«Սպասվելիք հանրաքվեն շատ խոցելի է: Արդյոք հասարակությունը տեղյա՞կ է սպասվելիք բոլոր փոփոխություններին՝ իհարկե, ոչ: Քննարկման առարկա են դարձրել միայն նախագծի քաղաքական մասը՝ իշխանությունների ձեւավորման հետ կապված փոփոխությունները 4-7-րդ գլուխներում: Բայց չի խոսվում մնացած փոփոխությունների մասին, որոնք շատ ավելի կարեւոր են, քան քաղաքական բլոկը: Խոսքը 2-րդ գլխին է վերաբերվում՝ մարդու իրավունքների եւ ազատությունների վերաբերյալ, որոնք նվազեցված են»,- սեպտեմբերի 24-ին Գործընկերություն հանուն բաց հասարակության ինստիտուտի կազմակերպած Սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի հետ կապված հանրային քննարկման ժամանակ այսպիսի տեսակետ հայտնեց փաստաբան Հայկ Ալումյանը:
Նա վստահեցրեց, որ չպետք է 1 քվե նախատեսվի 200 փոփոխությունների համար. «Դեմ քվեարկելով՝ դուք դեմ եք քվեարկում այն փոփոխությանը, որոնց սկզբունքորեն կողմ եք: Իսկ կողմ քվեարկելով՝ կողմ եք լինում այն փոփոխություններին, որոնց դեմ եք: Ինչ էլ քվեարկենք՝ կողմ, թե դեմ, երկու դեպքում էլ մենք քվեարկելու ենք սեփական կարծիքի դեմ: Սկզբունքորեն կողմ եմ, որ ԱԺ-ն ձեւավորվի համամասնական ընտրակարգով, ես կքվեարկեի այդ փոփոխության օգտին, բայց եթե դա անեմ, դրա հետ միասին իմ ձայնը տալու եմ 58 հոդվածին՝ սեփականության իրավունքի հետ կապված: Այսուհետ կարելի է սեփականությունից զրկել առանց դատարանի, ո՞նց եք դրան վերաբերվում: Ինձ համար դա միանշանակ ընդունելի չի, ո՞նց քվեարկեմ: Ես կտրականապես դեմ եմ սեփականության իրավունքի փոփոխությանը: Ես իմ համոզմունքներին հակառակ քվե եմ տալու, եթե այո քվեարկեմ»:
Նա առաջարկեց լուծում այս իրավիճակից. այն փոփոխությունները, որոնք իրար հետ փոխկապակցված են, օրինակ, իշխանական գլուխների ձեւավորման հետ կապված՝ առանձին դնել քվեարկության: Այն փոփոխությունները, որոնք կապված չեն այդ դրույթների հետ, առանձնացնել. «Հասարակության յուրաքանչյուր ներկայացուցիչ պիտի կարողական առանձին-առանձին քվեարկել: Ո՞վ է մեղավոր, որ ամեն անգամ մեր Սահմանադրությունում 200-ից ավելի փոփոխություն են անում, սկի ՍՊԸ-ի կանոնադրությունն այսպես արագ չի փոփոխվում: Այսօր ինձ ստիպում են, բռնանում են իմ կարծիքի ազատ արտահայտմանը: Ինձ տալիս են ընտրություն՝ կամ պիտի ասեմ այո, կամ ոչ՝ երկու դեպքում էլ իմ կարծիքին հակառակ գնալով»:
Կարդացեք նաև
Նա ասաց, որ բնական է, քաղաքական կուսակցությունները միայն քննարկում են քաղաքական բլոկը նախագծի. «Իրենք քաղաքական գործիչներ են, հայտնվել են այն հայտնի հրշեջի կարգավիճակում, որին հարցնում են՝ դաշնամուրը ջութակից ինչով է տարբերվում, պատասխանում է՝ դաշնամուրը երկար է վառվում: Քաղաքական կուսակցությունների համար առաջարկվող փոփոխությունները նույնն են, իրենց համար կարեւոր է՝ համամասնական է լինելու, թե մեծամասնական, երկրորդ փուլ լինելու է, թե չէ,կայուն մեծամասնություն լինելու է, թե չէ: Իրենց միայն դա է հետաքրքրում»:
Քննարկման մասնակիցներից մեկը փորձեց հակադարձել Ալումյանին, որ 100 տոկոս համամասնական ընտրակարգը թող այդքան չգովի, համամասնական ընտրակարգով կարող են իրականում ընտրվել 100 տոկոս մեծամասնական ցուցակով. «Ընտրացուցակները լինելու են ռեյտինգային: ՀՀԿ-ն դնելու է իր ցուցակը, օրինակ, Սյունիքի մարզպետը, որը իրենց համար շատ լավ աշխատել է, այդ մարզպետը ցուցակում բարձրանալու է վերեւ: Նույն սկզբունքով ընտրվելու են մյուսները: Եթե հիմա ունենք 41 տեղ մեծամասնական, համամասնական ցուցակի 95 տոկոսը լինելու է, ըստ էության, մեծամասնական: Բոլոր այդ օլիգարխները աշխատելու են այդ ցուցակի համար: Մենք չգիտենք Սահմանադրության լավ կետերը ինչի են վերածվելու եւ ինչ սարսափելի ծուղակ են լինելու մեզ համար»:
Հայկ Ալումյանը պատասխանեց. «Համամասնականը լավ մոդել է: Եկեք էլի էդ հրշեջին չնմանվենք, մարդու իրավունքներից խոսենք: Ոչ մեկին չի հետաքրքրում՝ Շմայսը՝ Առաքել Մովսիսյանը պատգամավոր համամասնականով կդառնա, թե՞ մեծամասնականով: Հանրությանը դա քիչ է հետաքրքրում: Խնդիրն այն է, որ մենք պետք է քվեարկենք մեր ցանկությամբ, ոչ թե հարկադրաբար, որ մեզ չասեն՝ տեսեք ինչքան լավ պատգամավոր եք ունենալու ու դրա տակ անցկացնեն ինչ ասես»:
Հռիփսիմե ՋԵԲԵՋՅԱՆ
