ՀՐՁԻԳ ՀԵՐՈՍՏՐԱՏԻ ՓԱՌՔԸ Որը չի մարում Դրամատիկականի բեմում Երեկ Հր. Ղափլանյանի անվան դրամատիկական թատրոնում կայացավ Գ. Գորինի «Մոռանալ Հերոստրատին» պիեսի ներկայացման 240-րդ բեմելը: Նշենք, որ բեմադության պրեմիերան տեղի է ունեցել 1976թ. մարտի 1-ին: «Առավոտը» զրույցի հրավիրեց բեմադրության նախագծի հեղինակներից դրամատուրգ, թատերագետ Վալերի Թումասյանին: – Եթե մի բան չի մարում, ուրեմն ունի էներգիայի աղբյուր: Այս ներկայացման դեպքում դա Վլադիմիր Մսրյանի, Անահիտ Թոփչյանի խա՞ղն է, Ա. Խանդիկյանի կատարյալ բեմադրությո՞ւնը… – Երեսուն տարի առաջ էր, նախագծի հեղինակներս էլ՝ երեսունի մեջ: Արդեն գիտեի, որ չեմ կարող չլինել թատրոնի մարդ: Թատրոնի մասին կարդում էի ամեն ինչ եւ նույնիսկ համարձակվում գրիչ բանեցնել: Ոտքերս էլ հաճախ տանում էին Դրամատիկական թատրոնի մոտ գտնվող «Առագաստ» սրճարան: Հենց այդտեղ իմացա, որ Արմեն Խանդիկյանն ուզում է թատրոնում հաստատվել որպես բեմադրող ռեժիսոր: Իմացա, որ Վլադիմիր Մսրյանը վրդովված է Ռիչարդ 3-րդի դերը չխաղալու պատճառով եւ ուզում է մեկ ուրիշ հանճարեղ չարագործի դեր՝ իր իսկ դերասանական հանճարով, որ Եդեմի Եվայի դերից հետո, որի պատճառով Անահիտ Թոփչյանը երես է թեքել համալսարանից, կուզենար հիմա էլ մի տրոյական պատերազմի պատճառ լինել… Քանի որ բոլորիս մտադրությունը ինքնահաստատվելն էր թատրոնում, կազմեցինք տանդեմ՝ ընդդեմ… մեր լավը չուզողների: Որոշեցինք առաջարկել մի անմեղ, անվնաս գործ, որի ներքին աշխարհում լինի մեր ուզածը, իսկ արտաքինում՝ ոչ հանճարեղ, ոչ էլ հակա կամ այլախոհական: Տպավորիչ ասած՝ մենք հրձիգներ էինք ու մեր հերոսն էլ պետք է լիներ հրձիգ: Կարդալով Գորինի «Մոռանալ Հերոստրատին» պիեսը, հասկացանք, որ մեր ետին միտքը շատ խորն է թաղված: Այդտեղ մի գործող անձ կար՝ թատրոնի մարդը, որ հարկավոր ժամին բռնում էր Հերոստրատի ձեռքը, սովորական հայհոյանքներով գամում անարգանքի սյանը եւ աղաղակում՝ մոռանալ (մերժել) Հերոստրատին (այդ թվում եւ՝ Ներոնին, Հիտլերին…): Իսկ բեմադրող ռեժիսոր Խանդիկյանը գիտեր եւ գիտե, որ բեմը ողբերգական (կամ կատակերգական, կամ ողբերգակատակերգական) քավության կատարսիսի վայր է, ոչ թե քարոզիչների, գաղափարախոսների ու հրահանգիչների ամբիոն կամ հրապարակ: Ի իրականացումն իր տեսիլքի, նա բեմից վռնդեց թատրոնի մարդուն, որ դեպքերն ընթանան դեպի իրենց վատթարագույն վախճանը, եւ թող ինչ մտածվում է, մտածվի դահլիճում, այլ ոչ թե բեմում: Երեսուն տարի է մտածվում է. ահա ներկայացման կենսունակության գաղտնիքը: Քանի՜-քանի մարդ է նայել այս ներկայացումը, վերապրել Հերոստրատի փառքն ու վախճանը, եւ իր մտքից հանել ինչ-ինչ մտքեր: Այն ժամանակ, հիմա էլ ներկայացումը համարում եմ հոգեթերապիայի զանգվածային սեանս: Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ մեր երկիրը դեռ անցման փուլում է, մաքրագործումը հարկավոր է նաեւ այս շրջանին: Որեւէ բան մոռանալու համար նախ պետք է հիշել հանրահայտ այն, որ նորը լավ մոռացված հինն է: Ս. ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ