Գիշերային քրտնարտադրությունը բավականին տարածված խնդիր է, որը տհաճ ու անհարմար լինելուց և քունը խանգարելուց բացի կարող է հուշել, որ օրգանիզմում ինչ-որ բան հարթ չի ընթանում։
Դիտարկենք առողջական այն խնդիրները, որոնք կարող են գիշերային քրտնարտադրության պատճառ դառնալ։
- Հորմոնալ փոփոխությունները, որոնք կարող են առաջանալ կնոջ օրգանիզմում դաշտանադադարի կամ նախադաշտանադադարի շրջանում, նախադաշտանային համախտանիշն ու նախադաշտանային դիսֆորիկ խանգարումը։
- Այնպիսի դեղամիջոցների կողմնակի ազդեցությունը, ինչպիսիք են օփիոիդները, ստերոիդները, ասպիրինը, որոշ ցավազրկողները, հակադեպրեսանտները և այլն։
- Քրոնիկ հիվանդությունները, ինչպիսիք են դիաբետը, թթվային ռեֆլյուքսն ու վահանաձև գեղձի գերակտիվությունը։
- Շնչառական վարակները՝ հարբուխը, գրիպը, քովիդ-19-ը,
- տագնապային խանգարումները,
- սթրեսը,
- քնի խանգարումները, օրինակ՝ քնի ապնոէն,
- հոգեակտիվ նյութերի, ալկոհոլի չարաշահումը,
- քաղցկեղի որոշ տեսակները, մասնավորապես լեյկեմիան ու լիմֆոման,
- տուբերկուլոզը,
- հիպերհիդրոզը։
Գիշերային քրտնարտադրության բուժումը կախված է առաջնային խնդրից, մասնավորապես անդրադառնանք նախադաշտանադադարի ու դաշտանադադարի շրջանում գիշերային քրտնարտադրության առաջացման պատճառներին ու բուժման եղանակներին։
Գիշերային քրտնարտադրությունը բավականին բնորոշ է կնոջ կյանքի այդ շրջանների համար, երբ օրգանիզմում նվազում է էստրոգենի, պրոգեստերոնի ու տեստոստերոնի արտադրությունը, և հենց հորմոնալ այդ փոփոխություններն էլ հանգեցնում են դաշտանային ցիկլի անկանոնության և ի վերջո՝ դադարի։ Այդ փոփոխությունները նաև այլ դրսևորումներ են ունենում, օրինակ՝ ազդում են օրգանիզմի՝ ջերմաստիճանը կարգավորելու ունակությունների վրա։ Դա կարող է բերել օրվա ընթացքում ջերմահորդանքի (տաք ալիքների) առաջացման և գիշերային քրտնարտադրության։
Կարդացեք նաև
Նախադաշտանադադարի ու դաշտանադադարի շրջաններին բնորոշ գիշերային քրտնարտադրությունից կարելի է ազատվել հետևյալ եղանակներով՝
- Բացահայտելով խնդիրն առաջացնող տրիգերներն ու դրանց կիրառումը բացառելով․ այդպիսիք կարող են լինել ալկոհոլը, կոֆեինը, ծխախոտը կամ կծու կերակուրը։
- Կառավարելով սթրեսը,
- սննդակարգը հարստացնելով բանջարեղենով, կալցիումով, սպիտակուցներով հարուստ մթերքներով,
- որոշ հավելումներ (կալցիում, վիտամին D) ընդունելով՝ բժշկի հետ խորհրդակցելուց հետո,
- ննջասենյակում զով ջերմաստիճան ապահովելով։
Ըստ նպատակահարմարության բժիշկը կարող է նաև հորմոնալ թերապիա նշանակել, որը կօգնի հաղթահարել դաշտանադադարին բնորոշ այլ ախտանշանները ևս։
Նշենք, որ գիշերային քրտնարտադրությունը դաշտանադադարից հետո կարող է ևս մոտ մեկ տարի պահպանվել։
Ծանուցում․ նյութն ընդհանուր տեղեկատվական բնույթի է և չի կարող ծառայել որպես հիմք ախտորոշման համար։
Պատրաստեց Մարինե ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆԸ
Աղբյուր՝ Cleveland Clinic
