Ըստ ՀԲ մասնագետների՝ Ռուսաստանի տնտեսության յուրաքանչյուր 1 տոկոս անկումը Հայաստանի տնտեսական աճի տեմպը նվազեցնում է 0,6 տոկոսային կետով։ Կոնկրետ օրինակով խոսենք. եթե 2015 թվականին Հայաստանի ՀՆԱ աճը կազմեց 3%, իսկ Ռուսաստանում գրանցվեց 3%-անոց անկում, ապա կարող ենք ասել, որ դա մեր տնտեսական աճը նվազեցրել է 1,8 տոկոսային կետով։ Այսինքն՝ եթե Ռուսաստանը գոնե զրոյական աճով փակեր տարին, ապա մեր տնտեսությունը 3%-ի փոխարեն՝ կաճեր 4,8%-ով։
Սա չափազանց վատ է, քանի որ վկայում է մեկ երկրից մեր տնտեսական շատ խորը կախվածության մասին։
Ու այս տեսանկյունից նայելու դեպքում՝ խնդիրն այն չէ, որ ՌԴ-ի տնտեսական վիճակը վատանում է, տրանսֆերտներն էլ՝ նվազում։ Տրանսֆերտների նվազումը խնդիրների այսբերգի երևացող մասն է միայն։ Չմոռանանք, որ 2000-ականներին մենք բողոքում էինք տրանսֆերտների շեշտակի աճից, որի պատճառով դրամն արժևորվում էր և վնասում տեղի արտադրողներին։ Այսինքն՝ մեր տնտեսության համար և՛ տրանսֆերտների աճն է վնաս, և՛ նվազումը։ Մեր տնտեսությունն այս առումով նման է թմրամոլի, որին թմրանյութի կոնկրետ չափաբաժին է պետք։ Անհրաժեշտ քանակից քիչ լինելու դեպքում տնտեսությունն ընկնում է ցնցումների մեջ (ինչպես վերջին 1 տարում), շատ լինելու դեպքում առաջանում է «передозировка»-ի վտանգ (ինչպես 2000-ականներին):
Ու ՀՀ իշխանությունները, կառավարությունները, թեպետ տարիներ շարունակ խոսում են այս կախվածությունը վերացնելու անհրաժեշտության մասին, սակայն գործնականում տեղի է ունենում հակառակը՝ կախվածությունն ավելի է խորանում, իսկ կառավարություններն իրենց գործողությունները բխեցնում են «թմրանյութի» քանակի դինամիկայից։
Կարդացեք նաև
Ինչո՞ւ չեն թուլացնում այդ կախվածությունը՝ չե՞ն ցանկանում։ Ցանկանում են, սակայն չեն կարող։ Տնտեսական առումով կախվածությունն ամբողջությամբ վերացնել, իհարկե, հնարավոր չէ, և դրա կարիքն էլ չկա։ Սակայն թուլացնել և դուրս գալ վտանգավոր գոտուց հնարավոր է։ Դրա համար պետք է առավելագույնս օգտագործել տնտեսական աճի և զարգացման հնարավոր ներքին ռեսուրսները և Սփյուռքի հնարավորությունները։ Այդ պոտենցիալն ամբողջությամբ օգտագործել հնարավոր է, եթե բնակչությունը վստահություն ունի պետական համակարգի նկատմամբ։ Իսկ վստահության առանց այն էլ չնչին պաշարը գրեթե զրոյացել է նախորդ տարեվերջի սահմանադրական հանրաքվեից հետո։
Բաբկեն ԹՈՒՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «168 ժամ» թերթի այսօրվա համարում