՛՛Սիրելի՛ Թուրքիոյ ժողովուրդ, Անունս Սերժ Թանքեան է։ Ես Լիբանան ծնած նիու զիլանտացի-ամերիկացի հայ եմ։ Իմ զոյգ մեծ հայրերս ու մեծ մայրերս բոլորն ալ կուգան այն վայրէն, որ ներկայիս Թուրքիա կը կոչուի։ Ստեփան անունով մեծ հայրս Կեսարիոյ Էֆքերէ շրջանէն եկած է, իսկ Վարսենիկ մեծ մայրս՝ Թոքատէն:
Միւս մեծ հայրս ու մեծ մայրս Տորթեոլէն եւ Ուրֆայէն են։ Անոնց մէ ոչ մէկը իր ծննդավայրը լքած է իր ազատ կամքով: Անոնք բոլորն ալ վերապրողներ են քստմնելի ցեղասպանութենէն, որ իրագործուած է Օսմանեան կայսրութեան վերջին օրերուն, կառավարութեան գլուխ անցած Իթթիհատականներուն կողմէն: Բոլորն ալ երախաներ էին այն ժամանակ։ Ստեփան մեծ հայրս փրկուած էր եւ ժամանակ մը ապրած էր ամերիկեան որբանոցի մը, ապա ալյունական որբանոցի մը մէջ, նախքան Լիբանան հասնիլը որպէս գաղթական։ Վարսենիկ մեծ մայրս եւ անոր մեծ մայրը սպանդէն փրկուած են թուրք քաղաքապետի մը շնորհիւ, որ իր կեանքը վտանգի տակ դրած է շիտակ բանը ըրած ըլլալու համար:
Այս պատմութիւները Թուրքիոյ կամ այլ պետութիւններուն արխիւներու պատմութիւններ չեն։Այս դէպքերը իմ ընտանիքիս պատմութիւններն են:
Աւելի քան 600 տարիներ առաջ, այն երկիրը, ուրկէ մեծ հայրերս եկած են, կըճանչուէր որպէս պատմական Հայաստան։ Երբ մարդաբաններ հետախուզութիւն կատարեն Թուրքիոյ մէջ, անոնք կը գտնեն մեր մշակոյթին մնացորդացը, հելլենական-յոյներուն եւ այլոց կողքին:
Թուրքիան շատ կարեւոր է ինծի համար, ոչ միայն իմ մեծ հայրերս հոնկէ եկած ըլլալուն համար, այլ քանի որ իմ ամբողջ ազգս կուգայ այդ հողերէն, որոնք բռնի ուժով խլուած են անոնց մէ՝ոչ թէ պատերազմի հետեւանքով, կամ երկրին սահմաններուն փոփոխութեան ենթարկելուն պատճառով, այլ Իթթիհատական կառավարութեան վայրագհրահանգներուն պատճառով։ Ի՞նչ նշանակութիւն ունին այս բոլորը մեզի համար այսօր։ Շատ պարզ է։ Հայերս չենք ուզեր ճնշել Թուրքիոյ վրայ, կամ ցեղային պառակտում ստեղծել, մենք միայն արդարադատութիւն կ`ուզենք, որպէսզի բոլորս կարենանք յառաջ անցնիլ այս պատմական ցաւէն, որ կըկաշկանդէ մեր յարաբերութիւնները։ Ասիկա միայն Հայոց պատմութեան չի վերաբերիր, այլ նաեւ Թուրքիոյ պատմութեան:
Արդեօ՞ք Էրտողանի կառավարութիւնը ճիշդ քայլ պիտի առնէ այս հարցին գծով։ Չեմ կարծեր։ Ոչ ալ զինուորականատեանը, որ ժամանակակից պատմութեան ընթացքին իշխած է Թուրքիոյ վրայ, պիտի կատարէ ատիկա:
Կարդացեք նաև
Տեղեա՞կ էք, թէ ձեր կառավարութիւնը տարեկան միլիոնաւոր տոլարներ կը ծախսէ ժխտելու համար այս իրականութիւնը օտար մայրաքաղաքներուն մէջ զանազան լոպինկի ընկերութիւններ գործի դնելով եւ տարբեր համալսարաններում էջ նախագահի պաշտօններ յառաջացնելով, որպէսզի հիւսեն իրականութիւն մը ըստ իրենց յարմարութեան։ Գիտէ՞ք, թէ այդ մէկը ինչ նշանակութիւն ունի մեզի, որպէս՝ հայ։ Գիտէ՞ք թէ որքան տանջալի է այս մէկը մեզի համար։ Բաւարար չէ՞ իմ՝ պատմութեան մէջ սոսկալի եղեռն մը վերապրողներու թոռը ըլլալս։ Ստիպուա՞ծ եմ մէյ մըն ալ միջազգային գետնի վրայ քարոզչութեան ու փտածութեան պայքարիլ, որպէսզի տիրանամ արդարութեանս:
Թուրքիա՝ իր ներկայ տաժանքին մէջ ինքզինք գտնելը մեծաւմասամբ կախեալ է մեզմէ՝ հայերէս։ Մեր պատմութիւնները, աշխարհագրութիւնները եւ արիւնը իրարու այնքան մօտ են, որ չենք կրնար այս հարցերուն լուծում չգտնել:
Թէ՛ հայերը եւ թէ թուրքերը արժանի են ունենալ ղեկավարներ եւ կառավարութիւններ, որոնք իսկական հաւասարապաշտ, ժողովրդավար եւ ոչ փտած են:
Աւարտելով, կ՚ուզեմ շնորհակալութիւն յայտնել այն բոլոր հիանալի մարդոց, որոնց հանդիպած եմ Թուրքիա եւ որոնք ինծի հետ կիսած են իրենց պատմութիւնները՝ երաժշտական շրջագայութեանս ժամանակ եւ առցանց, եւ որոնք ինծի ճշմարտութեան եւ արդարութեան վրան հիմնուած մերձեցման յոյս ներշնչած են: Մաղթանքս է, սիրելի՛ ժողովուրդ Թուրքիոյ, որ կարենաք իսկապէս գտնել դուք ձեզի՛՛:
2014, Ապրիլ 24-ի առիթով
Խաղաղութիւն
Սերժ
26.04.2015
Ողջո՜յն իմ շատ սիրելի Սերժ,,
Յ.Գ. Եզակի դէպք, երբ «Սերժ» եւ «սիրելի» բառերը գործածում եմ կողք կողքի 🙂