Սահմանադրական փոփոխությունների նախագծի հանրային քննարկումների ժամանակ բանախոսները հիմնականում անդրադառնում են սահմանվելիք պետական կառավարման ձևի և մարդու հիմնական իրավունքների ու ազատությունների հիմնահարցերին՝ ուշադրություն չդարձնելով ձևավորվելիք դատական համակարգի հիմնախնդիրներին:
Դատական համակարգի հնարավոր ձևափոխումների մասին զրուցեցինք «Սարգսյան իրավաբանական խումբ» իրավաբանական միավորման ղեկավար Տիգրան Սարգսյանի հետ:
-Պարոն Սարգսյան, որքանո՞վ են կարևորվում դատական համակարգում նախատեսվող փոփոխությունները և ի՞նչ կտա այն մեր հասարակությանը:
-Սահմանադրությամբ ամրագրված ամենաբարձր արժեքներն անգամ ոչինչ են, եթե մենք չունենք արդարադատություն : Ցանկացած դատական համակարգ չէ, որ ունակ է ապահովել արդարադատության իրականացումը : Սահմանադրական փոփոխությունների նախագծով փորձ է արվում դատական համակարգի բարեփոխման իմիտացիա անել:
Կարդացեք նաև
-Ի՞նչ իմիտացիայի մասին է խոսքը : Չկա ՞ որևէ էական փոփոխություն:
-Չնայած դատական համակարգում առկա խորը ճգնաժամին՝ նախագծով ոչինչ չի արվել իրականությունը փոխելու համար : Արդյունքում, փոխվել են միայն դատական որոշ ինստիտուտների անվանումները՝ նույնը թողնելով դրանց կազմավորման կարգը, գործունեության եղանակը և լիազորությունների ծավալը : Կարծում եմ՝ սա ազնիվ մոտեցում չէ: Անթույլատրելի է դատավորի նշանակումը քաղաքական պաշտոն զբաղեցնող անձի կողմից : Այս դիտողությունը պարբերաբար անում է նաեւ Վենետիկի հանձնաժողովը :
–Պարոն Սարգսյան, վերջին ժամանակներս շատ ակտիվ քննարկվում էր երկատյան դատական համակարգ ունենալու հարցը : Քաղաքական պաշտոն զբաղեցնող անձանց ընդդիմանում էին դատական համակարգի ներկայացուցիչները՝ պնդելով, որ երկատյան դատական համակարգն անարդյունավետ կլինի : Ո՞րն էր այս հակամարտության էությունը, ինչու՞ սահմանադրական փոփոխություններով չնախատեսվեց դատական համակարգի նոր մոդել:
–Կարծում եմ՝ սա էլ դատական համակարգի բարեփոխումների իմիտացիայի ձև է : Մի կողմից գիտակցում են, որ հասարակությունը չի վստահում դատական համակարգին և փոփոխությունների պահանջ կա, մյուս կողմից էլ չեն ուզում գնալ փոփոխությունների, քանի որ դատավորի ներկայիս կախյալ և անպաշտպան վիճակը ձեռնտու է քաղաքական իշխանությանը:
–Ինչպե՞ս կարելի է նվաճել անկախ, անկողմնակալ և պրոֆեսիոնալ դատական համակարգ ունենալու իրավունքը :
-Սա միայն սահմանադրական կամ օրենսդրական լուծում պահանջող հարց չէ : Առաջին հերթին անհրաժեշտ է իրավունքների համար փաստաբանների միջոցով դատական ատյաններում ակտիվ պայքարող քաղաքացիներ ունենալ : Երբ քաղաքացին փաստաբանի օգնությամբ իրավունքի դաշտում կհաղթի ոչ պրոֆեսիոնալ դատավորին, քաղաքական իշխանությունը դատական համակարգի համար բարեփոխման հրահանգ կիջացնի : Դատական համակարգում առկա բազմաթիվ խնդիրների լուծման միակ ուղին ապօրինի դատական ակտերի համատարած բողոքարկումն է Եվրոպական դատարան:
Լուսանկարը՝ Տիգրան Սարգսյանի ՖԲ էջից:
