Փաստաբանների հայտարարությունը՝ ՀՀ Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածուի ընտրության վերաբերյալ

Հայտարարություն

ՀՀ Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածուի ընտրության ընթացակարգի վերաբերյալ

26.04.2018թ․ Հայաստանի Հանրապետության նախագահ Արմեն Սարգսյանը Սահմանադրական դատարանի դատավորի թափուր տեղի համար առաջադրել էր թեկնածու: Այդ առաջադրման կապակցությամբ մտահոգությամբ հանդես էին եկել ավելի քան 30 հասարակական կազմակերպություններ[1], ինչը և դիմումի տեսքով ներկայացվել էր Հանրապետության նախագահին և Ազգային ժողովին:

04.05.2018թ. Հանրապետության նախագահի առաջադրած թեկնածուն չընտրվեց Ազգային ժողովի կողմից[2]՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ չէին պահպանվել մի շարք ընթացակարգային և թեկնածուին առաջադրվող պահանջներ:

Անհրաժեշտ է ի սկզբանե թոթափել այն թյուր կարծիքը, որ Ազգային ժողովի կանոնակարգ սահմանադրական օրենքի 141-րդ հոդվածի 8-րդ մասով սահմանված տասնօրյա ժամկետում Հանրապետության նախագահը պարտավոր է առաջադրել նոր թեկնածու։ Սահմանադրությամբ Հանրապետության նախագահին վերապահված՝ նոր թեկնածու առաջադրելու ժամկետային սահմանափակման նպատակը չի կարող գերակշռել Սահմանադրությամբ սահմանված Սահմանադրության պահպանության շահի նկատմամբ: Բացի դրանից, Ազգային ժողովի կանոնակարգ սահմանադրական օրենքի կարգավորման առարկան չի ընդգրկում Հանրապետության նախագահի լիազորությունների եւ պարտականությունների կարգավորումը: Ուստի Հանրապետության նախագահը չի կարող գերապատվություն տալ Ազգային ժողովի կանոնակարգ սահմանադրական օրենքով նախատեսված ԱԺ աշխատանքի կազմակերպման տեխնիկական պահանջներով՝ ի վնաս իր սահմանադրական հիմնական խնդրի լուծման:

Վերոնշյալը ոչ միայն անհրաժեշտ, այլև միակ հնարավոր ձևաչափն է, որն ի զորու է երաշխավորելու իրավաբանական համայնքում բարձր որակավորում և հեղինակություն  ունեցող մասնագետներից հավասար և արդար մրցակցության արդյունքում թափանցիկ և հրապարակային ընթացակարգերով թեկնածուի ընտրությունը: Դժվար է պատկերացնել մասնագիտական որակների և անձնական հատկանիշների բարձր ստանդարտների համապատասխանող որևէ մասնագետի, որը պատրաստակամություն կդրսևորի ստանձնելու նման բարձր պաշտոն ստվերային պայմանավորվածությունների արդյունքում։ Էլ ավելի դժվար է պատկերացնել, որ այդպիսի ճանապարհով ընտրված դատավորը երբևէ կունենա անկախ ու անկողմնակալ գործելու կարողություն:

Դատարանների ձևավորման և դատավորների ընտրության մրցութային ընթացակարգերը ինչպես ազգային, այնպես էլ միջազգային իրավունքում և պրակտիկայում ընդունված ստանդարտներ են, որոնք կոչված են ապահովելու ինչպես մասնագիտական և անձնական  բարձր որակներ ունեցող թեկնածուների ընտրությունը, այնպես էլ նրանց անկախությունն ու համապատասխան դատարանների հեղինակությունը:

Նկատի ունենալով վերոգրյալը և նպատակ ունենալով ապահովելու Սահմանադրությամբ սահմանված իրավունքներն ու սկզբունքները՝ Հանրապետության նախագահն իր լիազորությունների շրջանակներում կարող է և պետք է ձևավորի մրցութային հանձնաժողով, որը չպետք է օժտված լինի պետաիրավական լիազորություններով և, հանդիսանալով խորհրդակցական մարմին, իրականացնի հավասարության և արդարության սկզբունքներին համապատասխանող թափանցիկ և հրապարակային մրցույթ և Հանրապետության նախագահին ներկայացնի խորհրդատվական կարծիք մրցույթին մասնակցած հավակնորդների վերաբերյալ, որոնցից և Հանրապետության նախագահն Ազգային ժողովի ընտրությանը կառաջադրի իր ընտրությամբ լավագույն թեկնածուին, իսկ Ազգային ժողովն, իրեն վերապահված լիազորության շրջանակներում, հիմք ընդունելով խորհրդատվական մարմնի եզրակացությունը և Հանրապետության նախագահի առաջադրումը, քննարկման և քվեարկության արդյունքում կընտրի Սահմանադրական դատարանի դատավոր:

Կարևոր է նկատի ունենալ, որ միայն վերը նշված չափանիշներին և սկզբունքներին համապատասխանող ընթացակարգով թեկնածուի ընտրությունն ու առաջադրումը կապահովի Ազգային ժողովի կողմից Սահմանադրական դատարանի դատավորի ընտրության սահմանադրաիրավական բովանդակությունը՝ Ազգային ժողովին տրամադրելով առաջադրված թեկնածուին Սահմանադրական դատարանի դատավորի պաշտոնում ընտրելու հարցում բոլոր անհրաժեշտ և բավարար հիմքերը: Նշվածը պարտադիր նախապայման է ինչպես իշխանությունների հավասարակշռման և փոխադարձ զսպման սահմանադրական սկզբունքի, այնպես էլ Ազգային ժողովին վերապահված՝ Սահմանադրական դատարանի դատավորի ընտրության լիազորության բովանդակության ապահովման տեսանկյունից:

Վերոնշյալ հանձնաժողովը պետք է համալրված լինի հեղինակավոր իրավաբաններով, վայելի հանրային վստահություն և համապատասխանի անկախության և անկողմնակալության չափանիշներին: Խորհրդատվական հանձնաժողովի հնարավոր կազմը կարող է բաղկացած լինել հանրային բարձր հեղինակություն վայելող իրավաբաններից՝ ընտրված քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների կողմից, որոնց առաջադրումը ևս կարող է իրականացվել իշխանության տարբեր թևերի ներկայացուցիչների (Կառավարություն, Բարձրագույն Դատական Խորհուրդ և այլն) կողմից։:

Խորհրդատվական հանձնաժողովը հավակնորդների մրցույթի արդյունքում պետք է խորհրդատվական կարծիք ներկայացնի թեկնածուների վերաբերյալ՝ հիմք ընդունելով նման ընտրությունների նկատմամբ կիրառելի պահանջները եւ ընթացակարգերը:

Լիահույս ենք, որ Հանրապետության նախագահը, հիմք ընդունելով վերոգրյալը և առաջնորդվելով Սահմանադրական դատարանի բարձր հեղինակության ապահովման անհրաժեշտությամբ, կանսա քաղաքացիական հասարակության, այդ թվում՝ մասնագիտական համայնքի ներքորստորագրյալ ներկայացուցիչներիս պահանջին և ձեռնամուխ կլինի հավասարության և արդարության սկզբունքներին համապատասխանող թափանցիկ և հրապարակային ընթացակարգով Սահմանադրական դատարանի դատավորի թեկնածուի ընտրության և առաջադրման գործընթացին՝ հիմնված բարձր հեղինակություն վայելող հանձնաժողովի խորհրդատվության վրա:

Հայտարարությանը միացած փաստաբաններ.

1. Մուշեղ Շուշանյան, արտոնագիր 387
2. Լուսինե Հակոբյան, արտոնագիր 1203
3. Տիգրան Եգորյան արտոնագիր՝ 1187
4. Դիանա Գրիգորյան, արտոնագիր՝ 717
5. Քրիստինա Բեյբության, արտոնագիր 1849
6. Դավիթ Գյուրջյան, արտոնագիր՝ 1897
7. Մարգարիտա Գյուլումյան, արտոնագիր’ 1940
8. Անի Գինոսյան, արտոնագիր՝ 1939
9. Հրանտ Դավթյան, արտոնագիր՝ 521
10. Տիգրան Աբրահամյան, արտոնագիր 1347
11. Գարիկ Մալխասյան, արտոնագիր՝ 838
12. Կիմա Սարյան, արտոնագիր՝1249
13. Արմեն Սողոմոնյան, արտոնագիր՝ 771
14. Ալլա Սարգսյան, արտոնագիր՝ 2371
15. Հրաչ Քոչարյան, արտոնագիր՝ 2027
16. Հասմիկ Պետրոսյան, արտոնագիր՝ 2215
17. Ծովինար Բալայան, արտոնագիր՝ 1929
18. Արամազդ Կիվիրյան, արտոնագիր՝ 800
19. Արայիկ Պապիկյան, արտոնագրի՝ 970
20. Արմեն Հայրապետյան, արտոնագրի՝ 1787
21. Մարատ Կոստանյան, արտոնագիր՝ 552
22. Գևորգ Դավթյան, արտոնագիր՝ 520
23. Հայկ Սանոյան, արտոնագիր՝ 2047
24. Փիրուզա Վարդանյան, արտոնագիր՝ 2128
25. Մարո Խաչատուրյան, արտոնագիր՝ 1434
26. Երվանդ Վարոսյան, արտոնագիր՝ 776
27. Անահիտ Չիլինգարյան, արտոնագիր՝ 1518
28. Նաիրա Սահակյան, արտոնագիր՝ 555
29. Նինա Կարապետյանց, արտոնագիր՝ 551
30. Գոհար Պետրոսյան, արտոնագիր՝ 1838
31. Հայարփի Սարգսյան, արտոնագիր՝ 1926
32. Մարիամ Քյանդարյան, արտոնագիր՝ 1915
33. Վահե Հովսեփյան, արտոնագիր՝ 919
34. Նունե Դանիելյան, արտոնագիր` 1847
35. Անետա Սարգսյան, արտոնագիր` 1836
36. Մոնիկա Մարգարյան, արտոնագիր՝ 841
37. Շուշանիկ Թադևոսյան, արտոնագիր՝ 1995
38. Արտակ Նավասարդյան, արտոնագիր՝ 2115
39. Հենրիկ Մարտիրոսյան, արտոնագիր՝ 2110
40. Լուսինե Բակումյան, արտոնագիր՝ 125
41. Հովհաննես Չամսարյան, արտոնագիր՝ 1078
42. Տանյա Հակոբյան, արտոնագիր` 1722
43. Դավիթ Խաչատուրյան, արտոնագիր՝ 2205
44. Անահիտ Սաղաթելյան, արտոնագիր՝  656
45. Քրիստինա Գևորկյան, արտոնագիր՝   1125
46. Վահագն Մարտիրոսյան, արտոնագիր՝ 1486
47. Լուսինե Մարտիրոսյան, արտոնագիր՝ 579
48. Հայկանուշ Պարսամյան, արտոնագիր՝ 1519
49. Տիգրան Սարգսյան, արտոնագիր՝ 2004
50. Օլգա Սաֆարյան, արտոնագիր՝ 53
51. Մերի Գևորգյան, արտոնագիր՝ 894
52. Արթուր Այվազյան, արտոնագիր՝ 156
53. Վարդան Առաքելյան, արտոնագիր՝ 995
54. Հերմինե Միքայելյան, արտոնագիր՝ 1733
55. Սեդա Սողոմոնյան, արտոնագիր՝ 2125
56. Տաթևիկ Ասատրյան, արտոնագիր՝ 1764
57. Զարուհի Թամազյան, արտոնագիր՝ 1424
58. Երեմ Սարգսյան, արտոնագիր՝ 1268
59. Վարազդատ Ասատրյան, արտոնագիր՝ 1376
60. Լուսինե Սահակյան, արտոնագիր՝ 999
61. Գեորգի Մելիքյան, արտոնագիր՝ 1798
62. Մարգարիտա Պողոսյան, արտոնագիր՝ 1923
63. Սերգեյ Գրիգորյան, արտոնագիր՝ 2321
64. Արմինե Կարապետյան, արտոնագիր՝ 1831
65. Ռոբերտ Դավթյան, արտոնագիր՝ 1714
66. Թեհմինե Հովսեփյան, արտոնագիր՝ 1214
67. Արմեն Սարգսյան, արտոնագիր՝ 1130
68. Սյուզաննա Մալխասյան, արտոնագիր՝ 746
69. Հայկ Սողոմոնյան, արտոնագիր՝ 1538
70. Լիպարիտ Սիմոնյան, արտոնագիր՝ 37
71. Արմինե Կարապետյան, արտոնագիր՝ 1831
72. Արմինե Հարությունյան, արտոնագիր՝ 1041
73. Զորայր Հարությունյան, արտոնագիր՝ 1981

Հայտարարությանը միացած հասարակական կազմակերպություններ

1. «Իրավունքի Եվրոպա միավորում» ՀԿ
2. Հելսինկյան ասոցիացիա իրավապաշտպան ՀԿ
3. «Սոցիալական արդարություն» ՀԿ
4. «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» ՀԿ
5. Իջևանի ՔԵԿ
6. Կապանի ՔԵԿ
7. Արտաշատի ՔԵԿ
8. «Հանուն կայուն մարդկային զարգացման ասոցիացիա», ՀԿ
9. «Տնտեսական իրավունքի կենտրոն» ՀԿ
10. «Տաթևիկ» ՀԿ

Սույն հայտարարությունը մնում է բաց միանալու համար:

[1] https://www.ela.am/index.php?route=news/article&news_id=172

[2] https://www.azatutyun.am/a/29208084.html