Լրատվամիջոցները կրում են ազգային եւ հայրենասիրական կարեւորագույն առաքելություններից մեկը՝ նրանք ժողովրդավարական ազատ համակարգի հիմնարար հենասյուներից մեկն են՝ բռնապետությունները խորապես գիտակցում են, որ մեդիան վճռորոշ դեր ունի զանգվածներին որոշակի ուղղությամբ ուղղորդելու հարցում՝ ամբողջատիրական ռեժիմները վերահսկել են լրատվամիջոցները:
Համոզված, որ նրանք կարող են առաջնորդել զանգվածներին դեպի խաբեության աշխարհ՝ ամրապնդելու ռեժիմը՝ արդյունքը միշտ եղել է նույնը՝ ռեժիմը հասնում է իր հզորության գագաթնակետին, դուրս է գալիս վերահսկողությունից եւ անխուսափելիորեն ոչնչացնում է ինքն իրեն, իր վերելքի եւ անկման ընթացքում քարշ է տալիս երկիրը դեպի անկում եւ վերելքի, եւ անկման ժամանակ եւ ամբողջ ժամանակահատվածում լրատվամիջոցներն ուղեկցում են ողջ գործընթացին՝ բայց լռությամբ կամ ապատեղեկատվությամբ։
Այս ամենը մեծացնում է իմ հաստատակամ կառչածությունը՝ ամուր կանգնել եւ լինել մամուլի ամբողջական ազատությունը պնդելու բացարձակ ուղղափառ ջատագով, ախոյան եւ պաշտպան:
Ես հաճախ կրկնել եմ, որ ժողովրդավարությունը իդեալական չէ եւ այն գալիս է այնքան թերություններով, բայց դա նվազագույն տարբերակն է բազմաթիվ ուրիշ վատագույն տարբերակների մեջ, եւ այո, եւս մեկ անգամ կրկնում եւ շեշտում եմ, որ լավագույն լուծումը դրա թերություններին զանգվածների գիտակցությունն է։
Կարդացեք նաև
Ինչպես դեմոկրատիան երբեք զերծ չէ թերություններից եւ հոսքերից, նույն օրինաչափությամբ՝ ոչ միայն դիկտատուրաներն են արտադրում վերահսկվող լրատվամիջոցներ՝ ապատեղեկատվությամբ, կեղծ լուրերով, ստերով լեցուն, լուրերի մատուցման մեջ այս ամբողջ շեղումների առկայությունն առատ է նույնպես տեղեկատվություն ազատ մամուլով օժտված ժողովրդավարական երկրների ներսում:
Չնայած դրան, ճիշտ այնպես, ինչպես Ժողովրդավարության մեջ իմ ամուր հանձնառությունը՝ ես պնդում եմ, որ ազատ մամուլը չպետք է հնարավորինս սահմանափակումների ենթարկվի, քանի որ լուրերը՝ տեղեկատվությունն ու կարծիքները միշտ հեռանկարային եւ հարաբերական են։ Եթե ասենք՝ «եկեք սա սահմանենք որպես ճշմարիտ, այս մեկը՝ կեղծ», ապա այս մեխանիզմով շուտով կզարգանա մեկ այլ հիմնախնդիր՝ եւ շուտով ժողովրդավարությունը կխառնվի բռնապետության հետ եւ կհանգեցնի տոտալ քաոսի։ Հետեւաբար, մեդիայի ոլորտում էլ, այո, առաջարկում եմ նույն բանաձեւը, որ լրատվամիջոցները պետք է կիրառեն ինքնագիտակցություն, ինքնատիրապետում, ինքնակարգապահություն:
Մի քանի շաբաթ առաջ ես ինքս ինձ ասացի, որ մարդիկ, ում ես գտնում եմ իմ քաղաքական գծին զուգահեռ, կարող է չափազանցում են կամ թե ամեն ինչ մի քիչ բարելավվել է, նրանք այդքան էլ տոտալ մեդիա շրջափակման մեջ չեն, երբ ես տեսա համացանցում նրանց նախաձեռնություններից մեկը լուսաբանող տեսանյութեր, երբ նրանք փորձում էին մոտենալ մի ցույցի՝ քաղաքական այլ գծի համակիրների ներկայությամբ:
Չեմ կոնկրետանալու կամ մանրամասնելու, թե ով է մոտեցել, բայց, ըստ երեւույթին, մի քաղաքական խումբ «պատվիրակություն» է ուղարկել ցույցի, որտեղ մեկ այլ քաղաքական խմբի ներկայությունն ուժեղ է եղել, իսկ այս երկու խմբերն ունեն հակամարտությունների դառը քաղաքական պատմություն: Լրագրողների հարցին՝ այցի նպատակի վերաբերյալ՝ այցելող պատվիրակության անդամներից մեկը դրսեւորեց կառուցողական մոտեցում՝ հայտարարելով. «այո, մենք ունենք տարաձայնություններ, բայց կոնկրետ այս հարցում մենք բոլորս կարող ենք համաձայնության գալ, ընդհանուր եզրերում»:
Թվում էր, թե լրագրողը ցանկանում էր «միավորներ վաստակել» եւ նրա հարցերը ցույց էին տալիս գաղափարների անուղղակի մի շարք, որոնք կձեւակերպեին մեղադրանքներ, կասկածներ անկեղծ մտադրությունների նկատմամբ, սակայն առաջնորդը փորձում էր պահպանել դրական վերաբերմունքը եւ չներքաշվել անիմաստ վեճերի մեջ, բայց հարցերն ավելի վերածվեցին մեղադրանքների՝ կասկած գցելով։ «Ինչո՞ւ դու նախկինում չես եկել», հանկարծ չկարողացանք որոշել՝ նա լրագրո՞ղ է, թե՞ հակառակորդ խմբից կոչված քաղաքական խմբի անդամ։
Որոշ ժամանակ անց մի քանի ինտերնետային youtube ալիքներ, որոնք կենտրոնացած էին այս հատվածի վրա, ցույց էին տալիս, թե ինչպես են ցուցարարներից մի քանիսը փորձում վիճաբանություն սկսել, պահանջում են, որ այցելուները հեռանան, հանկարծ կարդացի վերնագրերը, որքան սխալ էի, վերնագրերը կենտրոնացած էին «միջադեպի» վերաբերյալ բացասական տպավորություն ներկայացնելով…
Զարմանալին այն է, որ ԶԼՄ-ների մի ստվար զանգված այսքան ժամանակ անտեսել է պատվիրակության քաղաքական ուժի գործունեությունը, չի լուսաբանել այն, բայց հենց որ լուր է գտել, որ կարող է կենտրոնանալ դրան բացասական տեսանկյունից՝ սկսեցին ինտենսիվ լուսաբանել ու կետրոնանալ այդ լուրի վրա: Բայց դա չէ խնդրի արմատը:
Իրական խնդիրն այն է, որ ԶԼՄ-ների մի մասը չի գիտակցում իր բարձրագույն առաքելությունը, չի ենթարկվում դրան, կարծես միտումնավոր եւ ամբողջ գիտակցությամբ ընտրում է գործել ճիշտ հակառակը, այսքան անպատասխանատու, ընտրում է նույնիսկ հակադրվել իր ազգային-հայրենասիրական եւ բարոյական առաքելությանը:
Լրատվամիջոցների բարձրագույն առաքելությունն ու ջանքերը պետք է կենտրոնանան կոնկրետ թիրախի վրա՝ փորձել միավորել, հակասական գաղափարներ հավաքել եւ փորձել գտնել ընդհանուր միջին դաշտ եւ եզրեր, ստեղծել ներդաշնակություն՝ կոնսենսուս, համաձայնություն, համերաշխություն, ազգային եւ հայրենասիրական միասնություն, այլ ոչ թե ստեղծել պառակտում, անհանդուրժողականություն, մերժում հայերի միջեւ։ Այն ունի ամենասուրբ ազգային պարտավորությունն ու պարտքը, փորձել հանդուրժողականություն ստեղծել՝ հայերին խթան հանդիսանալ, որպեսզի ընդունեն միմյանց՝ չնայած տարաձայնություններին:
Անցյալ շաբաթ մեր լրատվամիջոցների մի ստվար զանգված չապացուցեց ու չարդարացրեց իր պարտականությունը կատարելը, կենտրոնացավ տեսարանների վրա:
Եվ միեւնույն է՝ եթե մտադրությունն ու շարժառիթը քաղաքական էին, փորձելով ոչնչացնել կամ խարխլել մրցակից քաղաքական ուժի իմիջը, թե՞ այն շուկայական մոտեցում ուներ՝ ավելացնելու հեռուստադիտողների թիվը, «գրավիչ վերնագրով» տեղադրելով ագրեսիվ բնույթի վերնագրեր՝ երկուսի համար էլ պարտությունը հավասար է:
Որովհետեւ այդպիսի լրատվամիջոցները շատ ամոթալի արդյունք են գրանցել հայրենասիրական առաքելություններին դիմելու թեստի ժամանակ:
Պարտավոր են կրկնել դասը անհապաղ:
Պետրոս ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ
բլոգեր
«Առավոտ» օրաթերթ
31.05.2023
