Արտասահմանում, մասնավորապես՝ Եվրոպայում մարդիկ մեզ հաճախ հարցնում են՝ ո՞ր երկրից եք դուք: Շատերը կան, որոնց «Արմենիա» բառը ոչինչ չի ասում: Մի մասն էլ, հավանաբար, ինչ-որ բան հիշելով, ասում են՝ «A, Russia!»: Արժե՞ բացատրել, որ մենք հանրապետություն ենք, որը ժամանակին Խորհրդային Միության կազմում էր, իսկ հիմա իրավաբանորեն անկախ երկիր է: Թե՞… այլեւս չարժե: Մանավանդ որ՝ շարքային եվրոպացուն այդ պատմությունն առանձնապես չի հուզում:
Սովորական մարդուն պետք է մի երեւույթ, մի անուն, մի ապրանք, որը տվյալ երկրի միջազգային «բրենդն» է, որով նա այդ երկիրը կճանաչի: Դա այնքան էլ հեշտ գործ չէ: Ես, օրինակ, կդժվարանամ հիշել այդպիսի մի բրենդային երեւույթ, ենթադրենք, Սլովենիայի կամ Խորվաթիայի վերաբերյալ: Ինձ համար նրանք առաջին հերթին «նախկին Հարավսլավիա» են, ինչը, իհարկե, լավագույնս չի բնութագրում այդ հրաշալի երկրները:
Դուք կասեք՝ համեմատեցիր մեր հինավուրց ազգը այլ՝ ոչ հինավուրց ազգերի հետ: Որտե՞ղ էին խորվաթները, երբ մենք թատրոն ունեինք: Բայց դա մեր անհիմն ինքնասփոփանքն է՝ մեր հինավուրց լինելը մենք, կոպիտ ասած, ոչ մեկի վրա չենք կարողանում ծախել: Մինչդեռ միայն Խորվաթիայի Դուբրովնիկ միջնադարյան քաղաքը տարեկան այցելում է մոտ մեկ միլիոն զբոսաշրջիկ՝ նման թվի մասին մենք այսօր չենք էլ կարող երազել:
Երբ մի ֆրանսուհի ինձ հարցրեց, թե որտեղից եմ ես, փորձեցի մոտենալ այլ կողմից, խոսեցի Շարլ Ազնավուրի մասին: Զրուցակիցս անմիջապես արձագանքեց. նա, իհարկե, գիտեր Ազնավուրին եւ գիտեր, որ նա հայ է, բայց չգիտեր, թե որտեղ է գտնվում Հայաստանը: Իսկ, օրինակ, ճապոնացուն (կրթված, զարգացած) Շարլ Ազնավուրի անունը ոչինչ չէր ասում:
Կարդացեք նաև
«Ինչո՞վ է հայտնի ձեր երկիրը»,- երբեմն հարցնում են առավել հետաքրքրասեր եվրոպացիները: Քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն առաջի՞նն ենք ընդունել: Մասիս սա՞րն է մեր մոտից գեղեցիկ երեւում: Այդ երկու փաստերը կարող են լուրջ «բրենդ» հանդիսանալ, բայց այսօր առանձնապես խորը տպավորություն չեն թողնում արտասահմանցիների վրա՝ մենք առայժմ չգիտենք, թե ինչպես է պետք դրանք օգտագործել:
Մեր պղինձը կամ մոլիբդենը շարքային եվրոպացուն չի հետաքրքրում՝ չափից դուրս նեղ սպառման ապրանքներ են: Կոնյա՞կը, ծիրա՞նը՝ դրանք եվրոպական շուկայում գրեթե չկան: Ռուսաստանում՝ այո, կան: Թերեւս նաեւ այդ պատճառով ենք մենք մտել Մաքսային միություն:
Ցավոք, դու կարող ես հայտնի լինել նաեւ քեզ հետ պատահած դժբախտություններով: Իտալիայի հյուրանոցներից մեկի պորտյեն, բացելով մեր անձնագրերը, ասաց, որ վերջերս մի ֆիլմ է տեսել այն մասին, թե ինչ է պատահել մեր ազգի հետ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, եւ ավելացրեց. «It was very sad story»:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Հարգելի Արամ:
Դա այնքան էլ այդպես չէ: Իհարկե բրենդների ճիշտ ընտրություն է պետք անել, սակայն, օրինակ ծիրանը ոչինչ չի բնորոշի: Հավատացեք արտասահմանում այն շատ-շատ կա և առանձնապես բանի տեղ դնող էլ չկա: Ասել կուզի, մեզ ընդունելի և սիրելի բրենդները կամ անձնավորությունները չեն կարող առավելս ներկայացնել Հայաստանը: Քրիստոնեության հետ կարելի է դեռ հույսեր փայփայել: Օրինակ ես հաճելիորեն զարմացա, երբ մեր Կորեացի հարևանը ծանոթանալուց հարգանքով գլուխ տվեց և շեշտեց, որ հայերը առաջինն են ընդունել քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն: Այնպես որ դեռ ամեն ինչ կորած չէ:
Սեպտեմբերի 3-ի տխրահռչակ հայտարարությունից 11 օր անց մեր բազմաչարչար ժողովրդին վերջապես ներկայացվեց համապարփակ և անառարկելի մի փաստարկ.
՛՛ Կոնյա՞կը, ծիրա՞նը՝ դրանք եվրոպական շուկայում գրեթե չկան: Ռուսաստանում՝ այո, կան:՛՛:
Իսկ հաջորդ՝ եզրափակիչ միտքն ավելի հզեր էր, որն ինձ հիշեցրեց ՛՛Մայրիկ՛՛ ֆիլմից մի դրվագ՝ երբ ֆրանսացի աձնագրային պաշտոնյայի ձեռքի ԱՆՀԱՅՐԵՆԻՔ գրառումով կնիքը շեշտակիորեն իջավ
Աշոտ Մալաքյանի լուսանկարով փաստաթղթի վրա.
՛՛Թերեւս նաեւ այդ պատճառով ե ն ք մենք մտել Մաքսային միություն՛՛: Ինչպիսի՞ աճապարանք…
Համոզված եմ, որ շատ քաղաքականամերձ պատգամավորներ խանդից կուրացան…
Շատ դիպուկ դիտարկում:
Արամ Աբրահամյան, բան չունե՞ք պատասխանելու:
Այո, ես աճպարար եմ եւ ընդհարնապես վատն եմ: Երբ չի վիճարկվում իմ գրածի բովանդակությունը, այլ մեղադրանքներ են գրվում իմ հասցեին, ես այդ դիպուկ դիտարկումներին ուրիշ պատասխանելու բան չունեմ:
1) աճապարանք – գոյական, Շտապ, փոյթ:
Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի։ Անդրանիկ Վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998։ Էջ 15։
2) Աճապարանք – (Achaparanq) – Հոմանիշ` Արտորանք, շտապողականություն, փութկոտություն
https://vardanlibrary.wordpress.com/2012/02/03/%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%84/
Եթե մեր տեղ լինեք ինչ կասեք, լինելով Իրանի քաղաքացի Եւրոպայում մեզանից ոչ բրենդ հարցնող կա ոչ բնութաքիր հարցնող: Տեսնելով մեր անցաքրերը սկսում են աւելի լրջորեն վիզայի իսկությունը ստուգել եւ պիտի ուրախ լինենք որ գոնե ամեն ինչ բարով վերջանա եւ չբունաթագրվենք որպես տերորիստ :
Մենք մի մակնիշ /բրենդ/ էլ ունենք; Ոչ մի ազգ երևի չունի մեռյալներին հիշելուն նվիրված այդքան օր` մեռելոց: Ինչը մեզ բնութագրում է, ոչ միայն որպես հինավուրձ ժողովուրդ, այլ և դեպի անցյալը նայող և անցյալով ապրող ժողովուրդ:
Վերադարձնել «աբսալյուտիստ»- ական գաղափարը ազգին, որը մի ժամանակ եղել է երկրի միջազգային «բրենդ»- ը:
Իրականություն այն է,որ հարցնում են որտեղից եք եկել ,պատասխանում եմ Արմենիեն,նրանք նորԻց հարցնում են Ռումինեն, ցիգոնե,ասում եմ Արմենիա ,նրանք պատասխանում են ինչ տարբերություն դուք էլ աշխարհով մեկ ցվրված գողություն եք անու մ,նրանք էլ նմանապես:Ինձ գործի բերումով հաճախակի են կանչում քրիական թարգմանությունների,հայերը Եվրոպայում գողությունների առումով երորրդ տեղն են գրավում,առաջին տեղը ռումինացիներն են,իսկ երկրորդ տեղում վրացիները:Վրացիներին հարգում են Վրաստանի արտաքին քաղաքականության համար:Իմ միակ սփոփանքն այն է,որ ասում եմ սրանք բոշաներ են ,իրենց ազգը փոխել են դարձել են հայեր ու Քայզեր քրոնիկ գրքից 0րինակ եմ բերում,որ հայերն են հիմնադրել Բավարիան,Ավստրիան ու Անգլյան,փորձելով մեր ազգի դեմքը փրկել:Ջութակահար Սերգեյ Խաչատրյանի,Հասմիկ Պապյանի,Շառլ Անձնավուրի,Մխիթարյան Հենրիկի ,Շերի … անուները տալով փորձում եմ փրկել հայի անունը:ՄԻ խոսքով խորը հիասթափության մեջ եմ,չէի պատկերացնում ,որ մեր ազգի մեջ այսքան թափթփուկներ կան:Երբ հրապարակներում հնչում է Արամ Խաչատրյանի կամ Տիգրան Մանսուրյանի ստեղծագործությունները մի քիչ սփոփվում եմ:
I leave in United States of America for couple of decades now.
People around here know who Armenians are, not sure if they know where exactly Armenia is or care much about our history or religion. I have noticed that last couple of years when I am asked about my background or nationality, 90 percent of people remember Kim Kardashian. Did she become a “brand” that defines us and our country? How terrible is that? And you are talking about Russia, Aznavoor or apricot…
Արա, ախպերութուն ջան, որ ըտենց ա-մենք տեղով բրենդ ենք: Հա, տոշնի եմ ասըմ: Ալամ աշխար ման ենք գալըմ` ոչ Շեռժիկի պես նաչալնիկ կա, ոչ ԱԺ-ի նամն պառլամենտ: Բա Տիկոն`վարչապետ ա ախշատըմ: Ես իրա ինծիլիգենտ ջանին ղուրբան: Ամեն բանից հասկընըմ ա: Տոշնի են ասըմ`”Ամեն նարոդ իրա ղեգավաին արժանի յա”: Արա, էս էլ խո ես չեմ ասըմ`չուժոյ միտք ա:
Հարգելի Արամ,
Նախ Հայաստանի հայերը պետք է սովորեն, թե իրենք ովքեր են ու իրենց վարքով , պահվացքով ու գործունեւթյամբ չխայտառակեն իրենց նախնիներին, հետո նոր մտածեն, թե ինչ են ուրիշները մտածում իրանց մասին:
Վերջերս ամերիկացի կոլեգայիս հետ հեռուստահաղորդման վերաբերյալ զրուցելիս, իմիջի այլոց հարցրի նրան, գիտի արդյոք որ առագին գունավոր տրանսլյացիայի հեղինակը հայ է: Նա խիստ զարմացած ասաց որ ստույգ գիտի, որ դա առագին անգամ արվել է գերմանացիների կողմից: Մի քանի րոպե հետո, ես նրան ուղարկեցի վիկիպեդիայի նյութը Հովհաննես Ադամյանի մասին: Ցավոք այն ինչ ունենք, կարծես փոշով պատված լինի, երբեմն էլ “գողանում են” ինչպես որ եղավ Ռեյմոնդ Դամադյանի դեպքում: Նա էր գյուտարարը Մագնիսական Ռեզոնանսի մեքենայի, որ ամբողջ աշծարհում ունի լայն կիրառությում հատկապես կրծքագեղձի խոցի հայտնաբերման համար , բայց եղավ ինչպես լինում է շատ հաճախ. նոբելյան մրցանակը ստացան “ընտրյալները”:
https://en.wikipedia.org/wiki/Raymond_Vahan_Damadian
Ցավոք ընդհանրապես եթե տվյալ հայը օտարերկրյա քաղաքացի է, նրան որպես հայ չգիտեն: Օրինակները շատ են. Արամ Խաչատրյան,Այվազովսկի և այլն:
Մենք հավանաբար օր-օրի հասկանում ենք այն դառը իրականությունը, որը շրջապատում է մեզ:
Հակառակ դեպքում՝ անհիմն պաճառաբանություններով, կմեկնաբանեինք մեր այսօրվա ողորմելի վիճակը, հատկապես վերջին 10-15 տարում, երբ մեր ազգի բարգավաճելու համար երբեք չենք ունեցել այսքան բարենպաստ պայմաններ, բայց երկրի ներքին զավթիչները ժողովրդի հանդուրժողականությամբ իրագործեցին,՝ սպանություն, թալան, կոռուպցիայի բարձր դրսևորում և այլն: Նույնիսկ այսքանից հետո երբ տեսնում են դրսում ապրող հայրենակցի, առաջին հարցերից մեկը այն է լինում,՝ թե՛ -հայերին այդտեղ շատ են սիրում չէ՞: Լսելով հեգնանքով պատասխանը,՝ -շաաաատ, զարմանում են թե ինչու հայերին շատ չեն սիրում: Իսկ ես հարց տվողի վրա այնքան էլ չեմ զարմանում կամ զայրանում, քանի որ մեզ մոտ ձևավորված է մտածելակերպ, որ հենց այնպես կարելի է մարդու մեծարել կամ նույնիսկ դատապարտել, կախված՝ առաջին հերքին սոցիալական վիճակից, անկախ այն ամենից, թե՛ ինչպես է հասել այդ վիճակին: Կարծում եմ մեր ազգի նյութապաշտության բարձր դրսևորումն է, որը բոլոր հարաբերություններում՝ առաձնայինն է համարում:
Վերցնենք փակ շուկայի օրինակը: Ազգի գիտակից մասը պայքարում է, որ պատմաճարտարապետական կոթողը վերադարձնել իր հին տեսքի, որի կարևորութան մասին ավելորդ է խոսել: Մյուս մասը երկրի առաջին դեմքերի հետ միասին անամոթաբար լռությանբ
կամ վայնասունով պաշտպանում է մի օլիգարխի, որը բացի թալանից չի զբաղվել մի չնչին հայրենանվեր գործով, բացի նրանից որ այդ թալանից երբեմն բարեգործություն է անում նրանց, ում որ զրկել է իրենց քրտինքով,՝ մի կտոր հաց վաստակելուց: Մի քանի սափրագլուխներից բացի, որոնք արտաքինով էլ շատ նման են նույն գենետիկ ծագման, մնացած կանայք դառնացած իրենց
ճակատագրից, անգիտակից պաշտպանում են չարագործին, որը իբր իրենց աստվածն է: Իսկ աստծո պարվիրաններ մեզ փոխանցողները, որոնցով ավելի քան 1700 տարի պարծենում ենք
քար լռությամբ պաշտպանում են այս անառակաբատո քրեաօլիգարխիկ համակարգը, իբր իրենք
զբաղված են ազգին՝ լռությամբ հոգևոր սնունդ մատուցելով: Կարծես բոլորը հասկանում են, բայց շատ շատերը լուռ սպասում թե՛ վերջը ինչ է լինելու:
Հարգելի Արամ, դեռ մաքսային միության անդամ չենք դարձել, բայց ՛՛Առավոտ՛՛-ն արդեն նորովի է ՛՛մաքսազերծում՛՛ իրեն դուր չեկած քոմենթները: Ի՞նչ եղավ իմ Սեպտեմբերի 14, 2013 at 17:58 -ի մեկնաբանությունը:
Հարգելի Մարգար Մախսուդյան: Ձեր մեկնաբանությունը հայտնվել էր սփամի մեջ: Գտա եւ հրապարակեցի: Խնդրում եմ՝ մի շտապեք քաղաքական բնույթի մեղադրանքներ ներկայացնել՝ մինչեւ խնդիրը պարզաբանելը:
Կաշխատեմ շտապել դանդաղ, նույնիսկ դեպի հետ, ինչպես պառապանծ ղեկավարությունը:
Հարգելի Աննա Իսրայելյան: Կարծում եմ, որ բացի հայերենից այլ լեզուներով ՛՛Առավոտ՛՛-ի հայերեն տարբերակում մեկնաբանություններ տպագրելը ճիշտ չէ և կարող է դիտարկվել առնվազն որպես անուղղակի թողտվություն հայերեն լեզվի հակաքարոզչության տեսանկյունից, չէ որ կա ՛՛Առավոտ՛՛-ի անգլերեն և ռուսերեն տարբերակները և անգլերեն գրված մեկնաբանությունների տեղը իմ համոզմամբ անգլերեն տարբերակն է: Կարելի է նաև հեղինակների և Ձեր ընտրությամբ այլ լեզուներով խիստ արժեքավոր մեկնաբանությունները հայերեն տարբերակում տեղադրելիս թարգմանել:
Սիրելի հայրենակիցներ, ցավոք, պետք է խոստովանենք, որ հոդվածագիրը ճիշտ է: Բայց վերջերս էի Իտալիայում և երբ մի իտալացու հարցին ի պատասխան, ասացի , որ Հայաստանից եմ, նա իսկույն ասաց. ՛՛ ՕՕՕՕ, Հենրիկ Մխիթարյան ” : Այդ պահին մի մեծ ուրախություն անցավ սրտովս ու ես հասկացա, որ մեր գլխավոր բրենդը՝ մենք ենք: Այո, մենք ենք: Յուրաքանչյուր հայ իրենից մի տաղանդ է ներկայացնում, ուղղակի պետք է այդ տաղանդ բացահայտվի մեր մեջ: Սիրեք միմյանց ու մեր հայրենիքը, և հիշեք, հայրենիքը նրա համար չեն սիրում, որ այն հարուստ է կամ աղքատ, այլ նրա համար, որ այն քոնն է (ինչպես ասել էր Նժդեհը ):
Ձեր այս դրական գրառումից իսկապես հուզվեցի: Ուզում եմ հավատալ՝ դեռ կան այնպիսինները, որ մեր երկրի պատիվը գետնվող չեն տալիս և չենք ամաչում ավելորդ անգամ նշել, որ նա հայ է. իհարկե Քարդաշյանը բացառություն է: Իմ համոզմամբ՝ յուրաքանչյուր հայ Հայաստանից դուրս պետք է գիտակցի, որ նա Հայաստանի դեսպանն է: Ցավոք, եվրոպական խանութներում գողությամբ զբաղվող մեր հայրենակիցներին դա առանձնապես չի հուզում…
Աշխարհն,իրոք շուռ է եկել:Արամ ջան,եթե մենքլեհին, չեխին,կորեացուն ճանաչում ու ճանաչել ենք առան բրենդի հետ ասո
-ցացման,աօա կարիք չկա ,որ նրանք մեզ բրենդով ճանաչեն:Անձամբ ես նման դեպքերում փորձում եմ մարդուն ընկալելի դառնալ ըստ իր նախասիրության:Օրինակ, երեժշտություն սիրողին՝Խաչատրյան,Տերերըան, Ալան Հովհաննես,նկարչություն
սիրողին ՝Այվազովսկի,Շլդըան,Գառզու և այլն:Պատահել է որ իմանալով ՄԻԳ-ի գլխավոր կոնստրուկտոր Միկոյանի հայ լինելու մասին ՝ցնցվել են,բայց դա ոչինչ չի փոխի, եթե դիմացինդ չհասկանա, որդու այդ մշակույթը կրող ազգի ներկայացուցիչն ես:Հոգևոր շփում է պետ,որից հետո,ինչպես ասում էր գերմանացի ծանոթներիցս մեկը,նրան մի փոքր հայանում են:Դաստիչակված սերունդը նման խնդիր չի ունենա:
Միթէ այդքան կարեւոր է թէ օտարները ինչ մակարդակով ճանչնան մեզ?։ՆԱԽ ՑՈՅՑ ԿՈՒ ՏԱՅ որ ընդհանուր զարգացումի պակաս ունին։ դա իրենց հարցն է ։ցաւալի է որ բռնցկամարտիկ մը կամ ֆութպոլիստ մը իրենց ջրոտած ուղեղներուն մէջ աւելի շուտով տեղ կը գտնեն քան համայն միջին դարու մեծագոյն միսթիք`Նարեկացին ` Շնորհալին` Գրիգոր Մագիստրոս`Կոմիտաս կամ Սայաթ-Նովան—
Օտար մայթերու անցորդը նախնտրելի է որ մայթերուն վրայէն քալէ որ մեքենայի տակ չի մնայ ։
I lived on Cayman Islands for 6 years and was only Armenian on the island, among 100 other nationalities registered and working there. Naturally every one thought I was a Romanian, or Russian hearing me speaking with Russians or Ukrainians.I still remember my shock when a guest mentioned Kirk Kirkorian.
While working in Midwest in US, I was treated as an exotic fruit. Back in Samara in Russia, the whole reaction to Armenians was not very welcoming.
Meantime I am married to a German Swiss, and his family back in Switzerland had no idea who Armenians were. My 73 old father in law, who speaks no English, was happy to tell me on my second trip that he knew about Arthur Abraham.
Now I live in Calgary, Canada and the same reaction here.
I can say one thing, each and every Armenian is making and creating that image or a brand of nation. Unfortunately I came across to many Armenians both back home and abroad that I felt ashamed of. And the branding starts at home, when people do not leave their country unhappy, angry and in despair
Հարգելի Շուշան, հետաքրքրությամբ կարդացի մեկնաբանությունդ և հատկապես վերջին նախադասությունդ կարող է ամփոփիչ լինել սույն քննարկումների համար: Ձեր թույլտվությամբ կթարգմանեմ այն.
And the branding starts at home, when people do not leave their country unhappy, angry and in despair.
Եվ բրենդը սկսվում է տանից, որտեղ մարդիկ չեն լքում իրենց երկիրը դժբախտ, զայրացած և հուսահատ…
Երկրի բրենդը որոշվում է նրա հզորությամբ, աշխարհագրական միջավայրի վրա ունեցած ազդեցությամբ.Երբ հին Հռոմում հարցնում էին հայերի եվ Հայաստանի մասին,գիտեին,որ Տիգրան 2-ի երկիրն ու ժողովուրդն է;Նախկին խորհրդային կայսրության մի մասը եղած Հայաստանի մասին ինչ պատկերացում պիտի ունենան աշխարհագրական-քաղաքական գիտելիքներով աչքի չընկնող շարքային եվրոպացիք;Նախ տեղեկատվությոընը պարզապես ծայրահեղորեն անբավարար է եվ անորակ,եվ հետո՛,-դա նրանց եկամուտ չի բերում,որպեսզի հետաքրքրվեն,իմանան;Նորից հայտնվելով հին, ռուս-թաթարական փոսի մեջ,այս անգամ ՛՛Մաքսային միություն՛՛ հորջորջումով,մենք դեռ երկար ժ ամանակ դառնորեն հոգոց կարձակենք,որ մեր մասին չգիտեն;
Այն, որ քրիստոնեությունը առաջինը մենք ենք ընդունել, իմ խորին համոզմամբ, ուրախանալու բան չէ, լացելու բան է, այդ օրվանից այս հպարտ ու հզոր ազգը դառավ խեղճ ու անողնաշար: