Ժամանակակից քաղաքական տեսություններում կարեւոր տեղ է զբաղեցնում «agenda-setting» (օրակարգի ձեւավորման) տեսությունը։ Ամերիկացի հետազոտող Բեռնարդ Կոհենը այսպես է ձեւակերպել այդ տեսության իմաստը. «Մամուլին քիչ է հաջողվում մարդկանց թելադրել, թե ինչպես մտածել, սակայն մեծ հաջողությամբ կարողանում է նրանց փոխանցել, թե ինչի մասին մտածեն»։
Քաղաքականության մեջ կարեւոր է, թե ով է կարողանում մարդկանց ներարկել, թե «ինչի մասին նրանք մտածեն», այսինքն՝ թելադրել խոսույթ։ Իսկ ո՞վ է Հայաստանում կարողանում թելադրել «հանրային», այսինքն՝ իր օրակարգը։ Եթե կուսակցությունները հանրության կողմից, կարելի է ասել, լիովին վարկաբեկվել են եւ զգալի ազդեցություն չունեն, ապա ոչ ոք չի ժխտում, որ, այնուամենայնիվ, կան ազդեցիկ կենտրոններ, որոնք ունեն շահեր, ֆինանսներ եւ կենսական շահագրգռվածություն օրակարգ ձեւավորելու հարցում:
«Օրակարգի ձեւավորման» տեսության իմաստն այն է, որ նորությունը՝ այդ թվում քաղաքական, ոչ միայն իրականության արտացոլումն է, այլեւ սոցիալական նշանակություն ունեցող «խմբագրված» իրականությունը։ Իրականությունը խմբագրվում է այսպես կոչված gatekeeper-ի (պահապանների) կողմից, որոնք ԶԼՄ-ների տերերն են եւ նրանց «խմբագիրները», այսինքն՝մարդիկ, որոնք մշակում ու խմբագրում են նորությունները եւ սպառողներին ներկայացնում վերջնական արտադրանքը:
Ըստ այդ տեսության՝ ԶԼՄ-ները ոչ թե իրականությունն են արտացոլում, այլ ֆիլտրում ու ձեւավորում են իրականության իրենց ցանկալի պատկերը: Այս կամ այն խնդրի, միջադեպի, արտահայտված մտքի հանդեպ հանրային ուշադրության սեւեռումը ստիպում է հանրությանը դրանք դիտարկել որպես ամենաարդիականն ու կարեւորը։
Կարդացեք նաև
Կարեւոր է համարվում այս կամ այն խնդիրը հանրության ուշադրության տեսադաշտում պահելու ժամանակի տեւողությունը։
Այն քաղաքական գործիչները, որոնք կարողանում են դառնալ newsmaker (բառացիորեն՝ նորություններ թխող), դառնում են քաղաքական կյանքի առանցքը: Նորություններ որոնող ԶԼՄ-ները, որպեսզի կարողանան պահպանել իրենց լսարանը, երբեմն իրենց կամքից անկախ սկսում են ենթարկվել նման քաղաքական գործիչների օրակարգին եւ հաճախ երկրորդական է դառնում այն հարցը, թե ինչպիսի իմիջ ունի այդ քաղաքական գործիչը՝ դրական, թե բացասական։
2018 թվականից հետո կարող ենք ասել, որ միակ newsmaker-ը եղել է գործող վարչապետը եւ անգամ այսօր՝ ունենալով խիստ բացասական վարկանիշ, նորությունների, քաղաքական բովանդակության եւ քննարկումների միակ թելադրողն է:
Նոր քաղաքական ուժի, նոր լիդերների հանրային հարաճուն պահանջ կա եւ հանրային քննարկումների խոսակցությունները հիմնական այդ սպասումով են ավարտվում: Իսկ ինչ է նշանակում «նոր քաղաքական»-ն ու «նոր լիդերներ»-ը: Դա նշանակում է նոր օրակարգ, նոր միտք, նոր մտածողություն, նոր հանրային խոսույթ, նորությունների նոր newsmaker-ներ:
Դանիել ՓԱՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Հայացք Երևանից» թերթի այս համարում
