տարին մամուլի ազատության, լրագրողների մասնագիտական գործունեության և խոսքի ազատության տեսանկյունից:
2015-ը հարուստ էր ներքաղաքական իրադարձություններով, որոնք առանց լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների մասնակցության չեն անցնում, որոնք էլ իրենց հերթին ուղեկցվել են խոչընդոտներով:
Չնայած այս ամենին, ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը 2015-ի ավարտին հանդիպելով լրատվամիջոցների ներկայացուցիչների հետ նշել էր. «Լրագրողական ազատությունները ՀՀ–ում շատ մոտ են ժամանակակից առաջադեմ պահանջներին, և սա մեծ ձեռքբերում է»:
«Լրագրողների միավորում» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը համամիտ չէ ՀՀ նախագահի ձևակերպման հետ հետևյալի պատճառով:
1. «Անազատ» մամուլ: Ժողովրդավարության, քաղաքական ազատության և մարդու իրավունքների ոլորտներում հետազոտություններ իրականացնող Freedom House ամերիկյան ոչ կառավարական կազմակերպությունը հրապարակել է մամուլի ազատության վերաբերյալ 2014թ. զեկույցը: Ընդհանուր առմամբ, այս տարվա զեկույցում ներառված է 199 երկիր, որից 63-ը (32%) գնահատվել է «ազատ», 71-ը (36%)՝ «մասամբ ազատ», 65-ը (32%)՝ «անազատ»։ Հայաստանը 135-րդ տեղում և 61 միավորով գտնվում է «անազատ» մամուլ ունեցող երկրների շարքում, որտեղ գտնվում են նաև Թուրքիան, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանը…: Այնինչ, հարևան Վրաստանը 48 միավորով հայտնվել է 93-րդ հորիզոնականում և ներառվել է «մասամբ ազատ» երկրների ցանկում։
Կարդացեք նաև
2.Հունիսի 23-ը դեպքերը: 2015-ի հունիսի 23-ին Բաղրամյան պողոտայում լրագրողների նկատմամբ իրականացված բռնությունները, մասնագիտական գործունեության խոչընդոտը իշխանության ներկայացուցչի կողմից ևս մեկ անգամ փաստում են Հայաստանում լրագրողական ազատություն գոյություն չունի:
Ավելին, նույնիսկ Հայաստանում գրեթե բացակայող արդարադատության պարագայում Բաղրամյան պողոտայի դեպքերով հարուցվել է քրեական գործեր ՀՀ քրեական օրենսգրքի 164-րդ հոդվածի 2-րդ մասով(Լրագրողի մասնագիտական օրինական գործունեությանը խոչընդոտելը կամ նրան տեղեկություններ տարածելուն կամ տարածելուց հրաժարվելուն հարկադրելը` որոնք կատարել է պաշտոնատար անձն իր պաշտոնեական դիրքն օգտագործելով)
և 185-րդ հոդվածի 1-ին մասով (Ուրիշի գույքը դիտավորությամբ ոչնչացնելը կամ վնասելը, որը զգալի չափերի վնաս պատճառել):
3.Ընդդեմ Հայաստանի մեկ գործ կա Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում: «Չորրորդ իշխանություն» թերթի լրագրող Անի Գևորգյանը ոստիկանությունում իր դեմ կիրառված բռնության փաստի դեպքով դիմել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան:
4.Խտրական վերաբերմունք լրատվամիջոցների նկատմամբ: Հայաստանում սա փաստ է, ընդ որում պետության առաջին դեմքի մակարդակով: ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը դեկտեմբերի 2-ին հանդիպել էր միայն ութ հեռուստաընկերության 12 ներկայացուցիչների հետ: Բացի այդ, ՀՀ նախագահի աշխատակազմը հավատարմագրում է իր յուրային լրատվամիջոցի լրագրողին:
5. Խոչընդոտներ հանրաքվեի ընթացքում: 2015թ. դեկտեմբերի 6-ին տեղի ունեցած սահմանադրական հանրաքվեի ժամանակ ևս խոչընդոտվել է լրագրողների մասնագիտական գործունեության իրականացումը:
Մասնավորապես թիվ 9/11 տեղամասից հանձնաժողովի նախագահը ստիպել է դուրս հանել մի քանի լրագրողի:
36/39 տեղամասի /Շիրակի մարզի Սառնաղբյուր համայնք/ հանձնաժողովի նախագահ Արփինե Խաչատրյանը հրաժարվել «Ասպարեզ» օրաթերթի ներկայացուցչին գրանցելուց:
26/16 տեղամասում /Չարենցավան/ ժամը 12.02-ի դրությամբ ՏԸՀ անդամները սպառնացել են տեղամասից հեռացնել «Ասպարեզ» կայքի լրագրող Սոնա Թադևոսյանին:
ՀՀԿ վստահված անձը բռնություն է գործադրել «iLur.am» լրատվական կայքի լրագրողի նկատմամբ, կոտրել է տեսախցիկն ու վնասել լրագրողի վկայականը:
Կոմիտասի շուկայի մոտ տեղակայված «Այո»-ի շտաբներից մեկի մոտ ՀՀԿ անդամ ներկայացող մի կին տևական ժամանակ կոպտորեն խոչընդոտել է «Ազատություն» ռադիոկայանի լրագրողի աշխատանքը, հրել, քաշքշել և թքել լրագրող վրա՝ նրան թույլ չտալով մոտենալ շտաբին:
Նշենք, որ այս ամենը հաշվի առնելով՝ լրագրողական ազատությունները ՀՀ–ում մոտ չեն ժամանակակից առաջադեմ պահանջներին, որովհետև նրանք վերահսկվում են:
Նշենք նաև, որ մամուլի ազատության վարկանիշը կազմվում է երեք համապարփակ կատեգորիաների վերլուծության հիման վրա՝ իրավական դաշտը, քաղաքական միջամտությունը լուսաբանման գործընթացին և տեղեկատվության հասանելիությանը, ինչպես նաև տնտեսական ճնշումները լրատվական նյութերի տարածման գործընթացի և բովանդակության վրա:
Հաշվի առնելով վերը նշվածները, Հայաստանն այս երեք կատեգորիաներում էլ առաջընթաց չի գրանցել, հետևաբար հեռու է լրագրողական ազատությունների ժամանակակից առաջադեմ պահանջներից և 2016-ին սպասել առաջընթացի մամուլի ազատության ոլորտում, պարզապես անհիմն է:
2015-ին լրագրողները բազմաթիվ խոչընդոտների են հանդիպել: «Լրագրողների միավորում» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը 2016-ին ցանկանում է իրական առաջընթաց մամուլի ազատության ասպարեզում,որովհետև մամուլի ազատությամբ է պայմանավորված իրական խնդիրների արձանագրումն ու լուծումը, հետևաբար նաև պետության առաջընթացը:
«Լրագրողների միավորում» իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպություն
